AB’den Yeni Göç Hamlesi: Geri Gönderme Merkezleri Yasallaşacak Mı?

Avrupa Birliği (AB), düzensiz göçle mücadelede insan hakları ihlallerinin önünü açacağı gerekçesiyle eleştirilen üçüncü ülkelerde kurulacak “geri gönderme merkezlerini” yasallaştırmaya hazırlanıyor.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, 1 Aralık 2024’te devraldığı görevindeki ilk 100 günlük icraatları arasında sıraladığı geri gönderme stratejisini 11 Mart’ta Avrupa Parlamentosu (AP) Genel Kurulunda sundu.

Von der Leyen, stratejinin içeriğini ilk kez geçen yaz AP seçimlerinin ardından ikinci 5 yıllık periyodunu garantilemesinden kısa süre sonra üye ülkelere yazdığı mektupla açık etti.

2023’te İtalya ile Arnavutluk arasında yapılan geri gönderme muahedesini örnek gösteren von der Leyen, üçüncü ülkelerde kurulacak tesisler gibi yenilikçi fikirlerin uygulanacağının sinyalini verdi.

RUANDA PLANINI HATIRLATTI

Bu yaklaşım, İngiltere’nin 2022’de dillendirdiği, ülkeye yasa dışı yollarla girip sığınma talebinde bulunanları, Ruanda’ya göndermesini öngören planı akıllara getirdi.

Von der Leyen’in, iltica hakkı ve ilgili garantilerin ihlali, keyfi gözaltı ve kişisel özgürlüklerin kısıtlanması gibi riskler taşıdığı gerekçesiyle bazı AB önderleri ve uluslararası insan hakları kuruluşları tarafından eleştirilen “Ruanda planı” benzeri teklifi, geniş çapta destek görmesiyle dikkat çekti.

Dün AP Genel Kurulunda sunulan yasa teklifi ise tüm bu örneklere yasal zemin sağlanacağını gözler önüne serdi.

SÜRECİ HIZLANDIRMAYI AMAÇLIYOR

AB’de sığınma başvurusu reddedilenlerden sadece yüzde 20’sinin geri gönderilebildiğinin belirtildiği yasa teklifi, bu süreçleri hızlandırmayı ve daha etkili hale getirmeyi amaçlıyor.

Konuyu üye ülkelerin yetki alanından çıkarıp AB ölçeğindeki düzenlemeye tabi tutmaya hazırlanan AB, geri dönüşleri hızlandırmak için bürokratik süreçleri kısaltmayı ve bir ülkenin çıkardığı sınır dışı kararını tüm üye ülkelerde geçerli kılmayı sağlamayı hedefliyor.

HERHANGİ BİR ÜLKEYE GÖNDEREBİLİRLER

Paketin en can alıcı ögesi ise son aylarda başta İtalya Başbakanı Giorgia Meloni olmak üzere sağ kanattan başkanların, göçmenleri üçüncü ülkelerde oluşturulacak merkezlere gönderme fikrini yasal çerçeveye oturtması.

Von der Leyen’in teklifi yasalaşırsa sığınma başvurusu kabul edilmeyen göçmenler, sırf menşe ya da transit ülkelere değil AB’nin anlaştığı herhangi bir üçüncü ülkeye gönderilebilecek.

Komisyonun yasa teklifine katkıda bulunan kuruluşlardan Brüksel merkezli Göç Siyasetleri Enstitüsünün Yöneticisi Hanne Bierens, taslağın ardında seçmenlere geri dönüş konusunda daha sert ve daha etkili olunacağı mesajını vermek isteyen siyasi iradenin bulunduğunu belirtti.

Bierens, “Göç konusunda daha sert olmak isteyen siyasi duruşun, yasa tekliflerine gerçekten etki edebildiğini görüyorsunuz.” dedi.