‘Ax’ Sinemasından ‘Zer’e Süregelen Sansür

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Yıl 1999. Yer, Beşiktaş’ta sonradan kapatılan askeri hakim ve savcıların olduğu kısa adı DGM olan Devlet Güvenlik Mahkemesi. Adliye salonuna kurulan perdede Kazım Öz’ün yönettiği kısa metrajlı “Ax” (Toprak) sineması gösteriliyor. Hikmet Karagöz’ün oynadığı film, boşaltılan bir Kürt köyünde geçiyor. Yargıçlar, savcılar ve basın mensupları pür dikkat sineması izliyor. Duruşma bitiminde merkeze bağlanan basın mensupları Kürtçe’de gırtlaktan gelen ‘h’ şeklinde okunan “Ax” için ‘Aks diye bir film gösterildi’ diye geçiyorlar haberi. Sineması izleyenler arasında ben de vardım. Bugün ise Öz’ün yönettiği “Zer” sineması hakkında da Kültür Bakanlığı tarafından yasaklanan sahneler gösterildiği için örgüt propagandası yapıldığı gerekçesiyle dava açıldı.

Kitlelere ulaşması amacıyla YouTube’da ücretsiz yayınlanan “Zer” sineması hakkında dava açıldı. Kültür Bakanlığı tarafından daha önce sansürlenen karelerin YouTube’de yayınlandığı sinemada örgüt propagandası yapıldığı gerekçesiyle Kazım Öz emniyette ifade verdi. Öz, tabirinde sanatçı olduğu için elbette çektiği sineması sansürlemesinin söz konusu olmadığını belirterek, “Bu sinemadaki şu an yasaklanan sahneler Kültür Bakanlığı tarafından desteklenmişti. Bakanlık önce destekleyip sonra bazı sahnelerini çıkarmamızı istedi. Eğer bir dava açılacaksa devrin Kültür Bakanına da açılması lazım” dedi.

Kazım Öz’ün senaryosunu kaleme alıp direktörlüğünü yaptığı “Zer” sineması, 2017 yılında gösterime girdi. Film, New York’ta yaşayan Jan’ın bir şarkıyı aramasının hikayesi. Jan şarkıyı aradıkça; görkemli bir coğrafya, özgün bir kültür, renkli karakterler ve bir katliamın izleri içinde buluyor kendini. Film hem Köprüde Buluşmalar hem de Kültür Bakanlığı tarafından yapım desteği aldı. Fakat Kültür Bakanlığı bir süre sonra bazı sahnelerin çıkarılmasını istedi. Bunun üzerine Öz, 36. İstanbul Film Festivali’nde prömiyeri gerçekleşen sinemanın sansürlenen sahnelerinde perdeyi karartarak bu durumu protesto etti.

‘SİYAH SAHNELERİ DE YASAKLADILAR’

Perde karardığında “Bu sahne T.C. Kültür Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü Üst Denetim Kurulu tarafından sakıncalı bulunduğu için izleyemiyorsunuz” sözlerine yer verildi. Ardından Bakanlık bu kez karartılan sahnelere de yasak getirdi.

Öz, “Ben sadece ses neslini tutup o sahneler yerine siyah koymuştum. O bir protestoya dönüşmüştü, şenlikte. Sonra o siyah sahneleri de yasakladılar. Bu aslında başlı başına ilginç bir olaydı. Galiba sinema tarihinde ilk sefer bir sinemanın siyah sahneleri yasaklanıyordu. Türkiye’de kısmen gündem olmuştu ama gittiğim şenliklerin birçoklarında en çok konuşulan bir şeye dönüştüğünü gördüm. Tek bir sahne siyah olursa sineması eksiksiz yasaklayacağız denildi. Öyle bir süreç vardı. O karartılan sahneleri doğal olarak YouTube’da izleyebiliyorsun. Şimdi ona dava açmışlar. Eğer ceza çıkarsa ya da erişim yasağı gelirse büyük ihtimalle ben karartılmış sahnelerle yayınlamak zorunda kalacağım. Bu kez siyaha da dava açarlarsa duruma bakacağız” diye konuştu.

‘ATATÜRK HEYKELİ SAHNESİYLE FİLM HAKKINDA DAVA AÇILDI’

“Ax”, “Fotoğraf”, “Son Mevsim”, “Şavaklar”, “Bahoz”, “Bir Kar Adedinin Ömrü” ve “Elif Ana” sinemalarıyla tanınan Kazım Öz, ilk çektiği film olan “Ax”dan itibaren sinemalarının kitlelere ulaşmasında pürüzlerle karşılaşıyor.

Öz, 1999’da çektiği ve Hikmet Karagöz’ün oynadığı “Ax” (Toprak) isimli kısa metrajlı sinemasının başına gelenlerin de az buz olmadığını belirtti. Yönetmen, bir sabah uyandığında Hürriyet gazetesinde ‘Esrarengiz Film’ başlığıyla verilmiş bir manşetle karşılaştığını söyledi:

“Filmi o dönem yurtdışında bir şenlikte gösterilmesi için Sibel isminde tercüman bir kadın aracılığıyla göndermeye çalışmıştık. Havalimanında gözaltına alınan kadının çantasında film çıkınca iş başka bir boyut kazandı. Kadın DGM’de yargılanırken Atatürk heykeli sahnesi nedeniyle film hakkında da dava açıldı. Film DGM heyeti tarafından da izlendi. Ardından beraat ettik. O dönem dava metnini incelemek lazım aslında. Çünkü AKP öncesiydi. Ne değişti? 1999’du ve şimdi 2024’te sebep neydi?”

‘NETFLİX’İ PROTESTO EDEN BİR KAMPANYA BAŞLATACAĞIZ’

İlk sinemadan itibaren sansürle boğuştuğunu söyleyen Öz, şu ifadeleri kullandı:

“Elif Ana ile ilgili ‘Bu sineması neden izleyemiyoruz?” diye her gün mesaj alıyoruz. Mesaj kutumda küfredenler bile var. ‘Siz ne biçim insanlarsınız bu sineması biz izlemeyelim diye mi çektiniz? İzleyenler var, biz de izlemek istiyoruz” şeklinde mesajlar alıyorum ve ne diyeceğimi bilemiyorum. Neden hiçbir platformda yok? Hatta bazıları ‘Siz bize bir açıklama yapın, biz Netflix’i protesto eden bir kampanya başlatacağız. Elif Ana neden Netflix’te yok? O yüzden onu da başlatacağım. Elif Ana’nın gösterilmesi için Türkiye’deki tüm dijital platformlara ve TRT dahil tüm televizyonlara satış yapan bir şirkete verdik. Bize dönüp söyledikleri şu: Sineması siyasi buldular. Türkiye’de bir film, Netflix dahil siyasi bulunduğu için gösterilemiyor. Büyük ihtimalle Netflix’i arayıp sorsak ‘Biz Türkiye vizyonuna bakıyoruz. Seyircisine bakıyoruz’ gibi palavralar söyleyeceklerdir.”

‘KİTLEYE ULAŞMAKTA SORUN YAŞIYORUM’

Öz, sözlerine şöyle devam etti:

“Aynı durum ‘Bir Kar Adedinin Ömrü’ sineması için de geçerli. Film, şenlikler dışında hiçbir platformda yer bulamadı. Dağıtımcılar politik süreci sert buldukları için ‘Şu an böyle bir sineması koymakta biraz endişe ediyoruz’ dediler. Sinemanın Avrupa dağıtımcıları önce onayladı, sonrasında ‘Avrupa’da dağıtırsak ekonomik çıkarlarımız zarar görebilir, bizi tehdit edebilirler’ diyerek çekindiklerini söylediler. Üstelik bu bir Alman şirketi. Benim sinemalarımda yaşadığım en büyük sorun bu. Kitleye ulaşmakta sorun yaşıyorum. Mesela ‘Zer’i ücretsiz bir şekilde YouTube’a koydum bu kez orada yasal mahzurla karşı karşıyayım. Alışılmış biz sinemacılar için önemli olan yatırdığın parayı geri alabilmek. Mesela ‘Bir Kar Adedinin Ömrü’nün imalcisi da ben olduğum için tüm varımı yoğumu o sinemaya yatırdım. Kendi gücümle çekemediğim için ‘Elif Ana’ ve yeni sinemam olan ‘Oyuna Geldik’ filminde yapımcılarla çalışmak durumunda kaldım. Kendi yazdığım çizdiğim filmler için tabi ki kendi bütçeme gereksinimim var. O yüzden bu vizyon kısmı önemli.”

BİR DERSİM SİNEMASI: OYUNA GELDİK

Öz’ün son çektiği, başrolünde İlyas Salman’ın oynadığı ve ekim ayında vizyona girmesi beklenen “Oyuna Geldik” sinemasının çekimleri Dersim ve Elazığ’da tamamlandı.

Öz sinemasını, “Baştan sona güldürü olan ilk sinemam. Bir başkanlık hikayesi. Aslında Türkiye’nin tüm belediyelerini ilgilendiren politik bir taşlama, tenkit işi. Gerçek bir öyküden hareketle aynı zamanda oranın yerel dokularıyla hareket eden bir Dersim sineması. Şu anda müzikleri yapılıyor. Bir aksilik olmazsa ekim ayında vizyondayız” diye anlattı.

Gösterim alanı bulmakta karşılaştığı pürüzlerin motivasyonuna nasıl etki ettiğini ise yönetmen şöyle yanıtladı:

“Bu durum beni öfkelendiriyor ve daha çok film çekmem gerektiğini söylüyor. Madem öyle her şartta film çekeceğim, bir yol bulacağım diye düşünüyorum. E natürel ki büyük bütçe daha büyük filmler çekme olanağı veriyor insana. O konuda zorlanıyorum lakin anlatacağımız kıssalar her zaman vardır. Bazen tek kamerayla da insan film çekebilir. O anlamda boş kalmam. Diyarbakır’da çekmek istediğim büyük yapımlı güldürü sineması vardı. Bu tür projeleri ertelemek zorunda kalıyorum ama diğer türlü bir şekilde yol buluruz. Sinemamı takip eden, destekleyen bir seyirci var, bunlar yeri geldiğinde bir kampanya yaptığında bile bilet parasını erkenden veren insanlar. O yüzden küçük bütçeli de olsa çekeriz.”

‘MUHALEFET GİZLİ POLİTİKA UYGULUYOR’

İlk sinemadan beri sansürle boğuştuğunu söyleyen Öz, muhalif gözükenlere de sitemi olduğunu belirtti.

Öz, şöyle konuştu:

“Bir taraftan şenlikler oluyor bazen Kürt sinemalarına mükafatlar veriliyor. Muhalefet olan belediyelerde bile benim filmlerime karşı çok önemli bir sansür var. Aynı şenliklerde başka filmler gösterilebiliyor. Alışılmış ki değerli işler de aynı zamanda. Böyle bir gizli bir politika uygulanıyor. Muhalefetin içinde de bir ikilem yaratılıyor, çelişkili yaklaşımlar var. Biraz da ‘bir araya gelmeyelim ’ diye siyasi bir taktik uyguluyorlar. Muhalefetin içinde de cezalandıracakları arasında ayrım yapılıyor.”

Diğer Güncel Haberler İçin Tıklayın / Bursa Haber – Bursa Gündem – Bursa Gündem Haber – Bursa Haberleri – Bursa Son Dakika 

Bizi İnstagram’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber

Bizi X’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHbr

Bizi Facebook’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber

Bizi Youtube’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber

Bizi Linkedin’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber