Efnan Atmaca – Dile kolay bir oyunu tam 476 sefer oynamak, yurt içi ve yurt dışında ayak basmadık yer bırakmamak… “Dirmit: Sevgili Arsız Ölüm” son yılların en çok konuşulan oyunlarından. Latife Tekin’in romanından uyarlanan oyunda Nezaket Erden tek kişilik bir oyunculuk resitali sunuyor. Zeki, komik, cesaretli, merhametli, kendiyle dalga geçmesini bilen; zorluklara ve haksızlıklara karşı çabayı hiç bırakmayan biri Dirmit. Erden sahnede her kezinde devleşirken canlandırdığı farklı rollerle de takdir topluyor. Dirmit’le tanışmadıysanız 6 Temmuz’da Moda Sahnesi’nde, 13 Temmuz’da Urla Dam’da, 19 Temmuz’da Denizli Açıkhava Tiyatrosu’nda, 21 Temmuz’da Datça Açıkhava Tiyatrosu’nda, 23 Temmuz’da İzmir Kültürpark Açıkhava Tiyatrosu’nda ve 27 Temmuz’da Ayvalık Amfitiyatro’da sizi bekliyor. Onun öncesinde Dirmit’in bu kadar sevilme nedenini Erden’le konuştuk.
■ “Dirmit”in bu kadar sevileceğini, izleneceğini düşünmüş müydünüz? Nasıl bu kadar sevildi Dirmit?
“Dirmit”i sahnelemeye karar verdiğimizde tek düşündüğümüz ve kuvvetli bir şekilde sezdiğimiz şey bu öykünün bize hissettirdiği direnme ve yaşama gücünü izleyenlere de hissettireceğiydi. Bu yüzden olabildiğince çok beşere bu öyküyü ulaştırmaktı niyetimiz. Romanı okuma ihtimali olmayanlara özellikle. Oyunun şu anda geldiği noktayı hayal edemezdik, etmedik de. Ama insanların bu hikâye ile nasıl bir bağ kuracağını seziyor ve hayal ediyorduk.
■ Sosyal medyadan yorumlara cevap yazıyorsunuz. Takip ettiğim kadarıyla herkesle konuşuyorsunuz. Sizi en şaşırtan yorum neydi bu süreçte?
Buna ehemmiyet veriyorum. Elimden geldiğince cevaplamaya çalışıyorum. Atladıklarım oluyordur şüphesiz. Zira bu bildiriler çoklukla birer mektuba da dönüşüyor. “Dirmit”i izledikten sonra cüret edemediği bir şeye adım attığını anlatan bildiriler oluyor bazen, bu beni mutlu ediyor. Bir oyunum böyle bir cüret verebilmesi ne güzel. Gençlerden oyundan ilham aldıklarına dair çok mesaj geliyor. Bu da beni inanılmaz mutlu ediyor. Daha özel iletiler alıyorum. Öyküsünü anlatanlar oluyor. Hepsi çok değerli.
■ “Dirmit”in neredeyse ayak basmadığı şehir kalmadı, yurt dışına da açıldı. Bu yolculuk size ne kattı?
Gittiğimiz her yerde hikâye farklı bir şekilde tınlıyor. Bu da bize bir sürü şey öğretti. Oyunla ilgili Türkiye ile ilgili bir sürü şeyi anladık, üzerine düşündük, konuştuk. İnsanların kıssalarını dinledik. Türkiye’yi bir oyun vesilesiyle tanımak nasip oldu bize. Kıssadaki bazı anların tartısını daha da hissettim. Örneğin Diyarbakır’da eylem sahnesinde derin bir sessizlik oldu. Orada anlamı apayrı. Dirmit’in annesinin ‘kızlığını’ kontrol ettiği sahnede bir seyirci çok kötü oldu, hıçkırıklara boğuldu, ben sahnede o seyircilerin arasında eş zamanlı bir kriz geçiriyorduk. O ânı hiç unutmuyorum. O sahneyi her oynadığımda aklıma geliyor artık. Dirmit’in çığlığı da zamanla büyüdü. Zira “Bizim atamadığımız çığlığı attığın için teşekkür ederiz ” diyenler oldu. Seyirci ile birlikte ben de Dirmit de dönüştük, büyüdük. Yurt dışı tecrübelerinde ise şunu keşfettim bu kıssanın her yerde bir karşılığı var. Tüm dünyada insanlar şiddeti farklı olsa da bir sürü baskı ile mücadele ediyor. Baskılarla mücadele eden bir genç kızın kıssasını ise çabucak kavrayıp hissedebiliyorlar.
■ Nezaket’ten çıkıp Dirmit olmak zor mu? Yoksa benziyor musunuz birbirinize?
Provalara başladığımızda benzerliklerimiz üzerine de çalıştık ama sonra bana benzemediği yerleri ortaya çıkarınca Dirmit’i bulduk. Dirmit kendine has, eşsiz bir karakter bence. Gözü pek, kendine acımayan, durmayan biri. Bu özellikleri zaman içinde onu oynadıkça beni de dönüştürmeye başladı. Dirmit olmak oyunun duygusal yükünü kaldırmak açısından zor. Hele ilk zamanlar çok zorlanıyordum. Vücudum tüm o krizi geçirdikten sonra toparlanmakta zorlanıyordu. Artık daha kuvvetliyim, zihnen de bedenen de. Ama duygusal olarak çok yoğun bir oyun.
“’Âşık Shakespeare’i izleyip geldiler”
■ Tiyatroda bağımsız ve yüksek bütçeli yapımlar arasındaki tartışma süregidiyor. “Âşık Shakespeare”de rol aldıktan sonra iki tarafı da deneyimlemiş biri olarak nasıl bir katkı sunarsınız bu tartışmalara?
Bu soruya “Âşık Shakespeare”deki tecrübem özelinde cevap verebilirim. Çok farklı üretim süreçleri ve sonuçları olan iki ayrı yapıdan söz ediyoruz. Ben oyuncu olarak deneyimlediğim için memnunum. Bu kadar kalabalık bir takım, danslar, müzikler böylesi bir yapımı nasıl deneyimleyebiliriz Türkiye’de? Neden Türkiye’de çok iyi yapımlar da yapılmasın? O kadar çok insan çalışıyor ki örneğin “Âşık Shakespeare”de. Dansçılar, genç oyuncular, müzisyenler, sahne ardında çalışan teknik ekip. Böyle olunca bilet fiyatına da yansıyor olağan ki bu. İnsanlar sanıyor ki bu bilet fiyatları o oyunda oynayan ‘ünlü starların’ cebine gidiyor. Bizim oyun özelinde yine bunun böyle olmadığını söyleyebilirim. Bilet fiyatları ne yazık ki yüksek. Zira bir oyunun o akşam oynayabilmesinin maliyeti çok yüksek. Bu yüksek fiyatları karşılayamıyor herkes ve oyunlar herkese ulaşamıyor. Bu sorunların tahlilinin böyle oyunlar üretilmemesi olduğunu düşünmüyorum. Örneğin beni ilk kez “Âşık Shakespeare”de görüp Ses Tiyatrosu’na, Şişli Tiyatrosu’na, Moda Sahnesi’ne “Dirmit”i izlemeye gelenler oldu. Ben bunu çok önemsiyorum. Bu insanlar başka oyunlara da gidecek elbette ki. Birbirini kötü etkilemek zorunda değil illaki.
13:12
