Derleyen: Fazilet Şenol / Milliyet.com.tr – Takvimler 1930’u gösterdiğinde şimdi taze kurulmuş olan Türkiye Cumhuriyeti’nde bir kadının sürücü olması pek de beklenen, karşışılan bir durum değildi. 18 yaşındaki Muammer Hanım isimli genç bir kadın taksi şoförü olmak üzere İstanbul Belediyesi’ne başvurmak isteyince gazete manşetlerini süsledi.
EĞİTİMİNİ BİRİNCİLİKLE TAMAMLADI
O yıllarda kimse bir kadının taksi şoförü olabileceğini düşünmüyordu. Muammer Hanım’ın taksi şoförü olmak istediğini duyan erkek sürücüler onun hakkında ‘Patlayan lastiği bile değiştiremez’ diyordu. Tüm bunlara rağmen genç Muammer kulaklarını tenkitlere kapadı ve belediyeye taksi şoförü olmak için başvurdu. Üstelik taksi şoförü olan tek bir kadın dahi yokken. O denli ki periyodun Akşam gazetesi, İstanbul’da özel otomobil kullanan amatör kadınlara nadir olarak tesadüf edildiğini ama kadınların taksilerde sürücü olarak çalışmadığını yazmıştı. ‘Bir hanım sürücü olacak’ başlıklarıyla gazete manşetlerini süsleyen Muammer Hanım, Avusturya Lisesi mezunuydu. O dönemlerde bayanlardan beklenen şeylerle de pek ilgilenmiyordu. Öğrencilik yılları boyunca sporla meşgul olmuş, atletizmle uğraşmış, okullar arası bisiklet şampiyonalarında şampiyonluklar elde etmişti.
Mezun olduktan sonra Taksim’deki Fikri Tevfik Sürücü ve Makinist Mektebi’ndeki 4 aylık sürücülük eğitimini de birinci olarak tamamlamıştı. Üstelik o yıllarda taksi şoförü olmak hiç de kolay değildi. Sürücü olmak isteyen adaylar belediyeye sabıka kaydı, sağlık raporu, mahalle ihtiyar heyetinden alınmış iyi hal kağıdı getiriyor ardından yazılı ve kelamlı sınava giriyorlardı. Bu imtihanları geçtikten sonra direksiyon imtihanından da geçmek gerekiyordu.
‘LASTİĞİ PATLASA DEĞİŞTİREMEZ’
Muammer Hanım bütün bu aşamaları geçip 15 Ocak’ta belgesini aldı ve Türkiye’nin ilk kadın taksi şoförü oldu. Ona yöneltilen tenkitlere kulak asmıyor bununla birlikte erkek taksi sürücülerinin müşterilere kaba davrandığını, fiyatlarda hile yaptığını, sarhoş araç kullanıp kaza yaptıklarını söylüyor bu neden müşterilerin kendisini tercih edeceğini belirtiyordu.
Muammer Hanım’ın bu sözleri sürücü esnafını iyice kışkırtıyor, her kezinde sert eleştiriler almasına sebep oluyordu. Muammer Hanım’ın rencide edici beyanatlarda bulunduğunu öne süren taksi sürücüleri gazete gazete dolaşıp Muammer Hanım’a karşı açıklamalar yaptılar. İfadelerine göre İstanbul’daki hiçbir taksi şoförü müşterilerine kaba davranmıyor, fiyatlarda hile yapmıyor ve sarhoş araç kullanmıyordu. Muammer Hanım’ı yaptığı genellemelerden ötürü kınayan, evine ekmek götürme kaygısında olan taksicileri de hedef aldığını söyleyen erkek taksi sürücüleri sert tenkitlerine devam etti. Yaptıkları açıklamalar ise şöyle oldu:
Muammer Hanım lastiği patlasa değiştiremez. Gece 3’te sarhoş biri Bakırköy’e gitmek istese götüremez. Hem kadınların hudutları zayıftır. Sürücülük mesleği bunu kaldırmaz.
Ancak ne yaparlarsa yapsınlar Muammer Hanım bütün bu tenkitlere kulak tıkıyordu. Uzun uzun açıklamalar da yapmadı. Üstelik Muammer Hanım’a göre lastik değiştirmek erkeklerin iddia ettiği kadar da zor değildi ve bunu rahatlıkla öğrenmişti. Gündüzleri çalışmayı tercih ediyordu, bu sebeple sarhoş müşterilerden de endişe etmiyordu. Kim ne derse desin Muammer Hanım İstanbul sokaklarında direksiyon sallamaya devam etti.
ERKEK SÜRÜCÜLER BİRİNCİLİĞE İTİRAZ ETTİ AMA OLMADI
O dönemlerde sürücülüğe merak salmış tek kadın Muammer Hanım değildi. Türkiye’nin ilk kadın otomobil yarışçısı ve şampiyonu olan Sâmiye Cahid Morkaya da Cumhuriyet tarihine ismini kazımış bayanlardan biriydi. Pangaltı Amerikan Garajı’ndan ehliyet almış ve ilk ehliyetli kadın sürücü unvanını kazanmıştı. O yıllarda ilk olarak otomobillerin dayanıklık düzeyini ölçen yarışlar yerine Turing Kulüp tarafından daha farklı formatlara sahip yarışlar düzenleniyordu. Sâmiye Cahid Morkaya da Turing Kulüp’ün düzenlediği yarışlara katılarak 1930’lu yıllarda bu yarışlara katılan tek kadın sürücü oldu.
1930 ve 1931 yıllarında üst üste düzenlenen yarışlarda dereceye girdi. İlk şampiyonluğunu ise 1932’de İstinye – Zincirlikuyu arasındaki 9,5 kilometrelik parkurda düzenlenmiş olan ralliyi kazanarak elde etmişti. Bu birincilikle ilk kadın şampiyon otomobil yarışçısı unvanına da sahip oldu. Morkaya’nın ilk şampiyonluğuna, müsabakaya katılan erkekler ‘yarışma kurallarında kadınların da yarışa katılabilmesini öngören bir madde olmamasını’ münasebet göstererek itiraz etmişlerdi. İtirazlar sonucunda görülen mahkemede Sultanahmet Sulh Mahkemesi, yarış şampiyonunun Morkaya olduğunu belirterek itirazları reddetti. Cahid Morkaya, 1972 yılında 75 yaşında hayata veda edene kadar otomobilleri ve araba kullanmayı sevmekten vazgeçmemiş ve son nefesine kadar araba kullanmaya devam etmişti.
Diğer Güncel Haberler İçin Tıklayın / Bursa Haber – Bursa Gündem – Bursa Gündem Haber – Bursa Haberleri – Bursa Son Dakika
Bizi İnstagram’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi X’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHbr
Bizi Facebook’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Youtube’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Linkedin’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
18:47
18:47
News
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
