Karbon gücü, fosil yakıtların (kömür, petrol, doğalgaz) yakılması sonucu elde edilen enerji olarak tanımlanıyor. Bu yakıtlar, karbon ve hidrojen atomlarından oluşuyor ve yakıldıklarında karbondioksit (CO₂) gibi sera gazları üretiyor. Karbondioksit, atmosferde ısının hapsedilmesine neden olarak küresel ısınmayı ve iklim değişikliğini tetikliyor. Bu nedenle, karbon gücünün kullanımı, iklim değişikliğiyle mücadelede büyük bir engel teşkil ediyor. Son yıllarda hava olaylarındaki şiddetli değişimlerin, aşırı sıcakların ve hem vakti hem şiddeti artan muson yağmurları ve orman yangınlarının baş sorumlusu iklim değişikliği olarak görülüyor. Bu nedenle karbon gücünün terk edilmesi, dünyanın geleceği için büyük ehemmiyet teşkil ediyor. Karbon gücünden çıkışın yolu ise nükleer füzyon gücü olarak görülüyor.
NÜKLEER FÜZYON ENERJİSİ Nükleer füzyon, atom çekirdeklerinin birleşmesiyle enerji üretilmesini sağlıyor. Nükleer füzyon, iki atomu bir araya getirerek büyük ölçülerde enerji açığa çıkararak, güneşi ve diğer yıldızları parlatan tepkisi kopyalamayı amaçlıyor. Ancak Dünya’da bu ısıya gereğince sürede ulaşmak son derece zor
ANCAK DÜNYA’DA BU ISIYA GEREĞİNCE SÜREDE ULAŞMAK SON DERECE ZOR Füzyon gücüne ulaşmanın en yaygın yolu, hidrojen varyantlarının bir plazma oluşturmak için tokamak adı verilen halka şeklinde bir reaktörde inanılmaz yüksek sıcaklıklara yükselmesini içeriyor. Kore Füzyon Gücü Enstitüsü’ndeki “yapay güneş” olarak isimlendirdiği füzyon araştırma aygıtı KSTAR, Aralık 2023 ile Şubat 2024 arasındaki testler sırasında plazmayı 100 milyon derece sıcaklıkta 48 saniye tutmayı başardı ve 2021’de kırılan 30 saniyelik evvelki rekoru geride bıraktı. Şubat ayında, İngiltere’nin Oxford kenti yakınlarındaki bilim insanları, bir füzyon tepkisinde her zamankinden daha fazla enerji üretme rekorunu kırdıklarını duyurdular . Beş saniyede 69 megajoule füzyon gücü ürettiler; bu da kabaca aynı süre içinde 12 bin eve enerji sağlamaya yetiyor.
FÜZYON GÜCÜ NEDEN ÜSTÜN? Bu enerji kaynağı, pak, bol ve güvenli bir alternatif olarak görülüyor. Füzyon, fosil yakıtlardan farklı olarak karbon salınımı yapmıyor ve uzun ömürlü radyoaktif atık üretmiyor. İklim değişikliği ve enerji güvenliği hususları giderek daha bariz hale geldikçe, füzyon gücünün kıymeti artıyor. Füzyon gücü, iklim değişikliğiyle mücadelede etkili olabilir ve enerji güvenliğini artırabilir. Füzyon gücü, mevcut enerji kaynaklarının birçok eksikliğini giderme potansiyeline sahip.
Güneş ve rüzgar gücü gibi yenilenebilir kaynakların kesintililiği, füzyon gücüyle ortadan kalkabilir. Füzyon ayrıca, uzun ömürlü radyoaktif atıklar ve güvenlik meseleleri gibi klasik nükleer fisyonla ilgili kamu kaygılarını de çözebilir. Füzyon gücü, enerji güvenliği tasalarını yatıştırabilir. Döteryum gibi bazı füzyon yakıtları deniz suyundan elde edilebilir, bu da ithalata bağımlılığı azaltır ve ülkeleri küresel piyasa şoklarına karşı korur. Ancak füzyon problemleri çözme yeteneklerinin yanı sıra potansiyel tehditler de barındırabilir.
FÜZYON’DA POTANSIYEL RİSKLER Füzyon gücünün yararları, etrafındaki etik soruları maskeleyebilir. Örneğin, füzyon için gerekli minerallerin çıkarılması ve işlenmesi sera gazı yayar. Bu minerallerin çıkarılması, yerli halkların topraklarında gerçekleştirilebilir ve tedarik zincirleri jeopolitik tansiyonlara neden olabilir. Sera gazı emisyonlarını enerji talebiyle karşılaştırmak, adalet ve eşitlik sorularını gündeme getirebilir. Enerji talebi, mevcut iklim krizine en az katkıda bulunan Güney ülkelerinde artıyor. Fakat, füzyon programları genellikle Kuzey ülkelerinde yer alıyor. Füzyon gücü uygulanabilir olursa, bu teknolojinin erişimi, en çok ihtiyacı olanlara ulaşmayabilir.
Bu nedenle, etik tansiyonlara sistematik bir yaklaşım benimsemek gerekiyor. Tasarım kararlarının etkilerini düşünmekten, adil dağıtım stratejilerine ve bilgi paylaşımına kadar geniş bir yelpazede sistematik düşünce gerekiyor. Enerji erişimi, insan refahını ve gelişimini destekleyebilir ve enerji sistemi derin toplumsal tesirlere sahiptir. Özellikle, füzyon teknolojisinin çözmeyi amaçladığı zorlukları daha da kötüleştirebileceği durumlarda adil paylaşım sorumluluğu daha da değer kazanır. KAYNAK: TRT HABER
13:14
