Aileler Hiperaktiviteyi Yaramazlıkla Karıştırıyor! Bireyleri Hayat Boyu Olumsuz Etkileyebiliyor

“DEHB ÖNEMLİ BİR HALK SAĞLIĞI SORUNU”

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun (DEHB), ailelerin Çocuk ve Ergen psikiyatrisi ünitelerine en sık başvurduğu psikiyatrik bir bozukluk olduğunu dile getiren Dr. Öğr. Üyesi Melek Gözde Luş, “DEHB, önemli psikiyatrik, akademik ve sosyal sorunlara neden olabilecek önemli bir halk sağlığı sorunudur” dedi. Teşhisi ve tedavisinin giderek daha önemli hale geldiğine dikkat çeken Dr. Öğr. Üyesi Melek Gözde Luş, “Bireyleri hayatları boyunca olumsuz olarak etkileyebileceği için DEHB’in tedavi edilmesi değerlidir. Çocuğunuz, sizi dinliyormuş gibi görünüp ilgisini daima başka bir alana kaydırıyorsa, dikkati çok çabuk dağılıyorsa, bir alana dikkatini ağırlaştırması gereken işleri yapmaktan hoşlanmıyorsa, verilen komutları izlemede zahmet çekiyorsa, bu belirtiler dikkat eksikliğini işaret eden veriler olabilir. Çocuğun yaş seviyesine göre, oturması gereken yerde sakince oturup bekleyememesi, özellikle küçük yaşlarda riskli davranışlarda bulunması hiperaktiviteyi gösterebilir” açıklamasını yaptı

KURALLI OLAN HER ORTAM DEHB’Lİ ÇOCUKLARI ZORLAYABİLİR

Ailelerin en sık yaptığı yanlışlardan birinin hiperaktiviteyi yaramazlıkla karıştırmak olduğuna vurgu yapan Dr. Öğr. Üyesi Melek Gözde Luş, “Halbuki yaramazlık olarak isimlendirdiğimiz çocukluk davranışı yine çocuğun kendisinin yönlendirebildiği ve istediğinde sonlandırabildiği bir davranış biçimidir. Hiperaktivitede ise çocuğun kendisini kontrol edebilmesi ve ortama uygun davranabilmesi çok zordur.” dedi. Çocukları ‘yaramaz’ olarak etiketlemenin hem çocuğun kendine olan itimadının sarsılmasına neden olduğunu hem de altta yatan nedenin ortaya çıkmasına engel olduğunu vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Melek Gözde Luş, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Kurallı olan her ortam bu çocuklar için zorlayıcı olabilir, özellikle küçük yaşlarda. Yaş ilerledikçe de dikkat sorunları daha öncelikli olmaya başlar. Çocuklar genelde hiperaktivitenin seviyesine göre, kurallara uymama, diğer çocukları da rahatsız etme ya da rahatsız olduğu ortama gitmeyi reddetmeye kadar varan çeşitli sorunlar gösterebilir. Yaşıtlarına göre ders dinleme müddetlerinin daha kısa olduğunu ve ödev yapma konusunda da yaşıtlarından daha çok zorlandıklarını söyleyebiliriz. Her DEHB’li çocukta olmasa da bazı DEHB’li çocuklarda erteleme davranışı görülür. Üstelik sadece ödevlerde değil, hayatın tüm alanında görülebilir.”

ÖĞRETMENLERİN YAPAN YAKLAŞIMLARI OLUMLU SONUÇLAR VERİYOR…

Öğretmenlerin günümüzde DEHB hakkında daha çok bilgi sahibi olduğunu aktaran Dr. Öğr. Üyesi Melek Gözde Luş, “Öğretmenlerin söz kesme, izin istemeden konuşma gibi hareketler karşısında cezalandırıcı olmak yerine kuralları hatırlatmak ve onlara uyması için çocuğa fırsat vermek gibi daha yapan tahlillere başvurduğunu daha sık görüyoruz. Öğretmenlerin DEHB tanısı alan çocukları yakından gözlemlemeleri, gerekirse ön tarafta oturtup derse aktif katılmaları için çaba göstermelerinin çok etkili sonuçlar verdiğine şahit oluyoruz” dedi.

TEDAVİ EDİLMEYEN DEHB ERİŞKİNLİKTE DE DEVAM EDİYOR!

DEHB’in günümüzde aileler tarafından daha çok duyulan bir teşhis olduğunu söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Melek Gözde Luş, “Ancak hala birçok ailenin çocuklarına DEHB tanısı konulsa bile gereğince bilgi sahibi olmadığını ve bu durumun bizatihi geçebileceğini düşündüklerine şahit oluyoruz” dedi. DEHB tedavisinde ilk adımın bu hastalık hakkında ailenin bilinçlendirilmesi olduğunun altını çizen Dr. Öğr. Üyesi Melek Gözde Luş, “Ailelere nasıl bir tedavi izleneceği ve tedavi olunmadığı durumlarda ne gibi meselelerle karşılaşılacağı hakkında bilgi verilmesi gerekir. DEHB tedavisinde hastanın yaşı değerlidir. Eğer tedavi gören kişi çocuk ve ergen ise ailenin de tedaviye katılması tedaviye olumlu katkı sağlayacak ve güzelleşmenin suratını artıracaktır” uyarısında bulundu. DEHB’in tedavi edilmediği durumlarda yüzde 80 oranında ergenlikte, yüzde 60 oranında da erişkinlikte devam edeceğine vurgu yapan Dr. Öğr. Üyesi Melek Gözde Luş, DEHB olan çocuğun dikkati ya da hiperaktivitesinin birdenbire düzelmeyeceğini ve kendi kapasitesinin altında başarı gösterme, arkadaş ilgilerinde sorun, kaza ve yaralanmalara daha çok açık olmak, sigara, alkol gibi unsurların kullanımının daha sık görülmesi gibi sorunların ortaya çıkabileceğini hatırlattı.

AİLENİN İLGİ VE DESTEĞİ TEDAVİNİN BAŞARISI İÇİN ŞART

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu gelişiminde anne babanın yetiştirme biçiminin, çocuğa karşı tavırları ve disiplin verme tekniklerinin bir etkisi olmadığının altını çizen Dr. Öğr. Üyesi Melek Gözde Luş, “Ancak ailenin ilgi ve desteği tedavinin başarısı için şarttır” dedi. DEHB tanısı almış çocukların ailelerine tekliflerde bulunan Dr. Öğr. Üyesi Melek Gözde Luş, sözlerini şöyle tamamladı: “Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olan çocuğunuzdan harikalık beklemeyin, ufak yanlışlarını büyütmeyin, bazı yanılgılarını görmezden gelin. Çocuğunuza daima nasihatte bulunmaktan, söylenip durmaktan, bağırıp çağırmaktan vazgeçin. Değersizlik hissi yarattığınız her hareketiniz davranış sorunlarını ağırlaştıracaktır. Çocuğunuza hiçbir zaman tembel, aptal, yaramaz, inatçı, maharetsiz, huysuz, aksi gibi hitaplarda bulunmayın. Özel diyet, vitamin gibi ek besinlerin dikkat eksikliği tedavisine katkısı yoktur. Ancak çocuğun istikrarlı beslenmesi, spor gibi aktivitelere yönlendirilmesi, uyku tertibine dikkat edilmesi DEHB belirtileriyle başa çıkmanızda yardımcı olur. İlaçlar DEHB’ da çok yararlıdır. Ancak sınıf öğretmeni, rehber öğretmen, okul idaresi ve ailenin şuurlu ve sorumlu yaklaşımları tedavide olmazsa olmazdır.”