Bursa’da 4 imparatorun taç giydiği yerin mozaikleri ilgi görüyor
İznik Ayasofya Camii (Müze) tarih sahnesinde, birçok olaya ev sahipliği yaptı. Tarihin en çarpıcı olaylarından biriside Doğu Roma (Bizans) İmparatorlarının, taç giyme merasimlerine aitti. İznik Ayasofya Camii’nin, doğu kısmında bulunan giriş kapısından içeriye girişinde bulunan yerde, üzerine basılmaması için muhafaza altına alınan mozaik desenli yer yeri dikkat çekiyor. ‘Omphalion’ denen ve ana tabandan bezeme yolu ile yapılarak ayrılmış bu kısım, Bizans imparatorlarının törenle taç giydiği yer olarak günümüzde hala korunuyor. Rivayete göre, ortadaki yuvarlağın Hz.İsa‘yı temsil ettiğini, etrafındaki 12 dairenin de Hz. İsa’nın havarilerini temsil ettiğini söyleniyor. Kralların taç giydiği bu özel kısım, kare planlı, mermer modüllerin birbirine geçmesi ile oluşturulan mozaik sanatıyla oluşturulmuş, yeşil, sarı, gri renk tonlarında ki dairesel mermerlerden yapılmış, bugün var olmayan, ana taban mozaiğinden farklı olarak, Bizans imparatorlarının taç giydiği ‘Omphalion’ olarak isimlendiriliyor. “Türkiye’de sayılı yerlerde var” Bezemeleri ile benzeri Türkiye’de sadece İznik’te, İstanbul Ayasofya’da ve Khora Manastırı’nda rastlandı. Yunancada ‘Yer’in Göbeği’ manasında, Omphalion (Delf’te Omphalos) olarak da, isimlendirilen ve Bizanslılarca kutsal sayılan bu yer, Ortodoks, inançta Bizans imparatorlarının Patrik tarafından taç giyme merasimlerinin gerçekleştirildiği ve imparatorların bazı toplantıları izlediği yer olarak kayıtlara geçti.
“2. İznik Konsülüne ev sahipliği yaptı” İznik Müzesi eski Müdürü Taylan Sevil, “İznik Ayasofya Cami’nde (Müze) 4 imparator taç giydi.
Ayasofya tarihte 2. İznik Konsülüne ev sahipliği yapmış önemli bir yer. Ortodokslar için ziyaret edildiğinde hacı sayılan bir yer. İznik neyse Ayasofya odur, Ayasofya neyse İznik de odur. Yıllar önce günde 70 tıbbın geldiği zamanlar oldu.
Ama maalesef tamir ve onarım adı altında yapılan çalışmalardan sonra artık yılda bir ya da 2 çeşit geliyor” dedi.
Törenler hakkında bilgi verdi İmparatorların taç giyme törenleri hakkında da bilgiler veren Taylan Sevil, “1204 yılında Haçlı Ordusu İstanbul’u fetih ettiği zaman, oradaki imparator 1. Teodor Lasgaris kaçarak İznik’e geldi. İmparatorluğunu burada ilan etti. Ancak, taç takması da gerekiyordu. Bu nedenle Ortodoks Patriği İznik’e taşımak istedi. O an bu teklifi kabul görmedi. Ama 1208 yılında yani 4 yıl sonra Ortodoks Patriği makamını buraya taşınarak artık törenle taç giyme hakkı çıktı. Böylelikle, Lasgarisler periyodunda 1. İmparator olan Teodor Lasgaris, (1208) törenle taç giyerek kendi durumunu güçlendirdi.
Bundan sonra da 1222’de Dukas Vatatzes, 1254’te 2. Teodor Lasgaris ve 1259’da Mihail Paleologos İznik Ayasofya’da taç giydi. 1261 yılında İstanbul tekrar geri alındığında Bizans başkenti tekrar İstanbul’a taşındı. Dolayısıyla bu dört imparator periyodunda, buradaki tüm imparatorlar taç giymiş oldu” diye konuştu. Mozaiklerin Hz. İsa ve havarilerine sembolize ettiği argümanlarını ise ‘rivayet’ olarak kıymetlendiren Taylan Sevil, “Ortadaki yuvarlağın Hz. İsa’yı temsil ettiğini, etrafındaki 12 dairenin de Hz. İsa’nın havarilerini temsil ettiğini söylenmektedir. Ama bunlar rivayetten ibarettir” ifadelerini kullandı.
“Mühendisler bu kısmı bir an önce incelemeli” Eski müze müdürü Taylan Sevil, sözlerini şöyle noktaladı; “Söylediği şeylerin kendi fikirleri olduğunun altını çizen Taylan Sevil, Ayasofya’nın onarımın doğru yapılmadığını ifade ederek, “Orta nefe giren kapı, cam değil daha yepyeni bir şey yapılabilirdi. Bugün pencere olarak gördüğümüz yerler özgününde kapıdır.
Buralar yan neflere giren kapılardır. Bugün bakıyorsunuz, pencere olmuş.
Mescide çevrildikten sonrada yapılan bir kadro tamiratlar o an için gerekli olan şeylerdi. Bugüne kadar bu şekilde korunmuş, bundan sonra hali değişmemiş.
Benim kişisel telaşım, içeride bir alan bölünmüş yazıhane gibi bir şey olmuş. Orta çağa uygun yapı elemanlarıyla yapılacağına, alüminyum doğramalarla yapılmış. Özellikle çok kaygı ettiğim bir kısım var, şurada yarım kubbenin üzerine yapılan yeni örmeler çok ağır. Mühendisler burayı bir an önce incelemeli ve rapor halinde sunmalılar.” Mozaiklerin bulunduğu bir kısmın hasar gördüğü de dikkatlerden kaçmadı.
17:10
