Displayhdr Nedir? Hdr 400, Hdr 600 ve Hdr 1000 Farkı Ne?

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Bir zamanlar lüks olarak gördüğümüz HDR monitör ve TV’ler her geçen gün yaygınlaşıyor, artık bir standart haline gelmeye başladı. Günümüzde birçok eserde “HDR (High Dynamic Range)” reklamı görebilirsiniz lakin her HDR performansı bir değil. Pekala bir monitörün HDR performans seviyesini nasıl anlayacağız? VESA tarafından standartlaştırılan DisplayHDR sertifikaları bu karmaşayı düzeltmek için var.

Yüksek Dinamik Aralık, bir ekranın renk, parlaklık ve kontrast oranlarını önemli ölçüde artıran bir teknoloji. HDR ekranlar, kalitesine de bağlı olarak manzaranın gerçek hayatta gördüğümüze daha yakın hale gelmesine yardımcı olur. HDR, SDR (Standard Dynamic Range) ekranlara göre daha geniş renk aralığı ve parlaklık düzeyleri sunar.

HDR ve SDR arasındaki farklara da değineceğiz. Önce HDR’nin ne olduğunu anlayalım, sonrasında sertifikaların ne anlama geldiğine bakalım. True Black isminde sıralanan sertifikaların eksikliğini soracak olursanız, buna ayrı bir makalede değineceğiz.

Yüksek Dinamik Aralık anlamına gelen HDR, görüntülerin ve görüntülerin daha gerçekçi bir şekilde görselleştirilmesini sağlar. Bir ekranın HDR olması demek, daha parlak vurgular, daha koyu gölgeler ve daha geniş bir renk yelpazesi gösterebilmesi demek. Dinamik aralığı yüksek olan ekranlar, bir manzaranın en karanlık ve en parlak alanlarındaki detayları ortaya çıkararak daha sürükleyici ve gerçekçi bir izleme tecrübesi sağlar.

Başka bir deyişle HDR, görüntü ve video içeriğinde, ekran panellerinde ve grafik oluşturmada kullanılan, ışık ve rengin maksimum-minimum değerleri arasındaki farkı artıran teknolojileri tanımlamak için kullanılmakta. High Dynamic Range, HDR kodlu içerikleri oynatırken bir TV veya monitörün gelişmiş kontrast düzeyleri üretmesini sağlayan bir ekran teknolojisi. HDR sayesinde bir imgenin parlak öğeleri daha parlak, karanlık öğeleri daha karanlık görünecek şekilde ayarlanabiliyor.

Dinamik aralık olarak da isimlendirilen bu fark, azamî değerin minimuma kıyasla kaç kat daha yüksek olduğunu gösterir. Örneğin, monitörün aydınlatması söz konusu olduğunda dinamik aralık kontrast oranını (maksimum parlaklığın en az parlaklığa bölünmesi) ifade eder.

Ekranlarda kullanılan bu teknikler görüntü kalitesini artırır ve HDR aktif olduğunda fark gözle görülür seviyededir. İnsan gözü doğru koşullar altında ışığı geniş bir kontrast oranıyla ayırt edebilir.

HDR teknolojisi, karanlık veya aydınlık alanlarda kaybolacak ince detayların korunmasına yardımcı oluyor. Bunun yanı sıra, ekranda görülen renklerin derinliğini ve aralığını da güzelleştirebiliyor. Statik görüntüler, filmler ve işlenmiş grafikler, yüksek kaliteli bir HDR ekranda sunulduğunda çok daha iyi görünmekte.

HDR genellikle SDR (Standard Dynamic Range, Standart Dinamik Aralık) olarak isimlendirilen standart teknolojiden daha kıymetlidir. Bunun nedenine gelince, HDR destekli ekranları üretirken daha karmaşık veya üretimi daha zor modüller kullanmak gerekir. Ayrıca işlenmesi ve aktarılması gereken daha fazla miktarda veri kullanılır.

HDR için parlaklık düzeyleri nit (cd/m2) adı verilen bir üniteyle ölçülmekte. Bir TV ne kadar fazla nit üretebilirse, HDR vurguları o kadar parlak görünebilir. Genel olarak, birden fazla HDR film ve TV programı azamî 1.000 ila 4.000 nit göz önünde bulundurularak hazırlanıyor.

HDR görüntüler teknik olarak 10.000 nit’e kadar ulaşabiliyor ulaşabilmesine, ancak biz son tüketicilerin elindeki ürünler bu kadar yüksek değerlere çıkamıyor. Premium HDR TV’lerin birçok şu anda 1.000 ila 3.500 nit civarında azamiye ulaşırken, orta düzey modeller 700 ila 1.000 nit ve giriş düzey ürünler yaklaşık 400 ila 700 nit arasında dolaşıyor.

HDR10 ve DisplayHDR hayli farklı. HDR10 yüksek dinamik aralık formatı iken, DisplayHDR sadece bir ekranın HDR kalitesinin belgelendirilmesidir. DisplayHDR bir format olmadığından bu formatta hazırlanmış içerik göremezsiniz. Öte yandan, HDR10 içeriğin daha gerçekçi görünmesini sağlamak için kullanılır ve bu içeriği görselleştirmek için uyumlu bir ekran gerektirir. Bir monitörün herhangi bir düzeyde DisplayHDR sertifikası alabilmesi için HDR10 içeriğini gösterebilmesi gerekir.

HDR10, görüntünün HDR olduğunu ve eski 8 bit renkler yerine 10 bit renklere sahip olduğunu belirten standart. HDR 400, 600 ve 1000 ise esas olarak renk kapsamını, zirve parlaklığını, ortalama parlaklığı, siyah düzeyini ve renk düzgünlüğünü garanti eder.

Geçmişte HDR10, HDR10+, Dolby Vision ve HLG gibi teknolojilere yakından bakmıştık. HDR10, HDR içerik ve ekran özellikleri için temel standart olarak hizmet vermekte. Tüketici Elektroniği Birliği (CEA) tarafından 2015 yılında oluşturulan bu standart, bir ekranın HDR özelliklerine sahip olarak kabul edilmesi için temel teknik özellikleri tanımlamakta.

HDR 400, HDR 600 ve HDR 1000 gibi sertifikalar ise Video Electronics Standards Association (VESA) tarafından 2017 yılında oluşturulan, bilgisayar monitörleri ve dizüstü bilgisayarlar için HDR kalitesini tanımlayan DisplayHDR spesifikasyonunun parçası.

Bu standartlar öncelikle renk yetenekleri ve nit cinsinden ölçülen en yüksek parlaklık düzeyleri ile ayırt edilir. İsimlerinden da anlaşılacağı gibi; HDR 400, HDR 600 ve HDR 1000 sırasıyla 400, 600 ve 1000 nit asgarî zirve parlaklık düzeylerine ulaşabiliyor.

HDR10 en yaygın HDR formatıdır ve çeşitli cihazlarda yaygın olarak desteklendiğini görebilirsiniz. Bir milyar farklı renk üretmesini sağlayan 10 bit renk derinliği kullanır. Bu, klasik 8 bit ekranların sunduğu 16,7 milyon renge kıyasla önemli bir gelişmedir.

VESA tarafından belirlenen HDR 400 standardı, ekranın 400 nite ulaşarak HDR uyumluluğu sağladığını gösterir. HDR kısaltmasının yanında üç basamaklı bir sayı görüyorsanız, bu sayı ekranın destekleyebileceği azamî nit sayısını, yani parlaklık düzeylerini tanımlamak için kullanılıyor.

HDR 400 monitörler kötü ve alt düzeydir diyemeyiz. Ancak “HDR sertifikaları” bazında baktığımızda giriş düzey olarak tanımlayabiliriz. Birden fazla insana göre 400 nit düzeyine ulaşabilen monitörler gereğince parlak değildir. Yine de HDR 400, SDR yani standart monitörlerden daha düzgündür. Mutlaka daha iyi sonuçlar verir, ayrıca DCI-P3 renk gamının da %90’ı destekleniyor.

En düşük bütçeli standart, gerçek 8 bit görüntü, küresel karartma, %10 merkez yama testi ve flaş testinde asgarî 400 cd/m2 zirve parlaklık, tüm ekranda 30 dakika boyunca sürdürülen asgarî 320 cd/m2 zirve parlaklık özelliklerine sahip.

HDR10 ile kıyaslandığında:

• Daha Düşük Zirve Parlaklığı: HDR10 ile karşılaştırıldığında, HD R400 ekranlar daha etkisiz kontrast geliştirmesi sunmakta.
• Sınırlı Renk Derinliği: HDR10, daha yumuşak renk geçişleri ve daha zengin görseller sunan gerçek 10 bit renk derinliği kullanıyor.

HDR 400, dizüstü bilgisayarlarda ve bazı bütçe dostu TV’lerde HDR için yaygın bir giriş noktası. HDR’nin tüm potansiyeline hakim olmayan ve standart olarak medya içeriği tüketen kişiler için ülkü olabilir. Ayrıca bu tür ürünler çok da pahalı değildir.

DisplayHDR500 sertifikası, DisplayHDR 400’e kıyasla hafif geliştirmeler içeriyor. Bu standart DCI-P3 renk gamının %95’ını kapsama şartı getiriyor. Asgarî parlaklık ismindeki gibi 500 nit. Bunun yanında, bir monitörün bu etiketi alabilmesi için yerel ekran karartma desteği, 10 bit renk derinliği ve DCI-P3 renk alanının %95’ını kapsaması gerekli.

HDR 400 ile karşılaştırıldığında fark yaratan DisplayHDR 600, VESA’nın DisplayHDR sertifikasyonunda orta düzey bir seçenek olarak kabul ediliyor. HDR 400 tarafından sunulan 400 nit’e kıyasla %50’lik farkla 600 nit’lik en az zirve parlaklık sunulması şart. Bu artırılmış parlaklık düzeyi daha iyi kontrast ve daha canlı renkler sağlayarak ekranın genel görsel kalitesini artırıyor.

HDR 600, 10 bit renk derinliğini simüle etmek için titreme (dithering) tekniklerini kullanıyor. Dithering, benzer renk tonları arasında hızla geçiş yaparak daha geniş bir renk aralığı yanılsaması yaratmakta.

Benzer şekilde HDR500’deki gibi yerel karartma özelliği de mevcut. Böylece karartma monitör genelinde değiştirilebiliyor, sonuç olarak daha iyi kontrast ve daha detaylı görüntüler elde edilebiliyor.

Ekranın hem %10 merkez yama testinde hem de flaş testinde 600 cd/m2 zirve parlaklığa ulaşması, ayrıca tüm ekranda 30 dakika boyunca 350 cd/m2 en az zirve parlaklık düzeyini sürdürmesi gerekli.

HDR 400 ile karşılaştırıldığında farklı avantajlar da söz konusu. HDR 600, daha geniş bir renk gamı sunarak daha üstün ve daha doğru renkler elde edilmesini sağlamakta. Yerel karartma, ekranın farklı bölümleri farklı oranlarda karartılabildiği için manzaranın daha iyi kontrastla gösterilmesine imkan veriyor. Nihayetinde ise daha kaliteli görüntüler elde edebiliyoruz.

HDR10 ile kıyaslandığında:

• Tepe Parlaklık Daha Düşük Olabilir: HDR 600 ekranlar, HDR10’da belirtilen tam 1.000 nit zirve parlaklığına ulaşamayabilir.
• Yerel Karartma: HDR 400’e göre geliştirilmiş olsa da HDR 600 ekranlardaki yerel karartma, daha üst seviye HDR seçenekleri kadar gelişmiş olmayabilir.

VESA’nın DisplayHDR 600 sertifikası, bütçeyi fazla sarsmadan başarılı ve istikrarlı bir HDR tecrübesi arayan kullanıcılar için iyi bir seçim. SDR ve HDR 400’e karşı gözle görülür bir uygunlaştırma sunarak HDR içeriğin keyfini daha iyi kontrast ve renk doğruluğu ile çıkarmak isteyen oyuncular, film meraklıları ve içerik üreticiler için ülkü.

100 nit asgarî parlaklık düzeyi gerektiren DisplayHDR 1000, bir dönem HDR ortamındaki en üst seviye standarttı. Sonrasında ise HDR 1400 başı çekmeye başladı.

DisplayHDR 600’e kıyasla 400 nit’lik fark olduğu için önemli bir sıçrama söz konusu. Artan parlaklık düzeyi daha iyi kontrast ve daha canlı renkler sağlayarak ekranın genel görsel kalitesini artıracaktır.

HDR 1000, 10 bit görüntülemeyi (dithering teknikleri kullanarak) destekliyor. Renk alanına gelince, başkalarıyla aynı şekilde DCI-P3 renk gamının %95’ı kapsayacak şekilde şart konmakta.

HDR 600’den farklı olarak, burada ışık düzeyleri üzerinde hassas kontrol sağlayan, parıldamayı (blooming) en aza indiren ve gerçekten sürükleyici bir izleme tecrübesi için olağanüstü kontrast oluşturan daha fazla sayıda karartma bölgesi ile gelişmiş yerel karartma kullanılıyor. Diğer sertifikalarda kenar aydınlatmalı (edge-lit) yerel karartma şartı aranıyordu, HDR 1000’den itibaren tam dizi (full-array) yerel karartmaya geçiliyor.

Yine aynı şekilde, hem %10 merkez yama testinde hem de flaş testinde 1000 cd/m2 en az zirve parlaklığı elde edilmekte. Diğer yandan, tüm ekranda 30 dakika boyunca 600 cd/m2 en az zirve parlaklığı sürdürülmeli.

HDR 1000, diğer standartlara kıyasla daha canlı ve dinamik bir görsel deneyim sağlıyor. Dinamik kontrast oranını geliştirerek yoğun netlikteki koyu renkleri görüntülerken renkleri önemli ölçüde aydınlatabiliyor. Bu da daha gerçekçi bir görüntüleme tecrübesi olarak bize geri dönüyor.

Tek olumsuz yanı var, pahalı olması. Bir önceki seçeneğin ülkü olduğunu söylemiştik. DisplayHDR 1000 rozetini taşımaya hak kazanan ekranların fiyatı sizi biraz üzebilir.

1400 düzeyi DisplayHDR sertifikası tarafından sunulan en yüksek düzey. BT.709’un %99’unu ve DCI-P3 renk alanlarının %95’ini kapsayan daha geniş bir renk gamı, 1000 düzeyinden daha iyi kontrastın yanı sıra çok yüksek zirve ve daima parlaklık düzeyleri gerektirmekte.

DisplayHDR 1400 dereceli monitörler en üst seviyede HDR performansı sunuyor. Ancak fiyatı dudak uçuklatabilir. Aslında bu tür ekranların sayısı da epeyce az.

Bir HDR standardı seçerken göz önünde bulundurulması gereken birkaç temel faktör var. Bunlar arasında izleyeceğiniz veya oynatacağınız içeriğin tipi, ekranın parlaklığı ve kontrastı, boyutu ve görüş açısı, odadaki ortam ışığı, ekranın çözünürlüğü ve yenileme hızı var. Unuttuğumuz bir şey var, hepsinden önce fiyat konusu daha önemli.

Sürükleyici deneyim yakalamak isteyen bir oyuncu veya film tutkunuysanız, üstün parlaklık ve renk üretimi için HDR 1000 gibi daha yüksek bir standardı tercih etmek isteyeceksiniz. Bütçeniz kısıtlıysa, en azından HDR 600’e bakın.

Eğer normal bir izleyici veya oyuncuysanız, HDR 400 veya HDR 600 gereksinimleriniz için ziyadesiyle yeterli olabilir. HDR teknolojisi görüntüleme tecrübenizi önemli ölçüde güzelleştirebilir, ancak maliyeti de göz önünde bulundurmak gerekiyor. HDR 1000 gibi daha yüksek HDR standartları, sundukları ileri teknoloji ve üstün performans nedeniyle genellikle daha yüksek fiyat etiketleriyle geliyor.

Öte yandan, HDR 400 ve HDR 600 gibi daha düşük HDR standartları daha uygun fiyatlıdır. Düşük fiyatlı olsa bile, standart dinamik aralıklı ekranlara göre gözle görülür bir gelişme sağlandığını vurgulayalım.

En basit haliyle açıklayacak olursak, Standart Dinamik Aralık (Standard Dynamic Range) dediğimiz şey, HDR teknolojisinden mahrum olarak yıllardır kullandığımız standart ekran teknolojisi. İlk tüketici HDR ekranları 2015 yılında piyasaya çıkmadan önce, TV ve monitörler SDR özellik setine uyacak şekilde üretiliyordu.

SDR ekranlar ve içerikler azamî 100 nit’lik parlaklık değeri düşünülerek tasarlanmakta ve genellikle Rec. 709 adı verilen sınırlı bir renk gamı için üretiliyor. Birden fazla HDR görüntüde kullanılan DCI-P3 renk alanıyla karşılaştırıldığında Rec. 709 çok daha kısıtlı renk gamı sunmakta.

Özetle, SDR ekranlar HDR’ye kıyasla daha dar renk aralığına sahipken daha loş ve düşük kontrastlı görüntüler üretebiliyor. Yani bir sinemanın veya TV programının SDR versiyonu, HDR muadiline kıyasla genellikle daha basit görünecektir.

Günümüzde hala HD ve 4K çözünürlükte SDR TV’ler üretilmekte, yani hala rafa kalkmış değil. Diğer yandan HDR uyumlu tüm ekranlar ise SDR sinyallerini doğru şekilde görüntüleyebiliyor. HDR giderek ucuzlasa da hala pahalı diyebiliriz. SDR ise kablo, uydu, canlı TV akışı ve havadan yayınlar için benimsenen, hala varlığını koruyan standart.

HDR vs. SDR

HDR destekli ekranların avantajlarını sıralayacak olursak:

Daha Geniş Dinamik Aralık

HDR TV’ler imajın parlak ve karanlık kısımlarını detayları bozmadan gösterebilir. Örneğin, gün batımı gibi karmaşık bir sahneyi ele alalım SDR TV, gölgeleri (görüntünün daha karanlık kısımları) ezmeden veya vurguları (görüntünün daha parlak kısımları) kaybetmeden sahneyi olduğu gibi gösteremez. Soldaki SDR TV güneşin dış hatlarını bozarken, sağdaki HDR TV güneşi çok daha iyi bir şekilde gösterebiliyor. SDR TV’ler genellikle 6 bit veya 8 bit ekranlara sahipken, HDR TV’ler genellikle 10 bit veya 12 bit ekranlara sahip.

HDR TV’nin yüksek kaliteli paneli (SDR TV’nin daha düşük kaliteli ekran paneline kıyasla) daha yüksek parlaklık ve daha geniş parlaklık aralığı sağlayabiliyor. Bu sayede iki ayrı görüntü kısmının detayları ve renkleri bozulmuyor, geçiş daha net oluyor, sahnedeki hem parlak güneş hem de gölgeler sağlıklı şekilde gösterilebiliyor.

Daha Yüksek Parlaklık

Bahsettiğimiz gibi, HDR destekli ekranlar daha yüksek parlaklık düzeylerine ulaşabiliyor. Bu sayede görüntüleri gerçek hayatta gördüğümüze daha yakın şekilde görebiliyoruz. Örneğin, güneşin parladığı bir sahnede HDR TV’ler ekranın parlaklık düzeyini, gözlerimizin gerçek hayatta göreceğine benzer şekilde son derece yüksek düzeylere çıkarabilir.

Daha Geniş Renk Gamı

Geniş Renk Gamı konusunu zati anlatmıştık. WCG’ye sahip TV’ler, WCG olmayan bir TV’ye göre daha fazla renk görüntüleyebilir. Örneğin bir sahnedeki kırmızı renk tonu daha doygun olabilir, daha derin yeşiller görebilirsiniz.

Bir HDR sahnesi meta bilgilerle birlikte gelmekte. Özetle meta veriler, görüntüleme aygıtının içeriği en uygun şekilde göstermesine yardımcı olan bir dizi bilgi kaynağı. Meta veriler RGB renk birincilleri, beyaz nokta, parlaklık aralığı, MaxCLL (Maksimum İçerik Işık Seviyesi) ve MaxFALL’dan (Maksimum Kare-Ortalama Işık Seviyesi) oluşuyor.

İki tür HDR meta verisi var: Statik ve Dinamik. Statik HDR meta verileri, renk aralığı ve parlaklık düzeylerinin bir video evrakındaki tüm sahneler ve kareler için aynı kaldığı anlamına geliyor. Tüm görüntünün ton eşlemesi sabit kalıyor. Ancak gerçek hayatta her sahne farklı renk aralıklarına ve parlaklık düzeylerine sahip olabilir. Dinamik HDR meta verileri işte bu noktada devreye giriyor. Dinamik HDR meta verilerine sahip görüntülerde ton eşlemesi sahneden sahneye veya kareden kareye değişiyor ve bu şekilde gerçek hayat senaryoları doğru bir şekilde tasvir edilebiliyor.

HDR10 genellikle HDR 400’den daha üstün kabul edilir. Geniş renk gamını ve 10 bitlik renk derinliğini destekleyen HDR10, bir milyardan fazla renge izin verir ve 1.000 nit veya daha fazlasına kadar bir parlaklık düzeyine ulaşabilir. Daha iyi kontrast ve renk doğruluğu ile dinamik bir görüntü kalitesi sağlar.

Öte taraftan HDR 400, yaklaşık 400 nitlik azamî parlaklığa ulaşabilen ve genellikle standart 8 bitlik renk gamıyla gelen ekranlar temsil ediyor. HDR 400 monitörler daha uygun fiyatlı olsa da, HDR10 ile aynı seviyede canlı görüntü sunmazlar.

Diğer Teknoloji Haberleri İçin Tıklayın / Bursa Haber – Bursa Gündem – Bursa Gündem Haber – Bursa Haberleri – Bursa Son Dakika 

Bizi İnstagram’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber

Bizi X’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHbr

Bizi Facebook’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber

Bizi Youtube’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber

Bizi Linkedin’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber