Doğu Asya’ya Sovyet Modeli

Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin yıkılışını 20. yüzyılın en büyük jeopolitik felaketi olarak değerlendiren Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, iki ülkeyi kapsayan Doğu Asya ziyaretinde, Sovyet siyasetlerine geri dönüş sinyali verdi. İki günlük Kuzey Kore ziyaretinden sonra dün bölgedeki önemli ortaklarından Vietnam’ı ziyaret eden Rus lider, burada da önemli iletiler paylaştı. Putin, Vietnam’a son ziyaretini 2017’de yapmıştı. Moskova’nın Ukrayna’yı ikinci işgal teşebbüsünün başladığı 2022 yılından sonra Doğu Asya ülkeleriyle ilgilerini geliştirmek istediği biliniyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Vietnamlı mevkidaşı To Lam, iki ülke arasında kapsamlı stratejik iştirakin derinleştirilmesi konusunda anlaştı.

Putin’in Vietnam’a gerçekleştirdiği ziyaret sırasında Rusya ile Vietnam arasında çeşitli alanlardaki işbirliğine ilişkin 15 belge imzalandı. Bunların içinde iki ülke arasında kapsamlı stratejik paydaşlığın derinleştirilmesine ilişkin bildiri, Vietnam’da Nükleer Bilim ve Teknoloji Merkezi’nin inşasıyla ilgili projenin uygulanmasına ilişkin muhtıra da yer alıyor.

Putin ve mevkidaşı To Lam, başkent Hanoi’de görüşmelerinin ardından düzenledikleri basın toplantısında ikili bağlantıların geliştirilmesi konusunda mutabık olduklarını açıkladılar. Putin, Rusya ve Vietnam’ın uluslararası ve bölgesel sıkıntılarda sergiledikleri yaklaşımların birbirine yakın olduğunu belirterek, “Ülkelerimiz, uluslararası hukukun üstünlüğünü savunuyor. Birleşmiş Milletler, Rusya-Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) diyaloğu gibi uluslararası platformlarda teşebbüslerini koordine ediyor” diye konuştu.

To Lam ise dış siyasette Rusya’nın öncelikli ortak olduğunu ve ikili bağlantıların çeşitli alanlarda geliştirilmesinden yana olduklarını belirtti.

Kuzey Kore ise Rus lider Putin’in ziyaretinde imzalanan kapsamlı stratejik paydaşlık mutabakatının, Soğuk Savaş dönemindeki Sovyetler Birliği ile askeri ittifaka benzeri bir “pakt” olduğu mesajını verdi. Kuzey Kore ajansı KCNA, yayımladığı haberde dün imzalanan mutabakatta “bir tarafın saldırıya uğraması halinde askeri yardım” ve “başka ülkelerle diğer tarafın çıkarları aleyhine anlaşma yapmama” taahhütlerinde bulunulduğunu bildirdi.

Sovyetler Birliği ile Kuzey Kore, Soğuk Savaş sırasında 1961’de Dostluk ve Karşılıklı Yardım Anlaşması imzalamıştı. Anlaşma, “otomatik askeri müdahale” olarak tanımlanan bir düzenleme içeriyordu. Buna göre, bir tarafın saldırıya uğraması halinde diğer tarafın tereddütsüz asker ve yardım desteği sağlaması öngörülüyordu. Yine Sovyetler, 1950 yılında Ho Chi Minh’in Vietnam hükümetini tanıyan ve diplomatik ilişkiler kuran ilk ülkelerden biriydi. Vietnam savaşı sırasında ABD’ye karşı en büyük askeri destek de yine Sovyetler Birliği’nden geldi. Rusya 1995-2023 yılları arasında Vietnam’ın silah ithalatının yüzde 80’inden fazlasını karşıladı.

Rusya lideri Putin, Rus silahlarını diğer ülkelere sevk etme hakkını kendilerinde gizli tuttuklarını belirtti. Batılı ülkelerin Ukrayna’ya silah sevkiyatı yaptığına vurgu yapan Putin, “Silahları sevk edenler, bizimle savaşmadığını düşünüyor. Silahlarımızı dünyanın diğer bölgelerine sevk etme hakkını kendimizde gizli tutuyoruz. Burada Kuzey Kore ile yaptığımız mutabakatları göz önünde bulundurarak, bu ihtimali gözardı etmiyorum” dedi. Putin, 5 Haziran’da da, “Rusya, Ukrayna’ya silah sağlayan ülkelerin hassas amaçlarını vuracak bölgelere uzun menzilli silah gönderme hakkına sahip” demişti.