Otizm, sözel ya da sözel olmayan irtibatta zorluk yaşanmasıyla karakterize nörolojik ve gelişimsel bir bozukluk. Belirtileri ise genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkıyor. Çocuklar sosyal marifetlerde, dil gelişiminde ve tekrarlayan davranışlarda zahmet çekiyor.
Otizmin teşhisinin konması ise çoğunlukla ebeveynlerin aktardığı davranışlar ve uzmanlarının müşahedeleri üzerinden yapılıyor. Lakin bu süreçte hata yapma mümkünlüğü hayli yüksek… Zira ebeveynler endişeli oldukları için soruları doğru yanıtlayamayabilir veya psikolog ile psikiyatrların da gözden kaçırabileceği noktalar olabilir.
Geçtiğimiz günlerde ise Nature Microbiology isimli bilimsel mecmuada yayımlanan yeni bir araştırma objektif bir şekilde otizm tanısı koymak için bir yol olduğunu ortaya koydu: Bağırsak mikrobiyomu (insan bağırsaklarında bulunan bakteriler, virüsler, mantarlar ve diğer mikroplar topluluğu).
Yaşları 1- 13 arasında değişen çocuklardan toplanan 1600’ü aşkın dışkı örneğini inceleyen bilim insanları, otizmlilerden alınan örneklerde belli başlı biyolojik işaretler bulunduğunu tespit etti. Çalışmada otizmli çocuklarla başkalarının dışkılarındaki büyük biyolojik farklılıklar kıyaslandı.
Ayrıca evvelki çalışmalardan farklı olarak bakteriler dışında mantarlar ve virüsler de bağlı metabolik süreçlerle birlikte ele alındı. Elde edilen sonuca göre otizmlilerde biyolojik açıdan 31 faktör saptandı. Sonrasında yeni bir kümede önce dışkılara bakıldı. Hangilerinin otizmlilere olduğu büyük bir başarıyla belirlendi. Özetle dışkıdan otizmi tespit etme konusunda yüzde 100’e yakın sonuç elde edildi.
‘TANI KOYMAK GENELDE 3-4 YIL SÜRÜYORDU ARTIK BU DAHA ÇABUK OLACAK’
Araştırma ekibinin lideri olan Hong Kong Üniversitesi’nden Prof. Dr. Qi Su, Guardian’a yaptığı açıklamada “Genellikle şüpheli otizm için doğrulanmış bir teşhis koymak üç ila dört yıl sürer ve birçok çocuğa altı yaşında teşhis konur. Mikrobiyom biyobelirteç panelimiz dört yaşın altındaki çocuklarda yüksek bir performansa sahip ve bu erken tanıyı kolaylaştırmaya yardımcı alacak” dedi.
Otizm oranlarının son yıllarda büyük ölçüde arttığına da dikkat çeken Prof. Dr. Qi Su, “Birleşik Krallık’ta ve diğer birçok batı ülkesinde, artık her 100 kişiden birinin otizm spektrumunda olduğu düşünülüyor. Genetik faktörler otizmde önemli bir rol oynarken, mikrobiyom bağışıklık tepkilerini bizlere önemli bilgiler veriyor. Bu, kesinlikle nedensellik anlamına gelmez ancak mikrobiyomun otizm spektrum semptomlarının şiddetini veya ifadesini etkileyebileceğini düşündürüyor” ifadelerini kullandı.
‘1-2 YAŞ ARASI HER ÇOCUKTA BU TEST RUTİN HALE GETİRİLEBİLİR’
Bilim dünyasını heyecanlandıran bu güzel gelişmeyi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Alper Özkılıç’a danıştığımda “Araştırma otizm spektrum bozukluğu teşhisinde önemli bir ilerlemeyi temsil edebilir” dedi ve ekledi:
“Teşhis için dışkı örneklerinin kullanılması fikri, özellikle de değerlendirmelerdeki mevcut birikim göz önüne alındığında umut verici. Böylelikle hızlı ve erken teşhis sayesinde çocuklarda hastalığın seyri daha yüz güldürücü olacaktır. Erken bulgu olan konuşma gecikmesi ile karşılaştığımız 1-2 yaş arası her çocukta, bu dışkı testi rutin hale getirilebilir. Böylelikle erken yakalanan bu çocuklarda tedaviden daha iyi sonuç alınır.”
ŞU AN TEŞHİS İÇİN HANGİ DENETİMLER YAPILIYOR?
Genellikle şüpheli otizm için doğrulanmış bir teşhis koymak üç ila dört yıl sürüyor. Birden fazla çocuğa altı yaşında teşhis konuyor. Neden süre bu kadar uzun?
Bu soruma “Otizm teşhisi laboratuvar testleri ve görüntüleme prosedürleriyle konulmadığı için süre bu kadar uzuyor” yanıtını veren Alper Özkılıç, “Ayırıcı teşhis, eşlik eden hastalıklar istikametinden gerekirse kan analizleri, norolojik testler ve metabolik hastalıklar gibi başka uzmanlık alanlarından konsültasyon da istenebiliyor” dedi. Özkılıç, teşhis ve teşhis için 7 kontrol testinin olduğunu söyledi:
1- Tıbbi ve nörolojik muayene
2- Bilişsel yetenek sınaması
3- Dil maharetlerinin kontrolü
4- Davranış gözlemi
5- Yemek yeme, giyinme ve tuvalete çıkma gibi günlük aktiviteleri bağımsız olarak tamamlama durumu
6- Kan testleri
7- İşitme testi… Görüldüğü gibi otizm şüphesi olduğunda, kesin teşhis konması için hadisenin 5-6 yaşa kadarki nöromotor gelişim sürecinin aile ve farklı branş tabipleri tarafından yakın takip edilmesi gerekiyor.
OTİZM NEDEN OLUYOR?
“Otizm spektrum bozukluğunun etiyolojisi şimdi kesin olarak tanımlanamadı” diyen Alper Özkılıç, “Semptomlar kişisel farklılıklar gösterebilir. Otizm hadiselerinin sadece yüzde 5-10’u tıbbi bir nedene bağlanabilmekte. Ayrıca otizmin sadece bir nedene bağlı olmadığı, multifaktöriyel nedenlerin bir sonucu olabileceği de belirtiliyor. Bu nedenler genetik faktörler ile psikolojik ve sosyal çevre koşullarıdır. Ek olarak gebelikte veya doğum sırasında ortaya çıkan hasarların ve çeşitli toksikasyonların da otizm etiyolojisinde rol alabileceği bildirildi” ifadelerini kullandı.
EN BESBELLİ SEMPTOMLAR NELER?
Otizmin semptomlarına da değinen Özkılıç, “Belirli imajlara, seslere, kokulara, ışıklara veya fizikî temasa karşı hassaslık, davranış, yeme-içme ve hareketlerde takıntılı olma ve bunları tekrarlama, aktiviteler arasında geçişte zorluk yaşama, sosyal bağlantının sonlu olması ve göz temasından kaçınma sıklıkla görülen belirtilerdir” dedi. Özkılıç, şöyle devam etti:
— Otistik çocuklar kendilerine ait ayrı bir dünyada yaşar. Otistik bir çocuk kucağa alınmayı önemsemez. İstediğine ulaşmak için herkesin kucağına gidebilir, yabancı algılaması yoktur. 2-3 yaşına geldiğinde cansız nesnelere daha fazla ilgi gösterirler. Daima ellerinde bir eşya tutma, nesneleri dizerek oynama, arabayı ters çevirip tekerleğini döndürme veya yatarak otomobilin dönen tekerleğini izleme gibi oyunları vardır.
— Beşerlerle anlamlı göz kontağı kurmazlar. Ses, ışık ve kokuya karşı aşırı hassas olabilir, beklenmedik tepkiler verebilirler. Çocuklarda konuşamama durumu, otizmin de bir belirtisi olabilir. Ancak konuşamamak tek başına otizm belirtisi değildir.
Fotoğraflar: iStock
Diğer Güncel Haberler İçin Tıklayın / Bursa Haber – Bursa Gündem – Bursa Gündem Haber – Bursa Haberleri – Bursa Son Dakika
Bizi İnstagram’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi X’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHbr
Bizi Facebook’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Youtube’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Linkedin’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
05:15
News
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
