Diyanet: Kurada Hiç Kimseye Yönelik Bir Ayrımcılık Asla Söz Konusu Değil

Diyanet İşleri Başkanlığı Hac ve Umre Hizmetleri Genel Müdürü Remzi Bircan, hac tertibi ve bu bahiste gündeme gelen çeşitli iddialara ilişkin sorularını yanıtladı.

2024 yılı hac tertibinin, hacı adaylarının şeytan taşlamaları ve veda ziyaretlerinin ardından tamamlanacağını dile getiren Bircan, “Türkiye Cumhuriyeti’nin yurt dışında yaptığı en büyük tertiplerden birisi. Bir gecede 85 bin vatandaşımızın otellerinden önce Arafat’a ardından Müzdelife’ye birkaç saat içinde intikal ettirilmesi, bunun da 3 milyona yakın insanın bulunduğu ortamda sıkıntısız şekilde yapılması çok önemli bir başarıdır” diye konuştu.

Diyanet İşleri Başkanlığının hac ve umre tertiplerinde kanunun verdiği yetki kapsamında süreçler yaptığını aktaran Bircan, bununla birlikte hac ve umrenin karar merci denilebilecek “Bakanlıklararası Hac ve Umre Kurulu”nun bulunduğunu belirtti.

Diyanet İşleri Başkanı başkanlığındaki kurulda 7 bakanlıktan bakan yardımcısının görev aldığını anlatan Bircan, “Bu şurada fiyatlamadan eğitime, gidiş ve geliş tarihlerinden dağıtılacak gerece kadar hacca dair bütün ögeler belirlenmektedir” sözünü kullandı.

Hac kontenjanlarının nasıl belirlendiğine yönelik soru üzerine Bircan, şunları kaydetti:

“Kontenjanları biz belirlemiyoruz. Bizim kontenjan talebimiz natürel ki çok daha fazla lakin 1989’da Ürdün’ün başkenti Amman’da Müslüman ülkelerin dışişleri bakanlarının aldığı karar gereği, ülkedeki Müslüman nüfuslarının binde 1’i oranında her ülkeye kontenjan veriliyor. Bizim nüfusumuz 74 milyon iken kotamız 74 bindi, nüfusumuz 80 milyon oldu kotamız 80 bine çıktı, 2024 güncellemesinde ise 85 milyon nüfusumuz için kota aldık. Bu kota uygulaması sadece bize has değil tüm ülkeler için böyledir. Mesela Endonezya’nın Müslüman nüfusu 230 milyon olduğu için onların kotası 230 bindir.”

Hac için yıllık ortalama başvuru sayısının sorulması üzerine Bircan, “Hacca gitmek isteyen kardeşlerimizin taleplerini almak ve onları kuraya dahil etmek için her sene ön kayıt alıyoruz. Bunun da ortalaması yıllık yaklaşık 200 bin kişi civarındadır” dedi.

Başvurulara ilişkin istatistiksel dataları de paylaşan Bircan, “2013’ten bekleyenlerin sayısı 204 bin 335 kişi. 2014 ve 2015’te ön kayıt almadık bu nedenle 2016’daki ön kayıt sayımız 581 bin oldu. 2023’te 220 bin kişi, 2024’te 135 bin kişi başvurdu” açıklamasını yaptı.

Bircan, hacı adaylarının kurada çıkması bakımından uzun müddettir bekleyenlerle, yeni başvuranların arasındaki adaletin nasıl sağlandığına yönelik soru üzerine, ülkelerde hacı adaylarının belirlenmesine yönelik farklı uygulamaların olduğunu söyledi.

Bu uygulamalardan birinin “salt kura sistemi” olduğunu belirten Bircan, “Bu sistem başvuranların bekleme oranlarına dikkat edilmeden, herkesin aynı koşullarda kuraya dahil edilmesi ve çıkması durumunda kutsal topraklara götürülmesini kapsıyor” diye konuştu.

Remzi Bircan, bir diğer sistemin ise “sıra sistemi” olduğunu belirterek, “Bu sistemde başvuranlar, başvuru yıllarına göre sıraya konuluyor, sırası geldiğinde kutsal topraklara gidiyor. Bunun en bariz örneği Malezya’da yaşanıyor” dedi.

Bircan, Malezya’da bugün prestijiyle hacca başvurulduğunda sıra gelme mühletinin “130 yılı” bulduğunu ifade eddi.

Türkiye’deki uygulamaya yönelik soru üzerine ise Bircan, şöyle konuştu:

“Bizim kendimize has katsayı-kura sistemimiz var. Bu sistemle başvuru müddeti arttıkça kurada çıkma ihtimaliniz de artıyor. Örneğin, bir vatandaşımız 10 yıl beklediyse kendisine bekleme müddeti kadar yani 10 katsayı veriliyor, 100 oluyor. 5 yıl beklediyse katsayısı 5 çarpı 5 yani 25’tir. Bir yıl beklediyse kendi katsayısıyla çarpınca bir olur. Bu ne demektir? Bir vatandaşımızın 100 katsayısı varsa isminin 100 kez kura listesinde yer alması anlamına gelir. Dolayısıyla kat sayısı fazla olanların kurada çıkma oranı daha da artmaktadır. Bu yılki hac organizasyonunda kurada çıkanların isimlerinin büyük kısmını 2009, 2010 ve 2011 yıllarından bekleyenler oluşturdu. Bu sene hac kurasında çıkanların yüzde 81,1’ini söz konusu yıllardan beri bekleyen isimler oluşturdu. 2023 ve 2024’te başvuranların çıkma oranı ise yüzde 0,01’dir. Bu şekilde bir adaletli sistemimiz var.”

Diyanet İşleri Başkanlığının “katsayı-kura sistemi”nin diğer Müslüman ülkelerden de takdir gördüğünü aktaran Bircan, “Malezya ve Endonezya kendi sistemlerini bizimki gibi yapmak istiyor. Bununla ilgili hac dönemi sonrasında heyetler gelip bizimle görüşecekler” bilgisini paylaştı.

Kura-katsayı sistemine yönelik “ayrı torbalardan hacı adayları belirleniyor”, “hile yapılıyor” savlarının sorulması üzerine Bircan, “Asla bu türlü bir durum söz konusu değil. Bizim her türlü sürecimiz Başkanlığımız müfettişleri ve Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu üyeleri tarafından inceleniyor. Biz her sene yapılan hac kuralarını noter huzurunda yapıyoruz” dedi.

“Vip hacılar kurada daha kolay çıkıyor” argümanının sorulması üzerine Bircan, şunları kaydetti:

“Kura konusunda vatandaşlarımız arasında hiçbir fark yoktur, herkes eşittir. Hiç kimseye yönelik bir ayrımcılık asla söz konusu değildir, bu bizim kırmızı çizgimizdir. Devletimizin denetim düzenekleri her sene bunu denetliyor. Bu hususta çok şeffafız, veremeyeceğimiz hiçbir hesabımız yoktur. Bize tanınan kotadaki her bir kardeşimizin hakkını koruduk, muhafazaya devam edeceğiz.”

Ortaya atılan iddialara ilişin değerlendirmesi sorulan Bircan, “Diyanet İşleri Başkanlığı olarak ülkemizin onuruna yakışır bir şekilde hac tertibi yapıyoruz. Bu başarıyı gölgede bırakmak isteyen birtakım kişiler bunları gölgede bırakmak, vatandaşlarımızın başındaki hac tertibinin hoşluğunu silmek istiyorlar. Hepsini çirkin bir karalama olarak nitelendiriyorum” tabirini kullandı.

Bircan, hac sırası bekleyenlerin sayısının 2,5 milyona yakın olduğunu belirterek, “Kanun gereği hac kontenjanının yüzde 60’ı Diyanet İşleri Başkanlığı organizasyonunda, yüzde 40’ı ise belli şartları taşıyan acenteler tarafından karşılanıyor” diye konuştu.

Acentelerin, Diyanet İşleri Başkanlığı müfettişleri tarafından çok sıkı denetlendiğini belirten Bircan, olumsuz durumlarda gerekli yaptırımların uygulandığını sözlerine ekledi.