Esnaf ve perakendecinin vazgeçilmezi POS aygıtlarından bankaların aldığı komite fiyatları hızla artınca, esnaf da tahlili yurttaşa sattığı esere zam yapmakta buldu. Ayrıyeten birçok perakende firması, POS kurulundan kurtulmak için bazen tüketiciyi nakite zorluyor bazen de peşin ödemelerde indirime başvuruyor.
Örneğin bir tişörtü kartla almak isteyen yurttaş peşine göre en az 10- 20 TL daha fazla ücret ödeyebiliyor. Bu nedenle POS iptalleri artarken satışlar nakit ya da IBAN’a para gönderme biçiminde yaygınlaşıyor.
Lakin kartlı işlem yapamadığı için taksit imkânından yararlanamıyor. Ayrıyeten kartla toplanan puanları kullanmak da zorlaşıyor. Halbuki Tüketici Kanunu’na göre esnafın bankaya ödediği kurulu tüketiciye yansıtması yasak.
Esnaf, POS’dan geçen ödemeleri kurulsuz almak istediğinde 45 gün bekliyor, çabucak almak istediğinde ise aylık yüzde 4’lere varan komite ödüyor. POS aygıtlarına bakım ücreti, yazılım güncelleme ücreti, POS aksesuvar bedeli, entegrasyon bedeli, yıllık operasyon maliyeti, ekstre gönderim ücreti, bloke tahlil ücreti gibi kesintiler ise esnafı yıldırdı. Ortak POS kullanımında arıza durumunda şayet altı bankanın ortak POS’u kullanılıyorsa esnaf tamir sonunda altı bankaya farklı başka ödeme yapıyor. Birden fazla bankanın pandemide başladığı POS rulosu vermeme uygulaması da kalıcı hale geldi.
BAKIM İÇİN 750 LİRA
Giyim, diş poliklinikleri, otel gibi yerlerde birçok esnaf nakit yahut POS’la satışa göre çifte fiyata geçerken lokanta, cafe, fırın, eczane gibi işletmeler bunun zorlukları nedeniyle maliyeti genel satışa yansıtıyor. Ayrıyeten bir kısım esnaf toptancıdan mal alırken “senetli alış/ satış” tekniğine döndü.
Ekonomist Erol Taşdelen’e göre Türkiye’de 2.2 milyondan fazla POS aygıtı var.
Taşdelen kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Her aygıt için ayda 750 TL’ye varan bakım-onarım ücreti alan bankalar var, ayrıyeten yazılım güncelleme için de ücret alınıyor. Bankacılık dalında son yıllarda net ücret ve kurul gelirinin net faiz gelirini aşmasında bu cins haksız alınan ücret ve kurulların katkısı büyük oldu. Bankalar bu bedelleri ‘diğer gelir’ kısmında gösterdikleri için BDDK murakıpları ayrıntı incelemesi ile ortaya çıkabilir. Ayrıyeten bankaların yüksek kurulları ve blokeli gün sayısını artırması esnafın nakit dengesini de bozdu. 2023 yılında kapanan 111 binden fazla esnafın kepenk kapatmasında bankaların ve POS uygulamalarının çorbada tuzu var.”
IBAN’LA ÖDEMEK İÇİN PARA GEREKLİ
Esnafa göre 10 yıldır POS altyapısını değiştirmeyen bankalar var. Buna rağmen yeniden de işletmelerden daima yazılım ücreti alıyorlar.
Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu Genel Başkanı Bendevi Palandöken geçenlerde yaptığı açıklamada, esnafın artık POS yükünün altından kalkamadığını anlatarak “Esnaf kâr marjları kurtarmadığı için kartlı alışverişten kaçınıyor. Yurttaşın cebinde parası yoksa IBAN ile ödemesi de çok sıkıntı. Bu yüzden esnaf ile yurttaş birden fazla zaman karşı karşıya kalıyor” dedi.
13:12
