150 Bin TL’ye Süslenen Develer, Arenaya Değil Güya Podyuma Çıkıyor

Saraçlar, develerin hem üşümemesi hem de güzel görünmesi için çul, golon ve havut gibi süslemeleri el emeği ile hazırlarken, piyasa değeri 1 milyon TL’yi bulan pehlivan develer de kıyafetleriyle adeta arenaya değil podyuma çıkmak için hazırlanıyor.

Aydın’ın Efeler ilçesinde üçüncü kuşak olarak saraçlık mesleğini devam ettiren 49 yaşındaki Müjdat Korak, güreş sezonu ile birlikte işlerinde de hareketlilik başladığını belirtti.

Çocukluğundan beri bu işi yaptığını ifade eden Korak, artık saraç işlerinin gereksinimden çok zevk için yapıldığını söyleyerek, “Saraçlık mesleği kelime manasıyla hayvan üzerine deri işiyle uğraşan kişi anlamına gelir. Saraçlığın genel tanımı budur. Doğal zaman içerisinde sektör daha farklı yollara bölündü. Hayvana istek azaldı ama günümüzde gereksinimden fazla zevk için bu işleri yapar olduk. Daha farklı kaidelerde at olsun deve olsun artık ne varsa onlarla alakalı hizmet vermeye devam ediyoruz” dedi.

Develerin havutlanma vaktinin kısa bir mühlete denk gelmesi sebebiyle işlerin bir anda ağırlaştığını ifade eden Korak, “Develerin belli bir havutlanma vakti var. Havutlanma vaktinin bir zaman içerisinde sıkışmış durumda. Çul, hatap, kolon, havut, giysi, karın altı, yazı, yular gibi bir çok eşyası var. Deveciler biraz geç kalıyor, geç kalmayanların da işleri geç kalanlarla birlikte aynı potaya girdiği için biz sıkışıyoruz. Bizim işimizin bu kadar revaçta olması veya göze güzel görünmesinin tek sebebi görsel bir şölen olmasıdır. Devenin kendince aslında bir heybeti var. Görsel şölen insanları cezbediyor. Deve güreşleri kışın olan bir etkinlik yaz değil. Kışın olduğu için orada 4-5 saat geçirmek insanlara daha farklı geliyor herhalde. Deve güreşinin kültürü kaç yıl öncesine dayanıyor tam bilmiyorum. Evvelden belli bir kısım gereksinimden katarcılık yaparlarmış yük çekerlermiş develer ile ama artık iş zevk işine döndü” dedi.

Her devecinin devesini en güzel şekilde görmek istediğini ve bu yüzden onları en iyi şekilde süslediklerini ifade eden Korak,“Herkes devesini en güzel şekilde görmek ister. Boncuklu giysiler ve bunların yanında da normal giysiler var. Boncuklu giysiler çok pahalı. Deve bu giysilerden bir şey anlamıyor, sadece sahibi görsel olarak kendini devesinin üzerinde farklı şeyler görünce çok mutlu hissediyor. Nasıl otomobilin boyası, döşemesi, modifiyesi falan farklı ve kıymetliyse araba tutkunları için, devenin de o şekilde. Devenin süslenip güzel bir şekilde arenaya çıkması sahibini çok mutlu ediyor. Biz de bununla alakalı elimizden ne geliyorsa onu yapıyoruz. Birden fazla zaman elimizden gelenin fazlasını yapıyoruz. Her zaman için daha yeni geleneğimizden ayrılmadan, kültürümüzden kopmadan aynı şekilde aynı çizgide nasıl gidebilirsek onu aynı şekilde götürmeye çalışıyoruz” şeklinde konuştu.

Develerde kullanılan giysilerin her birinin ayrı bir anlamı ve değeri olduğunu ifade eden saraç ustası Korak, “Devenin levhası, çok değerlidir. Çünkü o devenin kim olduğunu, nerden geldiğini gösterir. Onu o yazıya baktığın zaman görebiliyorsun. Örnek veriyorum 1980 yılından böyle bir yazıyı dahi görse deve güreşini takip eden bir deveci, o deveyi bilir, yazıdan tanır. Yani deve kimliğini üzerinde taşır. Havudunun üzerinde ‘Maşallah’ yazısı olur. Bir devenin kesinlikle havanı olmalıdır. Üç modülden oluşan giysisi. Devenin zömbek dediğimiz en üst yerinde Türk bayrağı olur. Belinin üstü ve onun altı. Dizlerine, paçalarına, boynuna peşine, tengahlarına hasılı her yerine bir şey takılır, süslenir. Zilgor denilen zilleri de vardır. Develer, havutlanma merasiminin ardından gelin gibi süslenip alana girer. Sahada tur attıktan sonra da geri çıkar, üzerindeki süslerinden bazıları alınır. Ağzı bağlanır, yeniden alana çıkarılır ve güreşir” dedi.

Bir deveyi tam takım olarak giydirmenin 150 bin TL’yi bulduğunu sözlerine ekleyen Korak, “Bu gereçlerin maliyeti yaptırdığınız işe göre değişir ama ‘benim maddi durumum iyi, ben gerçekten her şeyim yeni ve tam takım olsun, havanından zillerine kadar havudundan giysilerine kadar’ diyorsanız 150 bin TL civarında meblağ. Bir eve deve girdiğinde o ailenin diğer ferdi olur. Deve sahipleri bu kadar üzerine titredikleri emek verdikleri hayvanın da çok güzel ve sağlıklı bir biçimde alana çıkmasını isterler. O yüzden bütün bu masraflar, telaşlar devenin çok daha güzel alana çıkması için yapılır” ifadelerini kullandı.