Covid’den 30 Kat Daha Ölümcül Salgın Kapıda: Bilim İnsanlarının Korktuğu Şey Gerçek Mi Oluyor?

ABD’nin Louisiana eyaletindeki bir kişi, H5N1 olarak bilinen kuş gribi virüsü nedeniyle hayatını kaybetti. ABD’de kuş gribiyle temaslı olarak bilinen ilk ölüm, bilim dünyasında büyük endişe yarattı.

Ölen kişiden alınan örnekler, virüsün insan üst solunum yollarındaki hücrelere bağlanma yeteneği kazanmış olabileceğini gösterdi. New England Journal of Medicine, benzer bir mutasyonun Kanada’nın Vancouver kentinde hastaneye kaldırılan 13 yaşındaki bir kızda da tespit edildiğini açıkladı. Kuş gribi virüsünün, insanlar arasında daha kolay yayılacak şekilde evrimleşmesi, bilim insanlarının uzun vakittir korktuğu bir ihtimal.

Eğer bu evrimleşme gerçekleşirse, dünyada Covid-19’un yol açtığı ölüm sayısını geride bırakacak daha büyük bir pandemi riski ortaya çıkabilir. Kuş gribi ile ilgili endişeler, en son 2004 yılında Tayland’da bir kız çocuğunun virüsü annesi ve teyzesine bulaştırmasıyla gündeme gelmişti. O periyotta, kuş gribinin terörizm kadar büyük bir tehdit oluşturduğu belirtilmiş ve İngiltere hükümeti, acil servisleri 750.000 ölüye hazırlanmaları için ihtarda bulunmuştu.

Son periyotta, Kuzey Amerika’da kümes hayvanları önemli şekilde etkilendi ve virüs, birçok göğüslü cinsine de yayıldı. Fareler, vizonlar, sincaplar, keçiler, tilkiler, su samurları, ayılar, dağ aslanları, foklar, yunuslar ve ev kedileri gibi çeşitli hayvanlar enfekte oldu. Bu durumdan hayvanat bahçeleri de etkilendi. Washington’daki bir koruma alanındaki büyük kedilerin yarısından fazlası öldü.

Geçen ayın sonunda, kuş gribi hastalığına yakalanan Amerikalı sayısı 66’ya yükseldi. Oysa önceki iki yılda bu sayı sadece 2 idi. Ancak iyi haber şu ki, birçok insan, hastalığı doğrudan tavuklar ya da sığırlardan kaptı ve hastalık çok hafif seyretti.

Louisianalı emekli adam ve Vancouver’daki genç kızda bulunan mutasyonlar, bu virüsün daha tehlikeli hale gelme mümkünlüğünü artırıyor. Genç kız, şimdi bilinmeyen bir kaynaktan kuş gribine yakalanmış ve Kasım ayından bu yana hastanede tedavi altına alınmıştı.

Virüsün önemli bir tehdit haline gelmesi için daha fazla evrimleşmesi gerekiyor ancak şimdiden önemli telaşlara yol açmış durumda. Minnesota Üniversitesi’nden Profesör Michael Osterholm, bu durumu bir kapının açılmasına benzetiyor. Virüs şimdi bu kapıyı tamamen açmış değil ama bir anahtar üretildi ve bu, kilidi döndürebilecek bir evreye geldi.

Virüsün sığırlar arasında yayılmasının, tehlikeyi yedi kat artırdığı belirtiliyor. Bu durum, çiğ sütün de riski artıran bir faktör haline gelmesine neden oldu. Çiğ süt, ABD’de giderek daha popülerleşiyor ve haftada 2,5 milyon insan bu sütü tüketiyor. 

Kuş gribi, mevsimsel grip ile birleştiğinde, öksürük ve hapşırık yoluyla kolayca yayılabilecek hale gelebilir. Daily Mail’de yer alan habere göre, eğer bir pandemi başlarsa, bunun durdurulması son derece zor olacaktır. Şu ana kadar, kuş gribine yakalanan 900 kişiden neredeyse yarısı hayatını kaybetti. Bu korkunç ölüm oranı, enfeksiyonlar yayıldıkça azalabilir ancak bazı uzmanlar, ölüm oranının yüzde 25-30’a kadar çıkmasından endişe ediyor. Bu oran, Covid-19’un ölüm oranının çok daha üzerinde.

Uzmanlar, yeni bir pandemi durumuna karşı hazırlık için daha iyi aşılar geliştirilmesi, antiviral ilaç stoklanması ve bunların hızlı bir şekilde dağıtılabilecek yollarının bulunması gerektiğini belirtiyor. Ayrıca, bu tür bir salgını engelleyebilmek için daha güçlü sağlık altyapıları kurmak da epeyce önemli.