ABD: ‘Ayşenur Ezgi Eygi’nin Öldürülmesiyle İlgili İsrail’in Soruşturması Güvenlik Güçlerini Aklamıyor’

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller, Pazartesi günü yaptığı açıklamada, İsrail’in ilk bulgularının güvenlik güçlerini paka çıkarmadığını belirterek, Washington’un İsrail’in soruşturmasının sonuçlarından memnun kalmaması halinde başka seçenekleri değerlendireceğini söyledi.

İsrail ordusu 10 Eylül’de soruşturmanın ilk bulgularına göre Eygi’nin “büyük olasılıkla” birlikleri tarafından öldürdüğünü ancak bunun kasıtlı bir eylem olmadığını açıklamıştı.

İsrail’in ilk bulguları maksadın Eygi değil, hareketin “kilit kışkırtıcısı” olarak nitelendirilen bir oburu olduğu tarafındaydı.

Reuters haber ajansına göre bu olayın hiç yaşanmaması gerektiğini söyleyen Miller, “Bazılarının ilk bulguları güya bir şekilde İsrail güvenlik güçlerini aklamış gibi yorumladıklarını duyuyorum. En azından bizim bakış açımıza göre, bu katiyetle böyle değil” ifadelerini kullandı.

Miller, “İlk soruşturma tamamlandığında tatmin olmazsak, elbette başka tedbirlerin uygun olup olmadığına bakacağız” diye ekledi.

Miller, İsrail güvenlik güçlerinin Amerikalı yetkililere, angajman kurallarında talep edilen değişiklikleri yapacaklarına dair teminat verip vermediklerini açıklamadı.

Ayşenur Ezgi Eygi, 6 Eylül’de Batı Şeria’da Nablus kentine bağlı Beyta beldesinde İsrail’in yasa dışı yerleşim projelerine karşı düzenlenen şova katılmış ve başından vurulmuştu.

Filistin medyası ve görgü şahitleri, Eygi’nin İsrail askerlerinin açtığı ateş sonucu öldüğünü aktarmıştı.

Cenazesi Didim’de toprağa verildi

Ayşenur Ezgi Eygi’nin cenazesi, 14 Eylül’de Aydın’ın Didim ilçesinde toprağa verildi.

Eygi’nin cenazesi bundan bir gün önce Türkiye’ye getirilmişti.

Azerbaycan üzerinden getirilen cenaze, Cuma günü sabah saatlerinde İstanbul Havalimanı’nda törenle karşılandı. Eygi’nin cenazesi öğle saatlerinde de İzmir Havalimanı’na ulaştırıldı.

Eygi’nin Türk bayrağına sarılı cenazesi için her iki havalimanında tören düzenlendi ve dua okundu.

İzmir Adli Tıp Kurumu’nda otopsi işlemleri tamamlandıktan sonra cenaze, Aydın’ın Didim ilçesine götürüldü.

Didim Merkez Mescidi’nde kılınan cenaze namazının ardından Eygi’nin cenazesi, Didim Asri Mezarlığı’nda toprağa verildi.

Cenazeye hükümet yetkilileri ile farklı siyasi partilerin temsilcileri de katıldı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Denis Becirovic ile görüşmesinin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında, Ayşenur Ezgi Eygi’nin öldürülmesine değindi.

Erdoğan, “41 bini aşkın Gazzeli kardeşimizle birlikte İsrail işgal güçleri tarafından öldürülen Ayşenur Ezgi Eygi evladımızın da hesabını adalet önünde kesinlikle soracağız” dedi.

TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş da aileye taziye ziyareti düzenledikten sonra cenaze törenine katıldı. Kurtulmuş burada yaptığı konuşmada, “Katillerinden bütün uluslararası mahkemelerde hesap sorulacak” dedi.

Türkiye soruşturma başlattı

Türk-Amerikan aktivistin öldürülmesi ile ilgili olarak Türkiye tarafından soruşturma başlatıldı.

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, konuyla ilgili açıklamasında, “Ankara Cumhuriyet Başsavcılığımız iç hukuktan kaynaklanan yetkimizi kullanarak soruşturma başlattık” dedi.

Tunç, “Uluslararası sistemde de Eygi’nin hakkını korumak için çalışacağız” dedi.

Ankara, Eygi’nin ölümü ile hazırlanacak soruşturma evrakının Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Kurulu’nda görüşülmesini istiyor.

Aynı şekilde Eygi’nin evrakının Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde İsrail’le ilgili soruşturmaya dahil edilmesi için de teşebbüslerde bulunulacak.

Bakan Tunç, Güney Afrika’nın Uluslararası Adalet Divanı’nda İsrail’e karşı ‘soykırım’ suçlamasıyla açtığı ve Türkiye’nin de müdahil olma müracaatında bulunduğu davaya da raporun delil olarak sunulacağını kaydetti.

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas da Eygi’nin öldürülmesiyle ilgili Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne şikayette bulunacaklarını söyledi.

Eygi, 6 Eylül Cuma günü Nablus yakınlarındaki Beyta kasabasında Yahudi yerleşimlerinin genişlemesine karşı düzenlenen bir protesto sırasında başından vurularak öldürülmüştü.

ABD’den farklı değerlendirmeler

Eygi’nin babası Didim’de yaptığı açıklamada, Amerika’nın da Türkiye gibi soruşturma başlatmasını istedi.

ABD idaresinden ise Eygi’nin vurulması ile ilgili farklı tonda açıklamalar gelmişti.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken Eygi’nin öldürülmesinin “meşrulaştırılamayacağını” söylemişti.

Blinken, İsrail’e Batı Şeria’daki operasyonlarındaki angajman kurallarında “kökten değişiklik” yapma çağrısında da bulundu.

Ancak ABD Başkanı Joe Biden, Eygi’nin ölümü için “kaza” ifadesini kullandı.

Blinken’dan sonra medyaya konuşan Biden “Muhtemelen kaza gibi görünüyor. Kurşun yerden sekmiş ve kaza ile vurulmuş” değerlendirmesini yaptı.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada ise Eygi’nin “kendisine yönelik olmayan dolaylı ve kasıtsız atış ile” öldürülmüş olma ihtimalinin yüksek olduğu kaydedildi.

Açıklamada Eygi’yi öldüren kurşunun, İsrail güvenlik güçlerine yönelik “ayaklanmanın baş kışkırtıcısı erkeği” hedef aldığı belirtildi.

İsrail ordusu, olayla ilgili tam teşekküllü bir soruşturma başlatıldığını da açıkladı.

Açıklamada ayrıca İsrail’in Eygi’nin cesedine otopsi yapma talebinde bulunduğu belirtildi ve “İsrail ordusu Ayşenur Ezgi Eygi’nin ölümü için en derin hüzünlerini ifade eder” denildi.

Türkiye doğumlu Ayşenur Ezgi Eygi, ABD’nin Seattle kentinde yaşıyordu.

BM’den soruşturma çağrısı

Birleşmiş Milletler (BM), Eygi’nin öldürülmesiyle ilgili soruşturma çağrısında bulundu. Beyaz Saray da olayla ilgili İsrail hükümetinden soruşturma talep edildiğini açıkladı.

BM Genel Sekreteri Sözcüsü Stéphane Dujarric, olaya tepki göstererek, “Koşulların tam olarak araştırılmasını ve sorumluların hesap vermesini istiyoruz” dedi.

Dujarric sivil halkın “her zaman korunması gerektiğini” vurguladı.

BBC’ye konuşan aktivist: ‘İki el ateş edildiğini duydum’

Eygi ile birlikte protestoya katılan İsrailli-Yahudi aktivist Jonathan Pollak, BBC’ye verdiği demeçte, olay sırasında iki el ateş edildiğini duyduğunu söyledi.

“Çatıda askerlerin nişan aldığını” gördüğünü aktaran Pollak, “bir ya da iki saniyelik” arayla iki el ateş edildiğini duyduğunu belirtti.

“Birinin bana seslendiğini ve İngilizce ‘Bize yardım et. Yardıma ihtiyacımız var. Yardıma ihtiyacımız var’ dediğini duydum. Onlara doğru koştum” dedi.

Eygi’yi “yerde bir zeytin ağacının altında yatar halde, başı kanlar içinde” gördüğünü söyledi ve şöyle devam etti:

“Elimi gerisine koyup kanamayı durdurmaya çalıştım. Bakınca askerlerle bizim ortamızda bariz bir görüş hattı vardı. Nabzını ölçtüm çok zayıftı.”

Erdoğan: ‘İsrail’in sivil bir protestoya karşı yaptığı barbarca müdahaleyi lanetliyorum’

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, sosyal medya hesaplarından Eygi için başsağlığı mesajı yayımladı.

Erdoğan, “İsrail’in Batı Şeria’daki işgal karşıtı sivil bir protestoya karşı yaptığı barbarca müdahaleyi lanetliyorum” dedi ve şöyle devam etti:

“Türkiye olarak, İsrail’in neredeyse 1 yıldır devam eden, çoluk çocuk, genç yaşlı demeden 41 bin insanı katlettiği bu işgal ve soykırım siyasetinin son bulması ve işlediği insanlığa karşı hataların hesabını hukuk önünde vermesi için her platformda çaba göstermeye devam edeceğiz.”

‘Yerleşimci şiddetine karşı kampanyada yer alıyordu’

Çifte vatandaş olan Eygi, Antalya’da doğmuştu.

Seattle’daki Washington Üniversitesi’nde psikoloji kısmından mezun olmuş, yan dal olarak Orta Doğu lisanları ve kültürleri eğitimi almıştı.

Eygi, Filistinli köylüleri İsrailli yerleşimcilerin şiddetinden korumak için yürütülen bir kampanyada yer alıyordu.

Olay, İsrail güçlerinin dokuz gün süren operasyonunun ardından işgal altındaki Batı Şeria’da bulunan Cenin şehri ve mülteci kampından çekilmesinin ardından meydana geldi.

Filistin sağlık bakanlığı, operasyon sırasında 21’i Cenin’den olmak üzere en az 36 Filistinlinin öldürüldüğünü ve aralarında çocukların da bulunduğunu açıkladı.

İsrail son 50 yılda Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te 700 binden fazla Yahudi’nin yaşadığı yerleşim yerleri inşa etti.

Yerleşimler uluslararası hukuka göre yasadışı sayılıyor, ancak İsrail bunu reddediyor.