“Akran Zorbalığı Akran Çatışmasından Çok Daha Fazlası” Çocuğunuzdaki Bu Değişime Dikkat Edin

Yıllar öncesinde pek bilinmeyen akran zorbalığı son periyotla hemen hemen her ebeveynin aşina olduğu ve birçok ailenin kaotik bir şekilde yaşadığı bir durum haline geldi. Birçok yetişkin “biz de çocuktuk biz de kavga ederdik didişirdik ama şimdiki gibi bir kötülük yoktu arkadaşlarımızla aramızda” diye düşünüyor. Bunda çok da haksız değiller çünkü çocuklar ve gençler arasında yaşanan uyuşmazlıktan, küsmelerden, arbedelerden çok başka bir boyutta yaşanan düzenli bir zarar verme içeriyor zorbalık.

Çocuğunuzun akran zorbalığına maruz kalıp kalmadığını ya da zorba olup olmadığını anlayabilmek için bazı kriterleri bilmek gerekiyor.

Bir durumun akran zorbalığı olarak kıymetlendirilmesi için;

Benzer yaşlarda olan kişiler arasında gerçekleşmelidir

Fiziksel, duygusal, maddi, sosyal ya da başka bir açıdan bir güç dengesizliği söz konusu olmalıdır

Kasıtlı olarak üzücü, zarar verici, küçük düşürücü, bedelsiz ya da yetersiz hissettiren, fizikî duygusal mental ya da sosyal açıdan zarar veren yaklaşımlar olmalıdır

Bu zarar verici tavır ya da tavırların sürekliliğin olması gerekir

Bu zorbalıklar yüz yüze de gerçekleşebilir, sanal ortamda iletilerle ya da sosyal medya üzerinden de yaşanabilir.

Yirmi yıldır zorbalığa maruz kalan çocuk ve gençlerle yaptığım çalışmalarım bana şunu gösterdi ki bu kriterler bir yaklaşımın zorbalık olarak tanımlanması için ne kadar kıymetliyse, bunlara ya da bunlara benzer başka tavırlara maruz kalan çocukların yaşadıklarını durumu nasıl anlamlandırdıkları ve nasıl hissettikleri ortada bir zorbalık olup olmadığını tanımlamak için en önemli kriterlerden biridir.
Akran zorbalığını dört ayrı başlık altında toplanabilir; fizikî, sözel, sosyal ve siber zorbalık.

Fiziksel zorbalık: bir kişiyi düşürmek, itmek, çekmek, eşyasına zarar vermek ya da izinsiz el koymak gibi davranışlar

Sözel zorbalık: birisi ile alay etmek, isim takmak, fizikî özelliği hakkında hoşlanmadığını bilerek dalga geçmek, dedikodu yapmak, iftira atmak gibi yaklaşımlar

Sosyal zorbalık: bir kişiyi gruptan dışlamak, diğer kişiler içinde onu utandırmak gibi yaklaşımşlar

Siber zorbalık: İnternet aracılığı ile bir kişinin fotoğraf ve görüntüsünü izinsiz yaymak, onun görsellerini kullanarak sahte hesap açmak gibi, sosyal medya üzerinden küçük düşürücü, aşağılayıcı tavırlar sergilemek gibi tutumlar

ZORBALIK YAPAN-ZORBALIĞA MARUZ KALAN-ŞAHİT OLAN

Akran zorbalığının bu üç tarafı da yetişkinlerin dikkat etmesi gereken ve asla “benim çocuğum yapmaz” ya da “benim çocuğum bunu yaşamaz” şeklinde düşünülmemesi gereken dinamikler içerir. Akran zorbalığın bu 3 bacağı da çocuğumuzun yaşayabileceği bir durumdur ve hiçbiri göz arkası edilmemelidir.

Bir yaşıtına düzenli olarak zorbalık yapan da buna maruz kalan da tüm bunlara şahitlik eden de sizin çocuğunuz olabilir. Her şartta bu zorbalık fotoğrafının bir parçası olan çocuğun kesinlikle destek alması gerekir. Bu destek aile üyeleri, öğretmen ve eğitmenler ve gerektiğinde uzmanlar tarafından verilmelidir.

• İçe kapanma
• Mutsuzluk
• Kaygı
• Akademik başarıda ani düşüşler
• Yemek yeme alışkanlıklarındaki bariz değişiklikler
• İsteksizlik
• Öfke patlamaları
• Ağlamalar
• Uyku sorunları
• Tırnak yeme
• Ani şekilde değişen davranışlar
• Ebeveyn / öğretmen sezgileri

Bu belirtiler her zaman akran zorbalığının söz konusu olduğunu göstermese de bu ihtimali de düşündürmeli. Çocuğun yaşadığı duygusal iniş çıkışlar göz arkası edilmemeli. Ancak bu ya da benzeri belirtilerin ortaya çıkması çocuğun yaşadığı ve üstesinden gelemediği zorlayıcı bir durumun önemli sinyalleridir.