Dışişleri Bakanı Fidan, Mısır’da: Arap Dünyası İyi İlişkiler İçinde Olmak İstiyoruz, Arap Ligi ve Sisi’nin Ziyareti Son Derece Önemli

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Türkiye’nin 13 yıl sonra ilk kez davet edildiği Arap Devletleri Ligi 162. Olağan Dışişleri Bakanları Konseyi toplantısına katılmak üzere Mısır’ın başkenti Kahire’ye gitti. Bakan Fidan, toplantıda İngilizce olarak bir hitapta bulundu. T24’e bilgi veren Dışişleri Bakanlığı kaynakları, Bakan Fidan’ın hitabını izleyenler arasında bir Suriye heyeti temsilcisinin de bulunduğunu aktardı. Dubai merkezli Al Arabiya, Bakan Fidan’ın hitap için isminin anons edildiği sırada Suriye heyetinin salondan ayrıldığını yazmış ve heyetin salondan çıktığını gösterdiği iddia edilen bir video paylaşmıştı. 

Türk-Amerikan vatandaşı 26 yaşındaki Ayşenur Ezgi Eygi, 6 Eylül’de işgal altındaki Batı Şeria’nın Nablus kentine bağlı Beyta beldesinde düzenlenen işgal karşıtı şovda İsrail keskin nişancısı tarafından açılan ateş sonucu başından vurularak hayatını kaybetmişti.

İsrail askeri keskin nişancı tarafından öldürülen Ayşenur Ezgi Eygi: Aydınlı, sosyalist, üniversiteden mezun olur olmaz Batı Şeria’ya gitti

Ayşenur Ezgi Eygi için Batı Şeria’da cenaze töreni; naaşı Filistin bayrağı ile sarıldı

Türkiye, 13 yıl sonra ilk kez davet edildi

Dışişleri Bakanı Fidan, Türkiye’nin 13 yıl sonra ilk kez davet edildiği Arap Devletleri Ligi 162. Olağan Dışişleri Bakanları Konseyi toplantısına katıldı. Bakan Fidan, konsey toplantısı açılış oturumunda hitapta bulundu. Bakan Fidan, konuşmasına Türk-Arap alakalarına ve Gazze’deki savaşa değindi. Fidan, “Arap ve Müslüman dünyasındaki bölünmeler dış müdahaleler ve manipülasyona kapı açmış oldu. Bunun devam etmesine artık izin veremeyiz” ifadelerini kullandı. 

TIKLAYIN | Dışişleri Bakanı Fidan, Türkiye’nin 13 yıl sonra ilk kez davet edildiği Arap Ligi toplantısında konuştu: Bölgesel istikrar ve güvenlik için birlikte çalışmalıyız

Anadolu Ajansı’na toplantıdan önce konuşan uzmanlar, Türkiye’nin Körfez ülkeleriyle yürüttüğü normalleşme süreçlerinin geldiği bir kademenin sonucu olarak 2011’den sonra ilk kez toplantıya çağrıldığına dikkati çekti.

Arap Birliği yıllar boyunca Türkiye’nin bölgedeki rolünü, özellikle de Suriye, Libya ve Somali’deki askeri operasyonlarını sık sık kınamıştı. Arap Ligi Dışişleri Bakanları Konseyi toplantılarında 2018 yılından itibaren Türkiye’nin Arap ülkelerinin içişlerine karıştığı iddiasıyla bazı aleyhte kararlar alınmıştı. 

MEE’ye konuşan kaynaklar, Türkiye’nin toplantıya iştirakinde Mısır’ın büyük bir etkisi olduğunu ifade etti.

Fidan’ın zirveye iştiraki kararı, Mısır Cumhurbaşkanı ABDülfettah Es-Sisi‘nin Türkiye’yi ziyaret etmesinin ardından geldi.

TIKLAYIN | Türkiye, 13 yıl sonra ilk kez Arap Ligi toplantısına davet edildi

Türkiye, 5 yıl sonra da Gymnich’e davet edilmişti

Türkiye, 5 yıl aradan sonra Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin dış politika stratejilerinin tartışıldığı gayri resmi toplantısı Gymnich’e davet edilmişti. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 29 Ağustos’ta Gymnich kapsamında gerçekleştirilecek görüşmelere katılmak üzere Brüksel’e gitmişti. 

TIKLAYIN | Bakan Fidan, Gymnich’te; Ankara toplantıya hangi mevzuları götürdü?

Erdoğan, Sisi’yi ‘Rabia’ işaretiyle uğurladı | İki önderden Ankara’da ortak mesaj: Diyaloğumuz üst düzeyde, münasebetlerimizi güçlendireceğiz

Suriye ile normalleşme

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan geçen ay Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’a iki ülke arasındaki münasebetleri olağanlaştırma çağrısında bulunmuş ve şöyle demişti:

“Beşar Esed şu anda Türkiye ile münasebetleri düzeltme noktasında bir adım attığı anda biz de ona karşı o yaklaşımı gösteririz. Çünkü biz dün Suriye ile düşman değildik ki, biz Esed ile ailece görüşüyorduk. Biz davetimizi yapacağız. İnşallah bu davetle birlikte de Türkiye-Suriye münasebetlerini geçmişte olduğu gibi aynı noktaya getirelim istiyoruz. Davetimiz her an olabilir”

TIKLAYIN | Erdoğan’dan Suriye’de ‘normalleşme’ mesajı: Süreç olumlu istikamette gelişti, terör örgütlerinin provokasyonlarına karşı da hazırlıklıyız

TIKLAYIN | Ankara-Şam normalleşme eforları | Rusya’dan “Bir toplantı daha planlıyoruz” açıklaması geldi, Dışişleri memnuniyet bildirdi

Esad’sa davetlere olumlu baktıklarını ama normalleşme için Türkiye’nin “teröre desteği durdurması”nı ve “Suriye’den kuvvetlerini çekmesi”ni istemişti. Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ise Suriye’yle görüşmeyi bakanlar seviyesine indirmiş, uygun koşullar oluşması durumunda görüşülebileceğini söylemişti. Güler, Türkiye’nin Suriye’den çekilme kurallarını “Türkiye Suriye’den çekilmeyi ancak yeni anayasa kabul edildikten, seçimler yapıldıktan ve hudutlar garanti altına alındıktan sonra görüşebilir” şeklinde açıklamıştı. 

TIKLAYIN | Millî Savunma Bakanı Güler’den “Suriye ile normalleşme” açıklaması: Bakanlar seviyesinde bir araya gelinebilir

Ardından konuşan Esad’sa 25 Ağustos’ta Türkiye ile normalleşme uğraşlarının olumsuz sonuçlandığını duyurmuştu.

Türkiye’nin Suriye’den çekilmesi gerektiğini yineleyen Esad “Türk yetkililerin açıklamaları asılsızdır, kriterimiz egemenliktir” demişti.

Esad, görüşmelerin başlaması için Türk askerinin çekilmesini ön koşul olmaktan çıkardı

Daha sonra Esad, Suriye Meclisi’nde yaptığı konuşmada, Türk askerinin çekilmesinin görüşmelerin başlaması için bir ön koşul olmadığını ifade etmişti. 

Rusya çabaları

Daha sonra bu ayın başlarında Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Leurov, Ankara-Şam olağanlaşması gündemine ilişkin olarak “Türkiye’nin askerlerini çekmeye hazır olduğunu ancak şimdi belirli koşullar üzerinde anlaşmaya varılmadığını” söylemiş; Rusya, Türkiye, Suriye ve İran’ın yakın gelecekte Ankara ve Şam arasındaki alakaların normalleştirilmesini görüşmek üzere bir toplantı daha yapmayı planladıklarını ifade etmişti. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli, Rusya’nın gayretlerini olumlu karşıladıklarını bildirmişti. 

Türkiye-Mısır ilişkileri

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 11 yıl sonra ilk kez geçen 14 Şubat’ta Mısır’ın başkenti Kahire’ye gitmiş ve Cumhurbaşkanı ABDülfettah es-Sisi ile görüşmüştü. 2013’te Sisi liderliğinde yapılan darbeden sonra Türkiye-Mısır bağlantılarında gerilim çok yükselmiş hatta Mısır ile gerginlik AKP’nin siyasi söylemine de etki etmişti. Sisi’ye sık sık “katil” diyen Erdoğan’ın ikonikleşen “Rabia” sembolü de Mısır’da darbeye karşı direnişin sembolü olduğu için kullanılmaya başlanmıştı. 

Hatta Erdoğan bir adım daha ileri giderek 31 Mart 2019 yerel seçimlerine giden süreçte CHP’nin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı Ekrem İmamoğlu‘nu Mısır Cumhurbaşkanı Sisi’ye benzetmiş ve “Sisi mi diyeceğiz, Binali Yıldırım mı?” ifadelerini kullanmıştı. 

Aynı süreçte Erdoğan, Sisi ile kendisini barıştırmak isteyenler olduğunu iddia ederek “Asla kabul etmiyorum, etmem de. Halkın yüzde 52 oyunu almış olan Mursi’yi ve arkadaşlarını mahkum eden bir şahısla karşı karşıya gelmem” demişti. 

İki ülke arasında münasebetleri yeniden geliştirilmesi uğraşları, Türkiye’nin dış siyasette gündemine normalleşme süreçlerini aldığı 2021 yılında başladı. Türkiye aynı devirde Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve İsrail ile de normalleşme süreçlerini başlattı. 

2021 yılının mayıs ve eylül aylarında iki ülke arasında ilk kez uyuşmazlıkları çözmek için keşif amaçlı görüşmeler gerçekleştirildi. 2022’nin Nisan ayında Müslüman Kardeşler’in yayın organı Mekameleen TV, “mevcut koşullar nedeniyle” Türkiye’deki yayınlarını sonlandırdığını duyurdu.

Haziran 2022’de bağlantıların bozulmasından sonra ilk kez bir bakan Türkiye’den Kahire’ye gitti; periyodun Hazine ve Maliye Başkanı Nureddin Nebati, İslam Kalkınma Bankası’nın yıllık toplantısına katıldı. 

Cumhurbaşkanı Erdoğan ve sık sık “katil”, “zalim” dediği Mısır Cumhurbaşkanı Sisi, iki ülke arasındaki normalleşme sürecinin en net sinyali olarak Kasım 2022’de Katar’da düzenlenen FİFA Dünya Kupası’nın açılışında bir araya geldi; ikili 2012’den beri ilk fotoğrafını verdi. 

Daha sonra normalleşme sürecinin ilk büyük resmî adımını Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın geçen şubat ayında gerçekleştirdiği Kahire ziyareti oluşturdu. İlk ziyareti Erdoğan gerçekleştirdi ve görüşme tarihinin 14 Şubat olarak seçilmesinin bile sembolik bir anlamı olduğu iddia edildi.