Beklenen Rtx 5000 Ekran Kartları Hakkında Neler Biliyoruz?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

2024 grafik dünyası açısından dolu dolu geçecek gibi görünüyor. Artık hatırlatmamıza gerek yok, sahnede NVIDIA ve AMD’nin yanında Intel gibi büyük bir oyuncu daha var. Şayet beklentiler gerçeğe dönüşürse, bu yıl üç büyük şirketin yeni nesil ekran kartlarını görme fırsatı bulacağız. Tüm segmentler olmasa bile, bazı modellerin resmi olarak piyasaya sürülmesini bekliyoruz. “Blackwell” mimarili GeForce RTX 5000 serisi de duyuruların bir parçası olacak.

Daha öncesinde AMD RDNA 4 mimarisi ve Radeon RX 8000 Serisiyle ilgili tüm bilinenleri bir araya getirmiştik. Bununla birlikte, Intel’in yaklaşan “Battlemage” mimarisine ilişkin tüm ayrıntıları sizlerle paylaşmıştık. Şimdi de yeşil grubun RTX 5000 Serisiyle ilgili şimdiye kadar ortaya çıkan tüm detayları derleyip toparlayalım dedik.

Bildiğiniz gibi çip üreticileri gelecek planları hakkında ser verip sır vermez. Sadece bazı vakitlerde yüzeysel olarak bilgilendirici açıklamalar yapabiliyorlar. NVIDIA henüz Blackwell kod ismiyle beklediğimiz GPU’lar hakkında resmi bir zaman dilimi vermedi. Lakin sektör kaynaklarından gelen çok sayıda sızıntı ve söylenti var.

Genel iklime baktığımızda, beklentiler en azından üst sınıf RTX kartların bu yıl sonlarına doğru geleceği yönünde. GPU devi Ekim ve Kasım ayında tatil dönemi başladığında en azından RTX 5090 ve RTX 5080 modellerini piyasaya sürmesi beklenen görünüyor.

Veri merkezleri için tasarlanan Blackwell B200 GPU‘nun birçok temel ayrıntısı esasen açıklanmıştı. İş amaçlı olarak geliştirilen çipler elbette tüketicilere yönelik olan GeForce kartlardan farklı. Lakin geçmişten biliyoruz ki veri merkezi ve tüketici yongaları arasında birçok ortak yön var.

Şimdi çıkış tarihi, potansiyel performans, teknik özellikler ve diğer teknolojiler de dahil olmak üzere ortaya çıkan tüm bilgileri sıralayacağız.

Bu kez çıkış tarihinden başlayalım. Kestirimlere göre yaklaşan canavar GPU’lar yıl sonundan önce, 2024 sonbaharında avuçlarımıza ulaşmış olacak. Genel olarak seriden söz ediyoruz ama ilk olarak yüksek performanslı kartların gelme ihtimali çok yüksek.

NVIDIA, yüksek ihtimalle ilk olarak GeForce RTX 5090 ve GeForce RTX 5080 modellerini piyasaya sürecek. Tahminen GeForce RTX 4070 de planlar arasında olabilir, bunu zaman gösterecek. Fakat bir sürpriz olmadığı sürece GeForce RTX 4060 ve GeForce RTX 4050 gibi modelleri mutlaka erken beklemiyoruz.

ABD’de Kasım ve Aralık ayları alışveriş dönemi bildiğiniz gibi. NVIDIA da dahil olmak üzere şirketler de takvimini belirlerken bu tarihleri çok önemsiyor. Bu konuda geçmişte de pek çok örnek var. Ada Lovelace RTX 4000 serisi GPU’lar ilk olarak Ekim 2022’de ortaya çıktı. Ampere RTX 3000 serisi GPU’lar ise ilk olarak Eylül 2020’de tanıtılmıştı. Daha geriye gidecek olursak, RTX 2000 serisi iki yıl önce Eylül 2018’de, GTX 1000 serisi Mayıs/Haziran 2016’da, GTX 900 serisi ise Eylül 2014’te piyasaya sürülmüştü. Bir süre önce halka açık en değerli şirket haline gelen NVIDIA, rakipleriyle birlikte yeni mimarilerini iki yıllık dilimlerle kullanıcılarla buluşturuyor.

Mesele sadece iki yıllık dönem da değil. NVIDIA, Hopper H100 mimarisinin temel detaylarını ilk olarak Mart 2022’de yıllık GPU Teknoloji Konferansı’nda (GTC) açıkladı ve Ada Lovelace mimarisi Ekim 2024’te geldi. Mayıs 2020’de ise ilk olarak Ampere A100 mimarisini ve birkaç ay sonra da tüketici sürümlerini açıkladı. Aynı şey Volta V100 ve Turing ile 2018’de, Tesla P100 ve Pascal ile 2016 yılında da oldu.

Özetle son dört nesil boyunca önce veri merkezi ve yapay zeka GPU’larını, bir süre sonra tüketici GPU’larını gördük. Şimdi yeşil ekip yine GTC’de Blackwell B200 mimarisini duyurdu, sırada biz oyuncuların heyecanla beklediği RTX 5000 var.

GTC 2024’teki şaşırtan duyurulardan biri de Blackwell B200’ün TSMC 4NP (4nm NVIDIA Performance) süreçleriyle üretilecek olmasıydı. Neden şaşırtan diyoruz? Herkes yeşil kadronun TSMC N3 işlem teknolojisinin rafine bir sürümüne geçiş yapmasını bekliyordu. Bunun yerine, son iki yıldır Hopper ve Ada Lovelace GPU’larda kullanılan mevcut 4N (4nm) teknolojisinin geliştirilmiş bir varyantı kullanılacak.

TSMC ortaklarıyla yaptığı sözleşme fiyatlandırma mutabakatlarını açıklamıyor, lakin NVIDIA’nın 4nm sürecine bağlı kalması maliyet tasarrufları sağlamış olmalı. Sunuculara yönelik olan Blackwell B200, 10 TB/sn hız sunan NV-HBI (NVIDIA High Bandwidth Interface) kontağı üzerinden bağlanabiliyor. Böylelikle iki aynı çip bir ortada kullanılabiliyor. Tahminen de şirket bu nedenle Blackwell ile 3nm’ye geçmeyi gereksiz gördü.

Hatırlarsanız RTX 3000 serisinde TSMC 7nm (N7) süreç teknolojilerinin kullanılmasını bekliyorduk, NVIDIA ters köşe yaparak daha ucuz olan Samsung 8N sürecini seçmişti.

Bakalım RTX 5000 tüketici GPU’larında nasıl bir yol izlenecek. Blackwell B200 varyantlarının TSMC 4NP kullanırken tüketici çiplerinin farklı bir teknoloji kullanması da mümkün. Görünüşe göre sunucu tarafındaki gibi gelişmiş 4nm teknolojilerini kullanmaya devam edecekler. Bu konuda kesin konuşamıyoruz.

Ampere A100 TSMC N7 kullanırken RTX 3000 serisi çiplerin Samsung 8N kullanması gibi bir örnek var önümüzde. Ek olarak, GTX 1000 Pascal Serisinin üyeleri GP107 ve GP108 Samsung’un 14LPP’sinde üretilirken GP102, GP104 ve GP106 TSMC 16FF ile üretildi.

Tüketici ve profesyonel (veri merkezi için olmayan) Blackwell GPU’larının GDDR7 belleğe geçmesi uzun vakittir bekleniyordu. GTC 2024’ten gelen tüm göstergeler GDDR7’nin yıl sonundan önce yeni nesil GPU’lar için vaktinde hazır olacağı yönünde. Samsung ve SK Hynix GTC etkinliğinde GDDR7 yongalarını görücüye çıkarmıştı, Micron ise üretimin sürdüğünü doğruladı.

• GDDR6, GDDR6X ve GDDR7 Bellekler Arasındaki Fark Ne?

Mevcut nesil RTX 4000 serisi GPU’lar, 17 Gbps ile 23 Gbps arasında değişen süratlerde GDDR6X ve GDDR6 bellekler kullanıyor. GDDR7, GDDR6X’ten %50 ve GDDR6’dan %80 daha yüksek olan 36 Gbps’ye kadar hedef hızlara sahip. SK Hynix, 40 Gbps suratları görecek çiplerin hayal olmadığını söylüyor ama bu gelişmiş çiplerin ne zaman kullanıma sunulacağını bilmiyoruz.

Tüm oklar NVIDIA için GDDR7’yi gösteriyor, yeni nesil bellekler kesin gibi. GPU üreticisinin 36 Gbps suratında bellekler kullanıp kullanmayacağını bilmiyoruz, lakin GDDR6X’e göre çok daha hızlı GDDR7 çiplerin kullanılacağını rahatlıkla söyleyebiliriz. Geçmişte 24 Gbps GDDR6X yongalara yer verilmişti lakin kartlar pratikte 22.4 Gbps ya da 23 Gbps suratlarında çalıştırılıyordu. Ayrıca bazı RTX 4090 ekran kartlarında suratlar 21 Gbps’ye düşürülmüştü.

GDDR7 ile neler olacağını zaman gösterecek. 36 Gbps suratlarını göremesek bile, en azından 32 Gbps suratında çalışan VRAM’ler görmeyi bekliyoruz. 36 Gbps veri transfer suratı baz alırsak, 384-bit GDDR7 bellek arayüzünde 1728 GB/sn’lik azamî bant genişliği elde edilebiliyor. Bu da şuanda RTX 4090’ın bellek bant genişliğinden %71 daha yüksek. 256 bitlik bir arayüz kullanıldığını farz edersek, RTX 4080 SUPER’in 736 GB/sn’lik bant genişliği %57 artışla 1152 GB/sn’yi görebilir.

192-bit kartlar 864 GB/sn, diğer yandan 128-bit kartlar 576 GB/sn’ye kadar ham bant genişliği sağlayabilir. GDDR7’nin nimetleri sayesinde 96-bitlik arayüzle bile alt düzey ekran kartlarında 432 GB/sn bant genişliği sunulabilir.

GDDR7 bir kenara, NVIDIA’nın Blackwell ile büyük bir L2 önbellek kullanmaya devam etmesi bekleniyor. Saf bant genişliğinin yanında önbellek de çok önemli. Büyük L2 önbellek ile daha etkili bant genişliği sağlanacaktır. Örneğin %50 önbellek isabet oranı bu etkili bellek bant genişliğini iki katına çıkarır, fakat isabet oranlarının oyun ve ayarlara göre değiştiğini ve özellikle daha yüksek çözünürlüklerin isabet oranını düşürdüğünü belirtelim.

Blackwell mimarisiyle birlikte şu anda kullanımda olan Ada Lovelace mimarisine göre çeşitli güncellemeler ve geliştirmeler yapılacak. Her kuşakta birden fazla mimari düzgünleştirme gördük, NVIDIA yine performansı ve verimliliği artırmak için hünerlerini sergileyecektir.

Mimari gelişimle ilgili ayrıntıları bilmiyoruz lakin bazı varsayımlarda bulunabiliriz. Her kuşakta ışın izleme performansı artırıldı, yeni kuşakta de bu trend devam ettirilecektir. Ayrıca Ada Lovelace ile sunulan SER (Shader Execution Reordering), OMM (Opacity Micro-Maps) ve DMM (Displaced Micro-Meshes) gibi RT merkezli başka güncellemeler de yapılacaktır.

Bildiğimiz tek şey, Blackwell B200 sunucu çipiyle tensör çekirdekleri tekrar elden geçirildi, FP4 ve FP6 sayısal formatları için yerel destek sunuldu. Bunlar öncelikle yapay zeka çıkarımı için yarar sağlayacak. Bildiğiniz gibi GeForce ekran kartları da yapay zeka vazifeleri ve diğer iş yükleri konusunda çok başarılı.

Bu konuda hiçbir bilgi bile yok. Açıkçası mevcut piyasa şartları göz önüne alındığında RTX 5000 Serisinin RTX 4000’e göre daha ucuz olma ihtimali pek yok. Hatta çok abartılı olmadan bazı fiyat artışları bile görebiliriz.

NVIDIA bildiğiniz gibi %88’lik pazar hissesiyle harici GPU pazarındaki yerini ziyadesiyle sağlamlaştırdı. Daha yüksek yapay zeka performansı ve oyun dışı daldan gelen artan talep yeşil takımın elini güçlendirebilir. Umuyoruz ki yeni nesil kartlar mevcut nesil ile aynı fiyatta gelsin, fiyat artışları yapılmasın.

Artık GPU pazarında “gerçekten” uygun fiyatlı kartlar bulmak zor. “Düşük bütçe” sınıfı için en az 300 doları gözden çıkarmak gerekiyor. Ana akım orta segment kartlar 400-600 dolar, üst sınıf 1.000 dolar ve “meraklı” sınıf dediğimiz premium modellerin fiyatı ise 1.500 doların üzerinde.

En azından NVIDIA için durum böyle. AMD’nin kartlarına baktığımızda perakendecilerin çok daha uygun fiyatlar sunduğunu görebiliyoruz.

Sürekli olarak donanım sızıntıları yapan @kopite7kimi, NVIDIA’nın yeni nesil Blackwell kod isimli GPU’larının muhtemel teknik ayrıntıları hakkında bazı kanılarını paylaşmıştı. Bu kişinin uzun vakittir bilgiler sağladığını özellikle belirtelim. Kopite muhtemelen NVIDIA kaynaklı bazı bilgilere sahip ve bu bilgilere dayanarak bazı varsayımlar yapıyor. Fikirlerin gerçeğe dönüşüp dönüşmeyeceğini bilemeyiz, fakat sonraki nesil RTX 5000 serisi “Blackwell” serisi için bazı çıkarımlarda bulunabiliriz.

Tahminlere göre NVIDIA, Blackwell mimarisinde CUDA çekirdeklerinin sayısını ve bellek arayüzünün kapasitesini önemli ölçüde artıracak:

“Daha önce de belirttiğim gibi, GA100 8*8 ve GH100 8*9 şeklinde bir yapılandırmaya sahip. GB100 8*10 gibi temel bir yapıya sahip olacak GB202 12*8’e benziyor.”

NVIDIA GPU’ları daha küçük doku sürece kümelerinden (TPC’ler) oluşan büyük grafik sürece küme (GPC’ler) kümeleriyle düzenleniyor. Bunlar da gerçek CUDA çekirdeklerini barındıran bir grup akışlı çoklu işlemciden (SM’ler) oluşmakta.

Kopite’nin söylediklerinin doğru olduğunu, ayrıca NVIDIA’nın TPC başına akış çoklu işlemci ve SM başına CUDA çekirdeği sayısını tüm jenerasyonlarda olduğu gibi motamot koruduğunu varsayalım. Buna göre üst sınıf GB100 GPU’da tam 20.480 CUDA çekirdeği (GH100’e göre %11 artış) bulunabilir. Masaüstü PC’lere odaklanan GB202 GPU ise tam yapılandırma ile 24.576 CUDA çekirdeğine (AD102’ye göre %33 artış) sahip olabilecek. Bu ortada AD102’nin RTX 4090 tarafından kullanıldığını da not düşelim.

NVIDIA’nın GH100 GPU’ları yapay zeka iş yükleri de dahil olmak üzere büyük sunucularda kullanılıyor. Yeni nesil GB100’ün karşılaşacağı iş yükleri göz önüne alındığında, NVIDIA’nın TPC’ler arasındaki veri alışverişini mümkün olduğunca en aza indirmek için GPC başına mümkün olduğunca çok TPC içeren daha büyük GPC’ler kullanması beklenen. Aynı zamanda şirketin GPU’nun iç tertibini kolaylaştırmak için GB202’nin GPC’lerini bugün olduğundan biraz daha büyük hale getirmesi makul olabilir. Lakin tamamen yeni GPC tertibi muhtemelen sürücü optimizasyonları da gerektirecek.

Şimdiye kadar söylediklerimiz göz önüne alındığında, Blackwell hakkında şu anda çok az resmi bilginin mevcut olduğu umarım anlaşılmıştır. 2022’deki Nvidia hack’i bize Blackwell ismini ve bazı potansiyel kod isimlerini verdi, lakin bu iki yıldan fazla bir süre önceydi ve bu süre içinde çok şey değişebilir. Ayrıca, Blackwell ile ilgili detaylar ilk etapta epey zayıftı.

Her büyük GPU mimarisi güncellemesinde olduğu gibi, çok sayıda söylenti ve sözde sızıntı ortalıkta dolaşıyor. Bazıları içeriden bilgi sahibi olduklarını öne sürerken, öbürleri tahmin gibi görünüyor.

Çok Yongalı Tasarım

@kopite7kimi, kısa süre önce Blackwell serisinin çok çipli bir mimariyi benimseyen ilk GPU’lar olabileceğini söylemiş lakin detay vermemişti. Yani tıpkı AMD gibi, rakibi NVIDIA da birden fazla yongacıktan meydana gelen grafik işlemciler geliştirebilir. GPC ve TPC’ler ile birlikte CUDA çekirdeği sayısının artacağını konuştuk. Lakin GPC ve TPC’lerin tek bir yongada veya birden fazla yongada olup olmayacağı bilinmiyor.

Üzerinde düşünülmesi gereken bir diğer konu da daha önce bahsettiğimiz Blackwell B200 için NV-HBI çift çip tahlili. Tahminen de en üst seviye Blackwell GB202 de (RTX 5090) aynı yaklaşımla üretilecek ve NV-HBI aracılığıyla birbirine bağlanan iki GB203 çipe sahip olacak. Bu yaklaşım, NVIDIA’nın en hızlı yongaların gerçek kalıp boyutunu kontrol altında tutmasına ve aynı zamanda çok daha yüksek performans düzeyleri sağlamasına imkan tanıyacaktır.

GB202’nin her iki potansiyel varyantını da aşağıdaki ayrıntılı tabloda görebilirsiniz.

Tekrar özellikle belirtelim, tablodaki özelliklerin hiçbir resmiyeti yok. Potansiyel özelliklerin birden fazla, sadece tahmin olabilecek son söylentilerden geliyor.

Maksimum saat suratlarının 2,5 GHz düzeyinde seyretmesi bekleniyor. Daha düşük olma ihtimali de var lakin GDDR7 bellekler ise söylentilere göre 36 Gbps sürate ulaşabilecek.

Chiphell ve kopite7kimi tarafından yapılan geçmişte yapılan sızıntılar, NVIDIA’nın “Blackwell” kod isimli yeni mimarisi hakkında farklı bilgiler sağlamıştı. Sızıntılara göre “RTX 5000” serisinde toplamda beş farklı GPU silikonu yer alacak. Ayrıca AD104 isimli çipin doğrudan bir halefi (GB104 gibi) gelmeyecek.

Buna göre NVIDIA, AD104 GPU’nun hakim olduğu pazar segmentleri için iki ayrı GPU sunacak. Görünüşe göre Blackwell grafik işlemci ailesi GB202, GB203, GB205, GB206 ve GB207 kod isimli beş çip içerecek. Aslında geçmiş jenerasyonlarda benzer bir strateji benimsenmişti:

• Blackwell Mimarisi: GB202, GB203, GB205, GB206, GB207
• Ada Lovelace Mimarisi: AD102, AD103, AD104, AD106, AD107
• Ampere Mimarisi: GA102, GA103, GA104, GA106, GA107
• Turing Mimarisi: TU102, TU104, TU106

Geçmişe bakacak olursak, XXX04 GPU’lar performans-ana akım pazara odaklanıyordu ve serinin en büyük GPU’sunun %50-%66’ı kadar transistör içeriyordu. Üst düzey ve performans ana akım arasındaki boşluk epey dikkat cazipti. NVIDIA, Ampere periyodunda GA102 ve GA104 GPU’ları arasındaki boşluğu doldurmak için GA103 isminde bir silikon yarattı ve aynı stratejiyi Ada Lovelace ile devam ettirdi.

Görünüşe göre şirket gelecekte izlediği yolu değiştirecek. Sonuç olarak, GB202 pazarın en üst seviyesine (GeForce RTX 5090 ve GeForce RTX 5090 Ti gibi) hitap etmeye devam edecek. GB203 üst seviye ve performans segmentlerine (GeForce RTX 5080, GeForce RTX 5070 Ti ve GeForce RTX 5070 gibi) göre tasarlanacak. GB105 ise pazarın ana akım kısmına hitap edecek (GeForce RTX 5060 Ti ve GeForce RTX 5060 gibi). Bu yaklaşım, NVIDIA’nın bazı kusurlu SM’lerde bile sahip olduğu tüm GB203 silikonunu kullanmasını sağlayacak.

Biraz önce de bahsettiğimiz gibi, yeşil dev ekran kartı pazarına nesil modeller getirmeyi planlayan tek şirket değil. Intel’in Battlemage mimarili kartlarını bu sonbaharda piyasaya süreceği söyleniyordu. Sonradan gelen haberler ise Intel tarafında işlerin yolunda gitmediğini gösteriyor.

Battlemage

Weibo’da Golden Pig Upgrade tarafından yapılan paylaşımlara göre, Intel’in Arc GPU’ları ile ilgili planlarında bazı değişiklikler olabilir. Golden Pig Upgrade, Intel ve AMD’nin mobil işlemcileri hakkında yaptığı sızıntılarla bilinen ve güvenilirliği kanıtlanmış bir kaynak. Son paylaşımlarında ise Intel’in Battlemage ve Celestial mimarilerini içeren yeni nesil Arc GPU ailesi hakkında bilgiler verdi.

Intel Arc Battlemage Xe2 GPU’lar, bu yılın sonlarında piyasaya çıkması beklenen ve 2024’ün ilk yarısında daha geniş çapta satışa sunulacak olan yeni nesil Lunar Lake Core Ultra 200V CPU’ların önemli bir parçası olacak. Bu çiplere dair sızıntılar Alchemist ve Alchemist+ çiplerine kıyasla çok daha yüksek performans vaat ediyor ve geliştirilmiş bir grafik mimarisi kullanıldığına işaret ediyor. Lakin bu mimarinin Xe2-LPG veya mobil versiyonu. Daha üst düzey harici ekran kartları ise gelen bilgilere bakılırsa ertelenecek.

Eğer Intel birdenbire bu çipleri ertelemeye veya hatta iptal etmeye karar verirse, bu birçok kullanıcı ve teknoloji topluluğu için büyük bir hayal kırıklığı olacak. Umarız ki Intel taraflı haberler gerçeği yansıtmıyordur, şirket planlarına sadık kalır. Dala dahil olacak her yeni oyuncu biz oyuncular için iyi bir haber.

Intel’den duyduğumuz kadarıyla, Battlemage serisi ekran kartları orta ve alt segmentte rekabet edecek. Yani özetle 200-600 dolar arasındaki pazarda Intel de yeni modeller sunacak.

RDNA 4 ve RX 8000

AMD cephesinde erteleme gibi bir durum söz konusu değil. Lakin duyumlarımıza göre AMD bu kuşakta de yüksek performanslı GeForce GPU’larla rekabet edemeyecek.

Yıllardır bunu yapamadılar ve yeni kuşakta de aynı senaryo yaşanacak gibi görünüyor. Birden fazla kişi bu konuda hemfikir: AMD, RTX 5090 gibi premium sınıf ekran kartlarıyla uzunluk ölçüşecek güçlü modeller piyasaya sürmeyecek, veya süremeyecek. Hatta RTX 4080’e bile rakip sunamayabilirler. Şirket görünüşe göre en azından ilk etapta orta sınıfı hedefleyecek.

Kaynaklara göre “Navi 48” isimli çip AMD’nin yeni kuşaktaki amiral gemisi olacak. Navi 48 beklentilere göre RX 8800 XT’de kullanılacak. İlk iddialar bu GPU’nun 18-20 Gbps suratında GDDR6 bellek ile 256-bit arayüze sahip olacağını gösteriyor. Bazı sızıntılarda belirtildiği gibi 192-bit veri yolu ile gelmesi de mümkün. Navi 44 GPU’nun ise 128-bit bellek veri yolu ve önemli ölçüde daha küçük bir GPU ile geleceği söyleniyor.

Rekabet Yok Denecek Kadar Az

Jon Peddie Research (JPR) tarafından yayınlanan yeni rapora göre yeşil kadronun pazar payı %88’e yükselirken, sevkiyatları azalan AMD’nin payı %12’ye geriledi. Steam Donanım Anketi’ne gelince, NVIDIA ekran kartları grafik pazarının %78’ine hakim. AMD %14,6 ile ikinci iken Intel’in %7,2’lik pazar payı var.