Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinin ardından Brüksel’de gerçekleştirilen zirvede, AB’nin önümüzdeki 5 yıl boyunca liderliğini üstlenecek isimler belirlendi.
AB başkanları, zirvede Antonio Costa’yı AB Konseyi Başkanı, Ursula von der Leyen’i AB Komisyonu Başkanı ve Estonya Başbakanı Kaja Kallas’ı AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi olarak seçti.
AA muhabirleri, söz konusu başkanların profillerine ilişkin bilgileri derledi.
3 önderin de bu zaman kadar Türkiye’ye yönelik herhangi bir olumlu söylemi yok.
Antonio Costa
AB Konseyi Başkanı olarak gelecek 5 yıl görev yapacak 1961 doğumlu Portekizli siyasetçi Costa, mesleğine avukat olarak başladı.
Costa, siyaset sahnesinde 1991’de Sosyalist Parti’den milletvekili olarak seçilerek yer edinmesinin ardından 1997’de Parlamento İşlerinden Sorumlu Devlet Bakanı olarak atandı.
Ülkesinde 1999’dan 2002’ye kadar Adalet Bakanı görevini üstlenen Costa, 2002- 2004 döneminde Sosyalist Parti Meclis Grubu’na başkanlık etti.
Costa’nın AB mesleği, 2004’te başladı.
2004-2005 döneminde Sosyalist Parti’den AP milletvekili oldu ve AP Başkan Yardımcısı olarak görev yaptı.
Brüksel’deki kısa görev mühletinin ardından 2014’te yolsuzluk kuşkusuyla tutuklanan ve hala yargılanan eski Başbakan Jose Socrates’in hükümetinde içişleri bakanı olarak Portekiz’e döndü. Costa, bu görevi 2007’ye kadar sürdürdü daha sonra yerel siyasete geçti.
2007’den 2015’e kadar Lizbon Belediye Başkanlığı yapan Costa, 2015 seçimlerinde Sosyalist Parti’nin lideri olarak yarıştı ancak seçimi kaybetti. Buna rağmen Costa, muhalefetteki sol partilerle ittifak kurdu ve koalisyon hükümetinin başına geçerek ilk kez Başbakan oldu.
Costa, Kasım 2015’ten istifa ettiği Temmuz 2023’e kadar Portekiz Başbakanı olarak görev yaptı. Lakin 30 Ocak 2022’de yapılan son genel seçimlerde meclis çoğunluğunu elde ederek tek başına iktidara gelerek üstlendiği bu görevden, lityum ve yeşil hidrojenle ilgili kamu ihalelerinde yolsuzluk yapıldığına ilişkin savlarla kontaklı hakkında açılan soruşturma nedeniyle 7 Temmuz 2023’te istifa etti.
Costa’nın AB Konseyi Başkanı seçilmesi, kendisine yönelik soruşturmalar devam ettiği için bazı kısımlarda şaşkınlık uyandırdı.
AB’ye üye ülkelerin önderlerinden oluşan, karar alma organı Konsey’e başkanlık edecek Costa, AB’nin genel siyasi istikametinin ve önceliklerinin belirleneceği doruklara ev sahipliği yapacak.
Ursula von der Leyen
İkinci kez AB Komitesi Başkanlığı misyonuna getirilen von der Leyen, 8 Ekim 1958’de Belçika’da doğdu.
Alman bir ailede dünyaya gelen von der Leyen’in babası Ernst Albrecht, AB’nin atanan ilk yetkililerinden biri ve Aşağı Saksonya Eyalet Başkanı’ydı.
Von der Leyen’in siyasetle iç içe geçen çocukluk ve gençlik yılları, onun gelecekteki mesleğinin temelini oluşturdu.
Alman siyasetçi, üniversite hayatına ekonomi alanında başlasa da Hannover Tıp Fakültesinde 1987’de tıp diplomasını aldı.
Siyasi mesleği 1990’da Almanya Hristiyan Demokrat Birliği (CDU) partisine katılmasıyla başlayan von der Leyen, Aşağı Saksonya Parlamentosu üyeliği ve eyalet hükümetinde çeşitli bakanlık konumlarında görev aldı.
Von der Leyen, 2005’te, Periyodun Başbakanı Angela Merkel’in kabinesinde Aile, Yaşlılar, Kadınlar ve Gençlik Bakanı olarak atanmasıyla federal hükümette yer almaya başladı.
2009-2013 döneminde Çalışma ve Sosyal İşler Bakanı olarak görev yapan Von der Leyen, 2013’te Almanya’nın ilk kadın Savunma Bakanı olarak bir ilke imza attı ve bu görevi, 2019’a kadar sürdürdü.
Von der Leyen’in, AB Komisyonu Başkanı olma yolculuğu Temmuz 2019’da aday gösterilmesiyle başladı. Deneyimli siyasetçi, AP’nin ve AB önderlerinin çoğunluğunun takviyesini gerisine olarak Komite’ye Başkan olarak seçilen ilk kadın olarak 1 Aralık 2019’da görevi devraldı.
Von der Leyen’in görev süresi boyunca karşılaştığı krizler ve sıcak çatışmalar karşısında takındığı tavır, sıklıkla eleştirildi.
Kovid-19 salgını sırasında AB’nin ilk aşı tedarik süreci ve dağıtım gecikmeleri nedeniyle tenkitlere maruz kalan von der Leyen’ın tezli iklim siyasetleri için yaptığı baskı da bunların ekonomik tesirlerinden endişe duyan bazı üye ülkelerin ve aşırı sağ partilerin muhalefetiyle karşılaştı.
Von der Leyen’in, İsrail’in 7 Ekim 2023’te Gazze’ye başlattığı atakların ardından takındığı tutum ve İsrail’e sunduğu “koşulsuz destek”, Avrupa’da yaşayanların yanı sıra AB yönetimi ve AP içinde reaksiyonlara yol açtı.
Saldırıların başladığı günlerde İsrail’e “destek” ziyaretinde bulunan ilk önderlerden biri olan von der Leyen’in sivil kayıplara rağmen “İsrail’in kendini savunma hakkına” vurgu yapan telaffuzları, AB’nin İsrail-Filistin siyasetine yönelik klâsik istikrarlı yaklaşımından sapma olarak görüldü.
Von der Leyen’in bu tavrı, Filistinli sivillerin karşı karşıya kaldığı insani krize karşı önyargı ve duyarsızlık suçlamalarına yol açtı.
AB’nin yürütme organı Komite’ye başkanlık edecek von der Leyen, kanun teklifleri sunarak yasama sürecini başlatacak, AB müktesabatını ve bütçeyi uygulayacak, idari denetim yapacak takımın başında olacak.
Kaja Kallas
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi olarak 5 yıl görev yapacak olan Kallas, Estonya’nın ilk kadın Başbakanı unvanını da taşıyor.
Kallas, 1977 doğumlu ve 3 çocuk annesi. Eski Estonya Başbakanı ve AB Komitesi üyesi Siim Kallas’ın kızı olan Kallas, avukatlığı bırakarak babasının müsaadeden gitmeye karar verdi ve 2011’de liberal Reform Partisi vekili olarak meclise girdi. Kallas, bu görevi 2014-2018’de AP’de sürdürdü.
Kallas, 2019’da ülkesine dönerek yeniden milletvekili oldu, 2021 seçimlerinde de Başbakan seçildi.
Henüz bir yıllık Başbakanken patlak veren Rusya-Ukrayna Savaşı, Kallas’ın mesleğindeki dönüm noktası oldu.
Savaştan önce de göreve gelmesinden itibaren Rusya karşıtı telaffuzlarıyla öne çıkan Kallas, Avrupa’nın yeni “demir leydi”si olarak anılmaya başladı.
Kallas, 9 Mart 2022’de, Ukrayna’daki savaşın başlamasından günler sonra AP Genel Şurası’nda yaptığı konuşmada, 1949’da annesi şimdi bebekken, anneannesiyle dönemin Sovyet lideri Stalin tarafından Sibirya’ya sürüldüklerini anlattığı duygusal bir konuşma yapmıştı.
Ukrayna savaşıyla Batı’nın Rusya’nın tuzağına düşmemesi ve Ukrayna’ya şartsız destek vermesi ikazında bulunan Kallas, Kremlin’in gayesine yerleşti.Rusya, Kallas’ı Şubat 2024’te arananlar listesine aldı.
İlerleyen aylarda NATO’nun yeni Genel Sekreteri olarak geçmeye başlayan Kallas, bu durumla ilgilendiğini açıklamalarında ifade etse de Rusya’nın arananlar listesinde olan bir önderin, alakaları daha da zora sokacağı niyeti ağır bastı.
AB’nin yeni Yüksek Temsilcisi Kallas, “bu görevi üstlenen ilk Doğu Avrupalı siyasetçi” pozisyonunda. AB idaresinde üst durumda yer alacak “ilk Estonyalı siyasetçi de” olacak.
Kallas, Birliğin dış ve güvenlik siyasetinden sorumlu olacak, AB Kurulu Başkan yardımcılığı misyonunu de üstlenecek.
03:32
