6 Bin Yıllık İzler: Yazının Kökenine Dair Büyük Keşif!

YAZININ DOĞDUĞU YER: MEZOPOTAMYA

MÖ 3. bin yılda Mezopotamya’da ortaya çıkan yazı, insanlık tarihinin en eski yazı sistemlerinden biri olarak kabul ediliyor. Bu devirde Sümerler tarafından geliştirilen çivi yazısı, özellikle Uruk kenti ile ilişkilendirilmişti.

Bugün Irak topraklarında yer alan Uruk’tan kalan binlerce kil tablet ve mühür, yazının nasıl bir gereksinimden doğduğunu gösteren ispatlar sunuyor.

ÇİVİ YAZISINDAN ÖNCE PROTO ÇİVİ YAZISI

İtalya’nın Bologna Üniversitesi’nden araştırmacılar, Uruk’taki çivi yazısından önce var olan proto-çivi yazısı ile 6 bin yıllık silindir mühürlerdeki dizaynlar arasında önemli kontaklar keşfetti.

Bu keşfe öncülük eden Profesör Silvia Ferrara, “Yazının 4. bin yılda Mezopotamya’da doğduğuna dair klasik açıklamaları sorgulamak istedik” diyerek bulguların kıymetini vurguladı. Çalışma, Antiquity mecmuasında yayımlandı.

İLK İŞARETLERLE BENZERLİK

Ferrara’ya göre bulgular, daha önce yapılan araştırmalarla da örtüşüyor. Önceki çalışmalarda yazının öncüsü olarak kabul edilen kil jetonlar, günlük hayatta kullanılan objelere benzer biçimlerde üretilmiş geometrik formlardan oluşuyordu. Ferrara, mühürlerdeki imgelerin proto-çivi yazısının ilk işaretlerine benzerlik gösterdiğini belirtti.

TİCARET İÇİN KULLANILDI

Bu silindir mühürler, aynı zamanda Mezopotamya’daki Uruk ve çevresindeki diğer şehirler arasındaki ticaret ağlarında bir nevi “muhasebe sistemi” olarak kullanılıyordu. Tarım ve tekstil eserlerinin takibinde rol oynayan mühürler, ticaretin düzenlenmesinde önemli bir yer tutuyordu. Bu mühürlerin, yazının gelişiminde önemli bir aracı olduğu düşünülüyor.

İLK İŞARETLER

Araştırmanın ortak muharrirlerinden Kathryn Kelley ve Mattia Cartolano, yazının doğuşunu anlamak adına mühürleme teknolojisi ile yazı arasındaki ilgiyi incelemeye çalıştıklarını belirtti. Kelley, “Bu mühürlerdeki sembollerin, yazının ilk işaretlerine benzer şekilde kullanıldığını gördük” diyerek yazının evrimine dair ipuçları sunduklarını ifade etti.

TEK KAYNAK DEĞİL AMA ÖNEMLİ BİR ETKEN

Ferrara, mühürlerin yazının tek kaynağı olarak kabul edilemeyeceğini, ama yazının kökenine dair büyük bir katkı sunduklarını belirtti. “Okuma yazma öncesi imgeler ve mühürler, bilgi teknolojisinin gelişiminde bir basamak taşı olarak rol oynadı” diyen Ferrara, bulgularının yazının tarihi gelişimine dair yeni bir perspektif sağladığını söyledi.

DİĞER MEDENİYETLERDE YAZI

Mezopotamya’nın dışında Mısır, Çin ve Maya kültürleri de yazının ilk geliştiği medeniyetler olarak biliniyor. Ancak, araştırmacılar Paskalya Adası ve çağdaş Hindistan-Pakistan topraklarında da yazının izlerine rastladı. Ferrara, “Paskalya Adası’ndaki bulgular, bu adanın dünyanın beşinci yazı icadı noktası olabileceğine dair önemli deliller sunuyor” diyerek yeni araştırmaların kapısını araladı.