Norveçli yazar Matias Faldbakken, çağdaş edebiyatta provokatif ve çarpıcı yapıtlarıyla dikkat çeken bir isim olarak kıymetlendirilebilir. Kendisine özgü bir kurgu dünyası geliştiren Faldbakken’in romanları, merkezine aldığı konular ve ayrımlarla dikkat çekerken çağdaş toplumun birey üzerindeki etkileri, yabancılaşma, yalnızlık ve insan ilgileri farklı taraflarıyla vurgulanır. Dilruba Aydın tarafından Norveççe aslından çevrilen ‘Zavallı Şey’, Timaş Yayınları tarafından yayımlandı.
‘Zavallı Şey’, temelinde kendi halinde yaşamını idame ettiren Oskar ve onun bir gün karşılaştığı biçimsiz/belirsiz çocuk karakter etrafında şekillenir. Çocukluğundan itibaren bölgenin önemli ailelerinden biri olan Blumlar’ın çiftliğinde çalışan Oskar, yaşamını kendi hudutlarıyla kısıtlayan bir karakter olarak dikkat çeker. Onun için yaşam, içerisinde bulunduğu çiftlik ve çiftlik içerisindeki sonlardan ibarettir. Hudutlar, kurallar, görüler çok barizdir ve Oskar için her şey önceden belirlenmiş bir rolü oynamaktan ibarettir.
Oskar ve onun için dönüm noktası, hayatını değiştirecek, dünyaya bakışını etkileyecek bir müsabakadır. Çiftlikte çalışırken bir deri bir kemik kalmış, bakımsız, yorgun bir çocukla karşılaşan Oskar’ın hayatı bu denk gelişin ardından farklı bir yola evrilir. Roman da temelinde bu müsabaka ile pencerelerini açar:
“Bir gün, öyle çok da zaman geçmedi üstünden, ormandan sürüne sürüne bir çocuk çıkageldi. Zavallı şey. Hendeğin kenarından atlayıp toprak yoldan aşağı hantal adımlarla yürümeye başladı. Yürek burkan bir görüntüydü bu.” (Faldbakken, 2024: 9) Bu yürek burkan manzara, çok geçmeden gerek Oskar gerekse “zavallı şey” için yeni bir eşiği temsil eder.
İYİLİĞİ, BERBATLIĞI VE İNSANLIĞI SORGULAYAN BİR HİKAYE
Ormanda gördüğü zavallı şeyi bir türlü unutamayan Oskar, daha sonra onun öyküsünü öğrenmek, onun nereden gelip nereye gittiğini anlamak için kendisiyle görüşmeye, daha doğrusu onu “yakalamaya” karar verir. Ormana tuzak kuran ve nihayet çocuğu yakalayan Oskar, bir yandan onun öyküsünü öğrenmek için mücadele ederken diğer yandan da ona büyük bir şefkatle yaklaşır. Böylelikle giderek genişleyen, insanlığı, düzgünlüğü, berbatlığı, hayatı sorgulayan bir hikaye gün yüzüne çıkar.
‘Zavallı Şey’, bireyin yalnızlık ve toplumsal izolasyon ile başa çıkma eforunu anlatırken aynı zamanda merkezine aldığı her iki karakter üzerinden farklı tür içsel dünyalara dair açılımlar geliştirir. Faldbakken’in diğer romanlarında da sıklıkla tercih ettiği bu ikili ve birey-toplum alakasını sorgulayan yapı, sadece ferdî bir dramı anlatmakla kalmaz; aynı zamanda müellifin geliştirdiği karakterlerin yaşadığı yalnızlık ve başarısızlıkla çağdaş topluma dair daha geniş bir eleştiriyi de içinde barındırır.
Roman, özellikle yalnızlık ve izolasyon temaları üzerinden şekillenirken işin içerisine çok geçmeden toplum girer. Romanın ana karakteri, hem fizikî hem de duygusal anlamda toplumdan uzak bir yerde durmakta, çiftlikteki diğer beşerlerle bağında dahi belirli sınırları gözetmektedir. Çiftlikteki ve civardaki diğer insanlar onu neredeyse fark etmez; o ise kendi dünyasına kapanmış ve toplumsal ilgilerden kopmuş olarak ömrüne devam etmekte hiçbir beis görmez. Bu izolasyon hâli, çağdaş insanın giderek artan yalnızlığını ve bireyler arası bağların zayıflamasını simgelerken Oskar’ın öyküsünü daha da anlamlı bir hale getirir.
BİREY TOPLUMDAN NASIL SOYUTLANIR?
Faldbakken, ana karakterin hayatına dair ayrıntıları verirken bireyin toplumdan nasıl soyutlandığını, kendi kabuğuna çekildiğini ve toplumun geri kalanından ne kadar kopuk hale geldiğini etkileyici bir lisanla anlatır. Karakterin yaşadığı kasaba ve çiftlik, aslında büyük bir toplumsal yapının minyatür bir yansımasıdır. Bu kasaba, çağdaş toplumun bireyleri izole eden tabiatını ve insanları birbirinden koparan yapısını simgeler. Oskar ve zavallı şey, kasabanın toplumsallaşma dinamiklerine ayak uyduramaz ve bu durum onları derin bir yalnızlığa sürükler. Bu yalnızlık içerisinde birtakım gizleri de barındırır ki roman, temelde bu gizlerin açığa çıkma süreci üzerinden şekillenir.
Matias Faldbakken’in yazım usulü, minimalist ve keskin bir lisanla karakterizedir. ‘Zavallı Şey’, kısa cümleler ve sade bir üslupla yazılmıştır ki bu durum da karakterlerin yalnızlık ve izolasyon hissini daha da pekiştirir. Karmaşık bir anlatı kurmaktan kaçınan yazar, karakterlerin içsel dünyasını ve toplumsal bağlantılarını yalın bir şekilde betimler. Bu minimalist yaklaşım, romanın etkileyiciliğini artırır ve okuru doğrudan karakterin ruh haliyle yüzleşmeye zorlar.
Faldbakken’in ‘Zavallı Şey’i okuru sadece ferdî bir kıssayla değil, aynı zamanda çağdaş toplumun genel yapısıyla da yüzleşmeye davet eder. Toplumsal normların dayattığı başarı beklentileri, bireyi yalnızlaştırırken bu yalnızlık ve dışlanmışlık hissi Faldbakken’in romanında güçlü bir şekilde vurgulanır. ‘Zavallı Şey’, hem ferdî hem de toplumsal seviyede okura derin bir sorgulama sunar ve çağdaş insanın yaşadığı yalnızlıkla yüzleşmenin zorunluluğunu hatırlatır.
02:00
02:00
News
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
