Devlet Muhafazasındaki Böcek! Tartısının 10 Katı İtme Gücüne Sahip

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Türkiye’nin en büyük subasar ormanı olan Bursa’nın Karacabey ilçesindeki 730 hektarlık Karacabey Longoz Ormanı, 300’e yakın kuş çeşidi, endemik bitkiler ve nadir görülen canlılara ev sahipliği yapıyor. Longozun sakinlerinden biri de Antik Mısır’da kutsal olarak kabul edilen Scarabeus sacer, yani halk arasında bilinen ismiyle ‘tezek’, ‘gübre’ veya ‘bok’ böcekleri. Longozun birçok noktasına yerleştirilen uyarı tabelalarıyla ezilmemeleri için dikkatli olunması istenip, muhafaza altına alınan bu böceklerin kıymeti, ekosisteme olan katkıları. O denli ki Mısır’daki fresklerde yer alan, tılsımlı olduğuna inanılan bu böcekle ilgili sayısız belgesel ve araştırma da bulunuyor.

1/12

2/12

3/12

4/12

5/12

6/12

7/12

8/12

9/12

10/12

11/12

12/12

‘YUMUŞAK TOPRAKLAR, KUMSAL ALANLAR VE SICAK BÖLGELERDE BULUNUYOR’

Boyu 5 santimetreye kadar ulaşan ve tartısının en az 10 katını itme gücüne sahip olan bu böceğin yaşamsal döngüleriyle ilgili bilgi veren Bursa Uludağ Üniversitesi (BUÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Kısmı Öğretim Üyesi ve Zooloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Hikmet Sami Yıldırımhan, şunları söyledi:

“Bizim gübre böceği olarak, tezek böceği olarak ifade ettiğimiz cins Atrophota şubesinin kümesinden hayvanımız. Atrophota şubesinden Coleoptera dediğimiz kın kanatlılardan bir hayvanımız. ‘Scarabaeus sacer’ diye ifade ediliyor. Sert bir vücut yapısına sahip bu hayvanlar. Uzunlukları yaklaşık 5 santime kadar uzayabilen bir hayvandır. Daha çok yumuşak topraklarda ve kumsal alanlarda bulunuyorlar. Daha çok sıcak bölgeleri de tercih eden bir hayvanımızdır. Bu hayvanın özelliği, büyükbaş hayvanların gübrelerini bıraktıkları sırada, bu hayvanlar onların gübreleri üzerinden yaklaşık 3 ile 7-8 santim çapında gübre küreleri oluştururlar. Bunu ön ayaklarıyla yaparlar. Esasen vücut yapıları, hem baş kısımları hem toraks kısımları hem ön ve arka ayakları bu yapıyı, bu küreyi oluşturmaları için müsaittir. Bir taraftan ön ayaklarıyla gübre üzerinden o küreyi oluştururlar. Sonra arka ayaklarıyla küre formunda oluşturdukları gübreyi iterek, onu yuvasına kadar ya da açacakları yere kadar taşırlar. Kuvvetli bir hayvandır bunlar. Tartılarının yaklaşık 10 katını, en az 10 katını, tahminen daha fazlasını da taşıyabilme özelliklerine sahipler. Yumuşak topraklarda ve kumsal alanlarda oldukları için ve ayak yapıları, ön ayak yapıları, kafa yapıları da buna müsait olduğu için toprağı ve o kumsal kısmı kazarlar ve orada tüneller oluştururlar. Bu gübreyi de o tünelin içerisine götürür, bırakırlar. Bu gübrenin içerisine de bir tane yumurtasını bırakırlar. Sonra gübreyi toprağın altına gömmüş olurlar. Toprağın altında da gübrenin içerisinde yavrusu yumurtadan çıkar. Yaklaşık 25 güne yakın bir süre içerisinde de pupa formunda yavru o gübrenin içerisinde gelişmiş olur. İlerleyen periyotta de genç bir birey olarak oradan çıkar ve ailesinin, ebeveynlerinin yaptığı gibi o sistemi devam ettirir.”

‘YERYÜZÜNÜ TEMİZLERKEN, TOPRAĞIN AZOTLANMASINI VE GÜBRELENMESİNİ SAĞLIYORLAR’

Gübre böceklerinin her gün olağan olarak yerine getirdikleri bu süreçle, ekosisteme katkı sağladığına dikkat çeken Prof. Dr. Yıldırımhan, “Bu hayvanlar bu işlemi yaparken ilk önce yeryüzünde bu büyükbaş hayvanların bırakmış oldukları gübrelerin, bunlar vasıtasıyla küçültülerek toprağın altına taşınmasına neden olurlar ki bu ekosistem açısından hayli yararlıdır. Karacabey’deki longoz ormanlarındaki biyoçeşitliliğin o kadar iyi olması biraz da buna bağlı olan bir durumdur. Öbür nedenleri de var kesinlikle ama hayvanlar gübreyi toprağın altına taşırlar ve o toprağın azotlanmasını, gübrelenmesini sağlamış olurlar. Orada da verimliliğin daha fazla artmasına neden olurlar. Bu istikameti bu hayvanların ekosistemindeki tesirleri açısından, birincil olarak gördüğümüz bir özelliğidir esasen. Bunun dışında gübre ortamları hijyenik olmayan ortamlar oluştururlar. Hayvanlar aslında bunu, yüzeyden toprağın altına taşımak suretiyle de bu dışkı içerisinde bulunan birtakım helmint yumurtalarının ve paraziter hayvanların yumurtalarının gelişmesini de engellemiş olurlar. Yayılmasını da engellemiş olurlar. Böylelikle dolaylı bir menfaatleri de söz mevzusudur. Bunun dışında toprağı kazarak havalandırmış oluyorlar. Bu da toprakta verimliğin artmasında önemli bir nedendir. Mesela bazen görüyorsunuzdur, bazı insanların geçmiş olduğu noktalarda bitkiler büyümez. Niçin büyümez, zira insanlar oraya basmışlardır ve bastığından ötürü da toprağın içerisinde hava kalmadığı için, orada hem hayvanların yaşayabileceği bir ortam hem de hava olmadığı için, bitkiler de orada büyüyemezler. İşte o drenajlamayı yapmaları nedeniyle de hayvanlar, önemli bir katkı sağlamış olurlar aslında ekosisteme” diye konuştu.

‘BULUNDUKLARI BÖLGEDEKİ BİYOÇEŞİTLİLİĞİ ARTIRIRLAR’

Büyükbaş hayvanların sindiremedikleri meyve tohumlarını da küre haline getirdikleri gübreyle birlikte yuvasına taşıyan gübre böceklerinin, bu sayede biyoçeşitliliği de artırdığını söyleyen Prof. Dr. Yıldırımhan, “Şöyle de bir özellikleri de var. Bazı meyveleri yiyen hayvanlar, o meyve tohumlarının hepsini sindiremezler. Sindiremedikleri için onları dışkıyla dışarıya atarlar. Bunlar oluşturdukları kürenin içerisinde, o meyve tohumlarını aynı vakitte toprağın altına taşırlar. Hem de o küreyi yapıp, sonra onu yuvasına taşırken, yüzeydeki öteki bitkilerin tohumlarını da toprak altına taşımış olurlar. Onlar da toprağın altında ilerleyen dönemlerde yeşerip, işte o bölgenin daha ormansı olmasına ve biyoçeşitliliğin, bitki biyoçeşitliliğinin de daha iyi olmasına, imkan sağlarlar” ifadelerini kullandı.

‘ISIRMA ÖZELLİKLERİ YOK, ZEHİRLİ DEĞİLLER’

Karacabey Longoz Ormanları’nda tabelalarla muhafazaya alınan bu böceklerle ilgili ziyaretçilere ikazlarda bulunan Prof. Dr. Yıldırımhan, şöyle konuştu:

“Bu hayvanların insanlara hiçbir zararlı etkisi yok. İnsanların etrafındaki canlılara da rastgele bir negatif etkisi yok. Isırma özellikleri yok. Isırdığı takdirde işte zehir verme gibi bir özellikleri de yok. Dolayısıyla aslında insanlara doğrudan zarar verebilecek, hatta insanın etrafındaki canlılara da zarar verebilecek bir özellikleri yok. Söylediğimiz yararları da düşünürsek, aslında bu hayvanların korunması gerekiyor. Bu işin içerisinde olan aslında vatandaşlarımız, bu canlıların zararlı olmadığını biliyor. Bunlarla karşı karşıya olan vatandaşlarımızın, onların yararını gördüğünü ve onları koruduğunu biliyoruz. Lakin kentteki vatandaşlarımız, her türlü hayvanı zararlı gibi gören bir kısım vatandaşımız, bunlar için farklı kanılara sahip olabiliyorlar. Bu anlayışı da tahminen işte böyle özelliklerini anlatarak, yararlı özelliklerini anlatarak giderebiliriz. Onların da buraları ziyaret etme hakları var. Natürel ki oraları gezebilirler. Ama gezerken işte onların özelliklerini anlayıp, algılayıp, onları muhafaza tarafında uğraş göstermeleri gerekiyor.”