Derleyen: Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr – Wright Kardeşler olarak tanınan Orville Wright ve Wilbur Wright, tarihte ilk kez motorlu uçak uçurmuştu. Grimm Kardeşler olarak bilinen Jacob Grimm ve Wilhelm Grimm ise kasaba kasaba dolaşarak eski Alman efsanelerini derleyip masallar anlatmıştı. Kardeşler arasında birlik kurulduğunda ne derece güçlü örnekler ortaya konulabildiğini, yepyeni keşiflerle vefatlarından sonra dahi hatırlanabildiğini aslında tüm dünya biliyor. Lakin her kardeş Wright ya da Grimm gibi faydalı ve önemli buluşlara ya da işlere imza atmadı. Tıpkı ABD’li Fox Kardeşler gibi. Fox’ların 1800’lü yıllardan günümüze uzanan ‘yalancılık’ öyküsü öylesine sıra dışıydı ki kötü şöhretlerine rağmen hâlâ hatırlansalar da kendilerine hürmet duyulmasından çok uzakta hisler uyandırmaya devam ediyorlar. İşte dünyaya ‘medyumculuk’ kavramını kazandıran ve Türkiye’de Medyum Memiş ve Medyum Keto gibi isimlerin de önünü açan Fox’ların sıra dışı öyküsü.
BAŞLARDA TEK EMELLERİ EĞLENMEKTİ 1848 yılının mart ayında Maggie ve Kate kardeşler sıradan bir gün yaşıyorlardı. Her zamanki gibi ABD’nin New York kentindeki Hydesville’deki evlerinde vakit geçiriyorlar ve içlerindeki can derdini bir türlü aşamıyorlardı. Bu esnada ikisinin de aklına bugün dahi devam eden bir kavramın öncülüğünü yapacak bir fikir geldi. Kendilerine bir eğlence bulmak isteyen ikili çareyi ‘ruh çağırmak’ta buldu. Bu aslında bir latifeydi ve kendileri de akıllarına gelen bu fikirle eğlenmişti. Sırf eğlence amacıyla ortaya attıkları bu fikrin büyüyüp yılları devirebileceğini ve günümüze kadar ulaşabileceğini pek de hesap edememişlerdi. Abla Maggie Fox ve kız kardeşi Kate Fox, pek de hürmet uyandırmayan bir fikrin öncüsü olacaklardı. Yaptıkları plan şu haldeydi: İki kız kardeş, ailelerinin yanında duvarlara ve sert mobilyalara vuracak bir soru soracak, sonrasında da konuştuklarını iddia ettikleri ruh onlara cevap verecekti. Ortaya attıkları plan tıkır tıkır işledi. Yanına gittikleri anneleri başta onların cümbüşüne ortak olmak istemedi ama sonrasında kızlarını kırmamak için ‘ruh’a şu soruyu sordu: “Benim kaç çocuğum var?” Kız kardeşler uyguladıkları teknikle annelerinin ruhtan bir cevap almasını sağladı. Anne Fox, bu durum karşısında hayrete düştü. Sorduğu sorunun karşılığını tıkırtıya benzer bir sesle almıştı.
YÜZLERCE İNSANI TOPLU BİR ŞEKİLDE KANDIRDILAR Çok değil sadece birkaç gün içinde artık Fox’lar etraflarında nam salmaya başlamıştı bile. Komşular, onların evinden değişik sesler geldiğini düşünecekti. Maggie ve Kate’in aslında doğaüstü güçleri olduğuna dair birçok söylenti etrafa yayılmaya başladı. Kız kardeşler ise latifelerinin bir anda büyük bir hızla büyüyebileceğini pek de fark edememişti. Kendilerine soru soranlara benzer yanıtlar veriyolardı.
Ölmüş kişilerin ruhlarıyla irtibat kurabildiklerini söylüyorlar ve kendi ortalarında şaşkın olsalar dahi komşularının yanında palavralarına devam ediyorlardı. Fox kardeşlerin ruhlarla bağ kurduklarını iddia etmesi zaman içinde onları giderek daha da büyük bir şöhret getirdi. Artık Kate ve Maggie’yi kasabalarında tanımayan kalmamıştı. Ölen yakınlarıyla iletişim kurmak için Fox Kardeşler’e gelen yerliler, tıkırtı sesiyle karşılık alıyor ve ruhla konuştuklarına inanıp olay yerinden ayrılıyorlardı. Kasım 1849’da Rochester’daki Corinthian Hall isimli bir toplantı salonunda Maggie ve Kate Fox kardeşler güçlerini yaklaşık 400 kişilik bir kalabalığa gösterdiler. Gazeteler kızlar hakkında haber yapmaya başladı ve yakaladıkları şöhret sayesinde kısa bir süre sonra New York’ta halka açık şovlar düzenlediler. Cümbüşle başlayan yolculuk para kazanmaları sayesinde artık ‘profesyonel’leşmeye başladı.
TIKIRTININ KAYNAĞI ASLINDA ÇOK BASİTTİ O yıllarda kimse bilmese de Fox Kardeşler, herhangi bir meyyitin ruhuyla iletişim kurmadıklarını aslında gayet iyi biliyordu. Bir şaka ile yola çıkan iki kardeşin hem ekonomik hem de popüler olarak bu derece büyümesinin sebebi neydi? Ruhlardan geldiğini iddia ettikleri tıkırtı sesinin kaynağı neresiydi? Aslında şovları dikkatli izleyenler o sesin kız kardeşlerden geldiğini anlamıştı fakat onların medyum olduğuna inanan kitle öylesine büyüktü ki neredeyse kimse o kişileri dinlemedi bile. Fakat az da olsa haklıydılar, Fox kardeşler tıkırtı sesini kendi eklemlerinden çıkarıyordu. Bu onların bir yeteneğiydi ve eklemlerinden istedikleri kadar ses çıkarabiliyorlardı.
LINCOLN’ÜN EŞİ DE BENZER SEANSLARA KATILDI 1861 ila 1865 yılları arasında ABD’de yaşanan iç savaş sırasında ve sonrasında birçok ABD’li, kaybettikleri beşerlerle iletişim kurabilecekleri fikrinde teselli buldu.
Bu insanlardan biri de Abraham Lincoln’ün eşi Mary Todd Lincoln’dü. Abraham Lincoln’ün başkanlığı sırasında First Lady, ölen çocukları William Wallace Lincoln’le iletişim kurmaya çalışmak için Beyaz Saray’da da Fox Kardeşler’in seanslarına benzer seanslar düzenletmişti. ABD’li yazar George Saunders da Lincoln’lerin yaşadıkları acıyla baş etme uğraşlarını 2017’de Booker Ödülü’nü kazanan ‘Arafta’ romanında büyülü gerçekçilik eşliğinde yer vermişti. William Wallace Lincoln’ün vefatından sonra Lincoln’lerin yaşadıkları acıyla baş etmek için gerçeklik ve gerçeklik dışı sorgulamalar arasındaki ‘ara yer’i tasvir etmiş ve Lincoln’lerin yaşadıkları acı bir edebiyat yapıtına dönüşmüştü.
YILLAR SONRA GELEN ‘PİŞMANIZ’ İTİRAFI Tam 40 yıl boyunca etraflarındaki herkesi kandıran ve söyledikleri palavralarla para kazanan iki kız kardeş, 1888 yılına geldiklerinde artık pes etmeye karar verdi. O yıllarda çok okunan bir gazete olan New York World’e adeta bomba etkisi yaratacak bir röportaj verdiler.
Yaptıkları açıklamada bu işin en başında kendi ortalarında bir şaka olduğunu ve o yıllarda genç olduklarını, insanlara söyledikleri palavralar için pişman olduklarını itiraf etiler. Tıkırtının kaynağının ise eklemleri olduklarını ve sesleri ellerinden ayaklarından çıkardıklarını söylediler. Onların bu itirafından sonra bazıları ayıpladı, bazıları zati onlara inanmadıkları için kendileri adına mutlu oldu bazıları de tüm bu açıklamalara rağmen hâlâ onlara inanmaya devam etti.40 yılın sonunda gelen itiraftan ise Maggie ve Kate’ten geriye farkında olmadan başlamasına yardımcı oldukları medyumluk çılgınlığının öncüsü olmak kaldı. Eğer 1848 yılında Fox kardeşler kendi ortalarında böyle bir şaka başlatmasaydı, yıllar içinde ünlenip isimlerini tüm dünyaya duyurmasalardı ve ‘medyum’ kavramını çıkartmasalardı, onlardan ilhamla yola çıkıp kendini ‘medyum’ olarak ilan edenler olmayacaktı. Ve yine o sayede medyumluk bu kadar yayılmasaydı muhtemelen Medyum Keto, Medyum Memiş’ten 90’lı yıllarda tüm Türkiye’nin gözü önünde o meşhur tokatı yemeyecek, Medyum Memiş Türkiye’nin en ünlü medyumlarından biri olarak anılmayacaktı.
13:13
