Konut kiralarında yüzde 25 artış sınırlaması, 1 Temmuz 2024 itibariyle sona eriyor. İlgili bakanlıkların açıklamaları, bu sınırlamanın üçüncü kez uzatılmayacağını gösteriyor. Bu durum, işyeri kiralarında herhangi bir değişiklik getirmiyor; işyerlerinde TÜFE artış sınırı uygulaması motamot devam edecek. Pekala, konut kiracıları bu gelişmeden nasıl etkilenecek?
Altınbaş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Umut Yeniocak, durumu farklı kira mukaveleleri üzerinden değerlendirdi.
Yeniocak’a göre, kira artışının nasıl uygulanacağı, kira kontratlarında yer alan kararlara bağlı olarak örnekler üzerinden şu şekilde değişiklik gösterecek:
1 Temmuz’dan sonra kiradan zam talep edilebilir mi?
Kira başlangıcı 1 Mart ise: Yüzde 25 artış sınırlamasının kalkması, ev sahiplerinin 1 Temmuz’dan itibaren çabucak ek kira artışı talep edebileceği anlamına gelmiyor. Her kira mukavelesinde artış, kira yılının sona erdiği tarihte ve yılda bir kez uygulanabilir. Örneğin, kira dönemi 1 Mart’ta yenilenen bir kontratta ev sahibi TÜFE oranında artış yapabilmek için 1 Mart 2025’i beklemek zorundadır. Öncesinde bir artış talep etmesi hukuken mümkün değil.
Kira mukavelesinde TÜFE oranında artış yapılacağı yazılıysa: Kira mukavelesinde kira bedelinin her yıl TÜFE oranında artırılacağı yönünde bir kural varsa, geçtiğimiz iki yıldır uygulanan yüzde 25 artış sınırlaması nedeniyle uygulanamayan bu hüküm, 1 Temmuz 2024’ten sonra tekrar yürürlüğe girecek. Örneğin, kira dönemi 1 Eylül’de sona eriyorsa, 1 Eylül 2024’ten itibaren on iki aylık ortalama TÜFE oranı uygulanarak yeni kira dönemi için kira bedeli belirlenecek.
Kira kontratında TEFE/TÜFE ortalaması yazılıysa: Kira kontratında kira bedelinin her yıl TEFE/TÜFE ortalaması oranında artırılacağı yazıyorsa, 2019 Ocak ayından bu yana yürürlükte olan kanun kararına göre bu artış unsuru TÜFE oranını aştığı oranda geçersizdir. Yüzde 25 artış sınırı kalktıktan sonra, yeni kira devrinin başlayacağı tarihten itibaren TÜFE oranında zam yapılması hukuken gerekli ve kâfi olacaktır.
Kirada sabit artış mümkün mü?
Kira kontratında artış oranı sabit belirlenmişse: Kira kontratında örneğin kira bedelinin her yıl yüzde 30 oranında artırılacağı yazıyorsa, yüzde 25 sınırı sebebiyle uygulanamayan bu kural, artık uygulanabilir olacaktır. Burada dikkat edilmesi gereken, TÜFE oranı daha yüksek olsa bile mukaveledeki oranın aşılmaması gerektiğidir. Artış oranının sabit belirlendiği kontratlarda, yüzde 25 sınırı kaldırıldıktan sonra dahi TÜFE oranı değil, kontrattaki oran uygulanır. Bu durumda mağduriyetin giderilmesi için uyarlama davası açılması gerekebilir.
03:32
