Derleyen: Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr – Yaşadığımız gezegende hiçbirimiz yalnız değiliz. Denizde, karada ve havada gözle görülen ve görülmeyen milyonlarca canlı yaşıyor. Hayvanlar aleminin ekosistemimiz için ne derecede önemli olduğunu bilseydik muhtemelen bu canlıları korumak için var gücümüzle çalışırdık. Ancak hayvanlar alemine karşı olan duyarsızlığımız bazı canlıların jenerasyonunun tükenmesine sebep oluyor. Bu canlılardan biri de ‘deniz ineği’ veya ‘denizkızı’ olarak bilinen ‘dugong’lar. Bir zamanlar Hint Okyanusu’nda, Doğu Afrika’da, Kızıldenizde, Güneydoğu Asya kıyılarında, Avustralya’nın kuzey kıyılarında ve Hindistan’ın batı kıyılarında yaşayan dugongların artık nesli tükendi. Araştırmalar bu canlıların kuşağının tükenmesinde insanlığın cürmünün büyük olduğunu gösteriyor. Peki, dugongların gözyaşından kim ne istedi ve bu gözyaşlarını ne için kullandılar?
DENİZKIZI MEĞERSE DUGONG’MUŞ
Deniz ineğinin bir tipi olarak bilinen dugong suda yaşayan bir canlı tipidir. Günümüzde sadece dört farklı tipi bulunan otobur bir göğüslü olan dugonga en yakın hayvan tipi ise fillerdir. Filler ile deniz inekleri genetik olarak akraba sayılır ancak teknik olarak herhangi bir bağları yok. Denizde yaşayan en büyük üçüncü deniz memelisi olan dugong karaya çıkamaz, derin sulara giremez ve genel olarak tatlı suda yaşar. Ortalama 2.50 metre sahip olan bu deniz inekleri 1500 kiloya kadar çıkabilir.
Denizkızı öykülerine ilham kaynağı olduğu söylenen denizin en barışçıl canlılarından biri olan dugongların son vakitlerde yapılan bir araştırmaya göre Çin sularında fonksiyonel olarak kuşağının tükendiğini görüldü. Bu, dugongların kalan popülasyonun sürdürülemez olduğu ve yakın gelecekte yok olma mümkünlüğünün çok yüksek olduğu anlamına geliyor.
Avustralya’daki James Cook Üniversitesi’nde profesör olan Helene Marsh, New York Times’a yaptığı açıklamasında dünya çapında yaklaşık 100 bin dugong kaldığını söyledi.
NESLİ ÇİN’DE RESMİ OLARAK TÜKENDİ
Uluslararası Doğa Koruma Birliği’nin Kırmızı Listesi’nde, tipi ‘savunmasız’ olarak sınıflandırılan bu canlıların bulunduğu tüm sularda kuşağının tükenmesine ramak kaldığı düşünülüyor. Uzmanlar, deniz kızlarının yeniden dönmeleri için tüm çalışmaları yapsalar da bu gayretlerin sonuçsuz kalması hayli yüksek. Çin sularında deniz çayırlarının yok olması bu hayvanların da soyunun yok olmasında en büyük sebep olarak gösterildi. Londra Zooloji Derneği (ZSL) tarafından yapılan araştırmaya göre, 2008 yılından günümüze dek okyanusun sevilen ‘deniz ineğinin’ görülmemesinin ardından, tür Çin’de soyu tükenmiş çeşitler listesine eklendi.
Dugong’un kuşağını korumak adına yapılan çalışmalarda Avustralya’nın yerli halkı olan Aborjinlerin bu canlıları avladıkları tespit edildi.
Çin sularında nesli tükenen dugonglar için avlanma yasağı çok uzun süre gelmiş olsa da özellikle Malezya, Singapur ve Endonezya sularında tılsımlı bir canlı olarak görülen dugonglar ne yazık ki acımasız bir şekilde avlanıyor. Bu coğrafyalarda deniz ineğinden çok ‘denizkızı’ olarak isimlendirilen dugonglara masalsı bir özellik atfedilmiş ve yaygın bir inanışa göre gözyaşının çok değerli olduğu kabul edilmiş. Güneydoğu Asyalılar için sihirli güçlere sahip bir canlıya dönüşen dugongun gözyaşının yapamayacağı şey yok.
GÖZYAŞINI ALIP PARAYLA SATIYORLAR
Singapur’da dugongların gözyaşına ‘ayer mata duyong’ deniyor ve eğer karşılıksız bir aşk yaşıyorsanız inanışa göre bu canlının gözyaşını alarak karşınızdaki kişinin size âşık olmasını sağlayabilirsiniz. Yalnızca birini kendinize âşık etmek için değil, aynı zamanda iyi bir iş bulmak için de bu canlının gözyaşını kullanırsanız işler istediğiniz gibi ilerleyebilir. Dugong gözyaşının mucizeleri saymakla bitmez ancak asıl konuşulması gereken şey bu canlıların vahşice avlanması ve zalimce göz yaşlarının şişelere doldurulması. Dahası bu gözyaşının parayla satılıyor olması. Dugonglara atfedilen bu özellik bulunduğu tüm kıyı kentlerinde geçerli olmasa da Malezya, Singapur ve Endonezya deniz kızlarına bakışın bu şekilde olduğunu söylemek mümkün.
‘DENİZ EKOSİSTEMİNDE ÖNEMLİ BİR ROL OYNUYOR’
Dugongların var oldukları sularda özellikle 1970’lerden bu yana hızla azaldığı gözlemlendi ,bu yok oluşun en büyük nedeni olarak balıkçılık ve insan faaliyetleri gösteriliyor. Çin’de nesli tükense de hâlâ dugongların varlığını sürdürdüğü yer olan Arap Körfezi’nde bu canlıları koruma faaliyetleri çok sıkı tutuluyor. İlk olarak 7 bin 500 yıl önce Arap Körfezi’nde yaşadıkları bilinen bu canlıların büyük gruplar halinde seyahat etmesi alışılmadık bir durumdu ancak sayıları o kadar çoktu ki 800’den fazla olan en büyük gözlem 2020’de Katar’da oldu.
Ülkenin Çevre Bakanlığı, hayvanın ülkenin deniz omurundaki rolüne ilişkin farkındalığı artırmak için çeşitli teşebbüslere öncülük etti ve korumacıların onları daha iyi nasıl koruyabilecekleri konusunda bilgi edinmesini sağlayacak araştırmalar için fon sağladı.
Bu araştırmanın başında bulunan Teknik Araştırma Görevlisi İsmail El-Şeyh, “Dugonglar deniz ekosistemlerinde önemli bir rol oynuyor, sağlıklı bir ekosistem için bitkisel dengeyi sağlamaya yardımcı olan sağlıklı deniz çayırı yataklarının korunmasına katkıda bulunuyorlar. Cinsin şu anda tehlike altında olarak sınıflandırılması nedeniyle, araştırmalarımızın bu sakin hayvanların popülasyon artışını desteklemeye devam etmesini ve böylece Katar’da ve ötesinde gelişmeye devam edebilmelerini umuyoruz” dedi.
Tıpkı Katar gibi Filipinler’de de dugongların, onlara zarar veren balıkçılara ağır cezalar veren koruma kapsamında bir yasa çıktığı biliniyor.
Diğer Güncel Haberler İçin Tıklayın / Bursa Haber – Bursa Gündem – Bursa Gündem Haber – Bursa Haberleri – Bursa Son Dakika
Bizi İnstagram’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi X’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHbr
Bizi Facebook’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Youtube’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Linkedin’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
02:00
02:00
News
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
