Ay Keşif Aracı Doğruladı: 4,5 Milyar Yıl Önce Magma Okyanusu ile Kaplıydı!

Bilim insanları Ay’ın güney kutbunun bir zamanlar erimiş kayalardan oluşan bir magma okyanusu olduğunu keşfetti.

BBC’nin haberine göre, Ay’ın güney kutbuna inen Hindistan’a ait Chandrayaan-3 uzay keşif aracının bulguları, Ay’ın oluşma devirlerinde söz konusu bölgede magmadan oluşan bir okyanus olduğunu doğruladı.

Ay’ın 4,5 milyar yıl önceki oluşum devirlerinde erimiş kaya ve madenlerden oluşan magma okyanuslarıyla kaplı olduğuna yönelik “Ay Magma Okyanusu Kuramı” mevcut.

Bilim insanları, Ay’ın oluşumunu izleyen periyotta soğumaya başladığını ve “ferroan anortozit” adı verilen, Ay’dan getirilen kaya örneklerinde sıklıkla bulunan daha hafif bir mineralin yüzeye çıktığını düşünüyor.

Ağustos 2023’te, Chandrayaan-3’ün iniş aracı Vikram’ın Ay yüzeyine bıraktığı, Hintçede “bilgelik” anlamına gelen Pragyaan tekerlekli keşif aracındaki, “Alfa Parçacığı X-ışını Spektrometresi” adı verilen bir araçla 23 ölçüm yapıldı.

Ölçümleri inceleyen bilim insanları, Chandrayaan-3 uzay aracının Ay’a iniş yaptığı daha önce keşfedilmemiş bölgede, “ferroan anortozit” bulunduğunu tespit etti.

Hindistan’ın Gujarat eyaletinin Ahmedabad kentindeki Fizikî Araştırma Laboratuvarı (PRL) çalışanı, araştırmanın müelliflerinden Prof. Dr. Santosh Vadawale, bulgularının Ay’ın oluşumuna yönelik kuramları dayanaklar nitelikte olduğunu belirtti.

GÖKTAŞI ÇARPTIĞINA DAİR KANITLAR BULUNDU

Ölçümlerde “ferroan anortozit” yanında, magnezyum da tespit edildi.

Ekip, magnezyumun Ay’ın derinliklerinde bulunduğunu, 4 milyar yıl önce göktaşı çarpmasıyla oluştuğu düşünülen ve Praygam gezgini tarafından araştırılan alana 350 kilometre uzaklıktaki, 2 bin 500 kilometre çapında, yaklaşık 8 kilometre derinlikteki Güney Kutbu-Aitken Havzası’ndan gelmiş olabileceğini vurguladı.

PRL Yöneticisi Prof. Dr. Anil Bhardwaj, “(Bulunan magnezyum), bu havzaya büyük bir asteroitin çarpması sonucu saçılan hususlardan olabilir. Bu süreçte (asteroit) Ay’ın daha derin bir bölümünü de kazdı.” ifadesini kullandı.

HİNDİSTAN DÖRDÜNCÜ ÜLKE OLMUŞTU

Chandrayaan-3’ün Pragyaan aracı Ağustos 2023’te Ay’ın güneyindeki 70 derece enlemlerde 10 gün süren araştırmalar yapmıştı.

Hindistan’ın misyonundan önce, ABD’nin Apollo programıyla, Ay’ın orta enlemlerinde magma okyanuslarının ana ispatı bulunmuş, Dünya’ya “ferroan anortozit” içeren kaya örnekleri getirilmişti.

Araştırmanın sonuçları Nature mecmuasında yayımlandı.