Bitlis’in 600 Yıllık Geleneği: 12 Kademeden Geçerek 5 Günde Hazırlanıyor

Bitlis’in klâsik el sanatlarından biri olan Harik, geçmişten günümüze uzanan bir miras olarak dikkat çekiyor. Harik imalini 1997 yılında öğrenen ve o günden bu yana bu sanatı tek başına icra eden Haydar Yılmaz, ürünlerin üretiminde kullanılan gereçlerden, her bir kademenin titizliğine kadar sürecin ne kadar zahmetli olduğunu belirtti.

Yılmaz, Harik sanatının sadece görselliğiyle değil aynı zamanda el personelliği gerektiren ayrıntılı çalışmalarıyla da farklı olduğunu ifade etti.

”TALEBİ EPEYCE AZALMIŞ DURUMDA”

Yılmaz, Harik üretiminin ustalık gerektirdiğini ve her bir ayrıntının el emeğiyle şekillendiğini ifade ederek, “Harik yapmak sadece bir sanat değil, sabır ve emek gerektiren bir iştir. Her bir parça, özel teknikler kullanılarak elde ediliyor. Ancak bu sanatın satışında da büyük zorluklar var. Çünkü bu tür el sanatlarının talebi günümüzde epey azalmış durumda” dedi.

Bitlis’teki bu nadir el sanatını yaşatmaya ve gelecek kuşaklara aktarmaya kararlı olan Yılmaz, Harik üretiminin sadece bir geçim kaynağı değil, aynı zamanda Bitlis’in kültürel mirasının korunmasına da katkı sağladığını belirtti.

Her yıl birkaç tane dışında el yapımı Hariklerin satışını yapmakta zorlandığını ifade eden Yılmaz, “Zahmetli bir süreç olsa da bu sanatı yaşatmak için mücadele ediyorum. Talep az olsa da kusursuz işler ortaya çıkarabiliyoruz ve bu işteki ustalığımı her geçen gün geliştiriyorum” diye konuştu.

”HARİK GERÇEKTEN ZORLU BİR SANAT”

Haydar Yılmaz, Harik sanatının Bitlis’in kimliğinin bir parçası olduğunu ve bu klâsik sanatın unutulmaması için herkesin üzerine düşeni yapması gerektiğini de sözlerine ekledi. Keçi kılı, kendirden yapılan Harik’in zorlu 12 evreden geçerek 5 günde hazırlandığını ancak satışı için de bazen aylarca beklediğini belirten Haydar Yılmaz, Kültür ve Turizm Müdürlüğü bünyesindeki atölyesinde mesleği gelecek jenerasyonlara aktarmak için zaman zaman kurslar açtığını söyledi. Yılmaz, mesleğin geleceğe aktarılmasında pazar sorunu ve materyal bulmakta yaşanan zahmetlerin etkili olduğunu da ifade ederek şunları söyledi:

“1997 yılında aldığım kursla Harik sanatına başladım. Mesleğe de 1998 yılından beri yani yaklaşık 26 yıldan beridir usta öğretici olarak devam ediyorum. Kültür ve Turizm Müdürlüğü içerisindeki atölyemde Harik üretmeye devam ediyorum. Harik, eski dönemlerde yöre halkının ellerinin altındaki keçi kılı ve kendirden oluşturduğu ve ayakkabı olarak yaklaşık 600 yıl kullandığı rivayet edilen bir çeşittir. Zaman zaman Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü ile Kültür ve Turizm Müdürlüğü bünyesinde kurslar açıyoruz. Ancak mesleğin zorlu olması, pazar ve materyal probleminden dolayı hiç kimse yapmak istemiyor. Harik gerçekten zorlu bir sanat. Bir ayakkabıyı üretirken, 12 zorlu kademeden geçerek 5 günde yapabiliyorum. Yaparken bütün parmaklarım kemiklerime kadar ağrıyor. Özellikle ipini yaparken parmaklarımız yanıyor. Böylesi zorluklarla yaptığımız bir çift Harik’i maalesef ki satamıyoruz. Genelde Bitlis yöresi halkoyunları ekiplerinin kullandığı bir aksesuar. Esasen halkoyunları ekiplerinin siparişleri geldiğinde yapıyoruz. Harik için materyal bulmakta da zahmet çekiyoruz. Keçi kılı olsun, kendir olsun. Bütün bu zorluklara rağmen 12 evreden geçen ve 5 günlük süreçte hazırlanan Harikleri satmak için de pazar sıkıntısı yaşıyoruz. Bu kadar emek verilerek hazırlanan bir ürünün bu kadar pazar sıkıntısı yaşaması da bir tezattır.”