Dünyadaki ekonomik dalgalanmalar, jeopolitik tansiyonlar ve artan belirsizlik, pak güç dönüşümünün suratında yavaşlamaya yol açtı.
Dünya Ekonomik Forumu’nun (WEF) 120 ülkenin mevcut güç sistemleri ve güç dönüşümü performansını Güç Dönüşüm Endeksi’ni (ETI) kullanarak Accenture ile işbirliğinde analiz ettiği Faal Güç Dönüşümünün Teşvik Edilmesi 2024 raporu yayımlandı.
Bu yıl 14’üncüsü hazırlanan rapora göre, dünyada daha güvenli, sürdürülebilir ve adil bir güç sistemine dönüşümde ilerleme devam ediyor lakin küresel çapta artan belirsizlikler nedeniyle bu dönüşümün suratı yavaşlıyor.
Raporda incelenen 120 ülkeden 107’sinde son 10 yılda güç dönüşümünde ilerleme görülmesine rağmen, ekonomik dalgalanmalar, artan jeopolitik tansiyonlar ve teknolojik gelişmelerin hepsi güç dönüşümünün suratını ve gidişatını zorlaştıran etkiler yarattı. Öte yandan, yenilenebilir güç kaynaklarına yapılan küresel yatırımların artması ve son 10 yılda Sahra Altı Afrika’da güç dönüşümü performansının önemli ölçüde uygunlaşması ise iyimser gelişmeler olarak öne çıktı.
Raporda kullanılan ETI puanları geçen yıl rekor düzeye ulaşmış olsa da, güç dönüşümünün suratında ilk olarak 2022’de tespit edilen yavaşlama 2023’te daha da ağırlaştı. 2021-2023 yıllarında küresel ETI puanlarındaki üç yıllık iyileşme, bir evvelki üç yıllık devirdeki yükselişten yaklaşık dört kat daha az oldu.
Bu yıl söz konusu 120 ülkenin yüzde 83’ünün güç dönüşümündeki temel performans ölçütlerinden en az birinde geçen yıla göre daha düşük puanlar elde edildi.
AVRUPA LİDER KONUMDA
Raporda kullanılan ETI sıralamasına göre, Avrupa güç dönüşümünde bu yıl da liderliğini sürdürdü. İsveç ilk sırada yer alırken, Danimarka, Finlandiya, İsviçre ve Fransa bunu takip etti. Bu ülkeler siyasi istikrar, araştırma ve geliştirmeye yapılan güçlü yatırım, bölgesel jeopolitik durum, güç verimliliği siyasetleri ve karbon fiyatlandırmasıyla hızlanan pak güç dönüşümünden faydalandı. Fransa, geçen yıl güç yoğunluğunu azaltarak ilk kez ilk 5 ülke arasına girdi.
G20 ülkeleri arasında Almanya 11, Brezilya 12, İngiltere 13, Çin 17 ve ABD 19’uncu sırada yer aldı. Letonya listeye 15 ve Şili 20’inci sıradan girerek, ETI sıralamasında ilk kez ilk 20 ülkeden biri oldu. Bu iki ülkede yenilenebilir güç kapasitesindeki hızlı büyüme buna öncülük etti.
Çin ve Brezilya’da pak gücün hissesini artırmaya ve şebeke kapasitesini artırmaya yönelik adımlar önemli gelişme olarak öne çıktı. Türkiye ise ETI sıralamasında 59’uncu sırada yer aldı.
ETI skorlarındaki fark, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasında daraldı. Güç dönüşümünün tartı merkezi gelişmekte olan ülkelere kaysa da, pak güç yatırımları gelişmiş ekonomilerde ve Çin’de ağırlaşmaya devam etti. Bu durum, gelişmekte olan ülkelerde eşitlikçi bir güç dönüşümünü kolaylaştırmak için gelişmiş ülkelerin finansal takviyesine ve ileri görüşlü siyaset muhtaçlığına işaret ediyor.
WEF Enerji Merkezi Başkanı Roberto Bocca, rapora ilişkin değerlendirmesinde, güç dönüşümünün gelişmekte olan ve gelişmiş ekonomilerde eşit şekilde gerçekleşmesi gerektiğinin altını çizdi.
Enerjiyi üretme ve tüketme biçiminin dönüşümde başarı sağlanması için kritik olduğunu kaydeden Bocca, “Enerji dönüşümü için üç temel kaldıraç üzerinde hemen harekete geçmemiz gerekiyor. Bunlar, emisyonları azaltmak için mevcut güç sisteminde ıslahat yapmak, pak güç tahlillerini geniş ölçekte uygulamak ve GSYH ünitesi başına güç yoğunluğunu azaltmak.” bilgisini paylaştı.
17:11
