Güneş’e uzaklıkları aynı olmadığı için farklı boyut, şekil ve gereçlerden oluşan asteroitler, insanlara Güneş Sistemi’nin oluşumu, suyun ve yaşamın kökeni hakkında önemli bilgiler sunuyor.
İşte bilim insanlarının son zamanlarda asteroitler ile ilgili yaptığı çalışmalar.
UZAY MADENCİLİĞİ
Dünya’daki doğal kaynakların tükenmesi ve artan ham madde ihtiyacı, insanları farklı arayışlara yönlendirirken asteroitler, sağladıkları ham madde ve değerli minerallerin bolluğu sayesinde cazip çözüm haline geliyor. Uzay madenciliğinin, çevresel zararları azaltmasının yanı sıra teknoloji bölümündeki üretim maliyetini düşürmesi nedeniyle ilerleyen dönemlerde daha çok tercih edilmesi bekleniyor.
Nadir toprak elementleri ve platin grubu metalleri içeren asteroitleri Dünya’ya taşımayı hedefleyen ABD’deki çeşitli teşebbüslerin önünde yüksek maliyetler, lojistik zorluklar ve güvenilir maden tetkik çalışmaları gibi çeşitli pürüzler bulunuyor. Asteroitlerin yörüngelerini ve davranışlarını anlamak, Dünya’yı mümkün felaketlerden koruma stratejileri geliştirmek için kritik öneme sahip. Erken tespit sistemleri ve izleme programları, bu cisimlerin hareketlerinin takip edilerek çarpma olasılıklarının hesaplanmasını ve gerekli tedbirlerin alınmasını sağlıyor.
ASTEROİTLERDE SU KEŞFİ
Asteroitlerle ilgili çok sayıda araştırma yapılırken NASA ve Alman Aerospace Centre (DLR) paydaşlığıyla 15 Şubat’ta gerçekleştirilen gözlemlerde Iris ve Massalia asteroitlerinin yüzeyinde su moleküllerinin bulunduğu tespit edildi.
SOFIA teleskobuyla yapılan bu tespitler, asteroitlerin yüzeyindeki suyun varlığını doğrulayan ilk keşif olarak kayıtlara geçmesinin yanı sıra Ay’ın yüzeyinde de benzer su izlerinin bulunduğunu gösterdi. Bu gelişmelerin Güneş Sistemi ve ötesindeki mümkün yaşam formlarına yönelik çalışmalara ışık tutabileceğine işaret ediliyor.
UZAY AJANSLARI ATMOSFER DIŞINA ARAÇ YOLLUYOR
NASA ve diğer uzay ajanslarının asteroitleri incelemek için yolladığı uzay araçları, hedef asteroitlerden numune alarak ve fotoğraflarını çekerek bilim insanlarının uzay araştırmalarına yardımcı oluyor.
Asteroitlere gönderilen misyonlar, asteroitler hakkında somut bilgilere ulaşmak ve bunlardan faydalanarak gezegenler ve küçük gezegenler gibi diğer gök cisimlerine ilişkin bilgi sahibi olma amacı taşıyor. NASA’nın Ekim 2021’de fırlattığı Lucy, Apophis asteroidine doğru yol alan Osiris-Apex ve Psyche asteroidinin keşfi için fırlatılan aynı isimdeki uzay araçları, bu vazifelerini sürdürüyor.
LUCY MİSYONU
NASA’nın 2021’de başlattığı Lucy misyonuyla aynı isimdeki uzay aracı, ana asteroit jenerasyonuna gönderildi. Vazifesine devam eden Lucy’nin Jüpiter’in yörüngesinde yer alan “Trojan” isimli 8 asteroidin yanı sıra 2 asteroidin daha yakınından geçerek “rekor sayıda” inceleme yapması planlanıyor.
Lucy aracı, Kasım 2023’te Mars ile Jüpiter arasındaki ana asteroit jenerasyonunda bulunan uzay kayasının yanından geçmiş, Dinkinesh asteroidinin manzaralarını almıştı. Görüntüler, tahmin edilenin tersine Dinkinesh’in yörüngesinde dönen uydunun birbirine dokunan iki küçük objeden oluştuğunu göstermişti.
OSİRİS-APEX MİSYONU
NASA’nın Osiris-Rex uzay aracı, 24 Eylül 2023’te Bennu asteroidinden topladığı numuneyi Dünya’ya bırakmıştı.
Bu uzay aracının ismi, vazifesini başarıyla tamamlamasının ardından Osiris-Apex olarak değiştirilmiş ve araç, Apophis asteroidinin incelenmesi için yeniden fırlatılmıştı. Osiris-Apex uzay aracının 2029’da Apofis asteroidine ulaşması bekleniyor.
APOFİS ASTEROİDİ
Mısır kötülük ilahı Apofis’in ismini taşıyan yaklaşık 335 metre genişliğindeki asteroit, 19 Haziran 2004’te Kitt Peak Rasathanesince keşfedilmişti.
Bilim insanları, silikat, nikel ve demir içeren S tipi asteroit sınıfındaki Apofis’in 13 Nisan 2029’da Dünya’nın 31 bin kilometre yakınından geçeceğini bildirmiş, Osiris-Apex uzay aracının bu geçiş sırasında asteroidi inceleyeceği açıklanmıştı. Osiris-Apex aracının incelemeleri sayesinde Apofis’in yapısı hakkında daha fazla bilgiye sahip olunacağı tahmin ediliyor.
PSYCHE MİSYONU
NASA’nın Psyche uzay aracı, metalce zengin aynı isimdeki asteroidin incelenmesi için Ekim 2023’te fırlatılmıştı. Psyche’ın metalce zengin olduğu için önce bir gezegenin oluşumunda rol oynamış olabileceği düşünülen aynı isimdeki asteroide Ağustos 2029’da ulaşması öngörülüyor.
PSYCHE ASTEROİDİ
Patates biçimine benzer görünümdeki Psyche’ın yakın vakte kadar sadece metal barındırdığı düşünülse de asteroit hakkındaki yeni veriler, gök cisminin muhtemelen metal ve silikat barındırdığını gösteriyor. Bilim insanları, Psyche’ın Güneş Sistemi’nin oluşum basamağında sıkça rastlanan çarpışmaların izlerini taşıdığını ve asteroidin incelenmesiyle gezegen çekirdeklerinin kaynağı hakkında daha fazla bilginin ortaya çıkacağını düşünüyor.
TUNGUSKA VAKASI
Çarlık Rusyası’nın Tunguska bölgesine 30 Haziran 1908’de düşen asteroit, büyük bir kentin yüz ölçümüne eşit ölçüdeki ormanlık alanı yok etti. Yenisey eyaletindeki Stony Tunguska Nehri yakınına düşen asteroidin atmosferde parçalanmasıyla alev toplarına dönüşen kayaçların etrafa saçılması sonucu çıkan yangınlarda Doğu Sibirya taygasındaki 2 bin kilometrelik ormanlık alan tahrip oldu.
ÇELYABİNSK VAKASI
Rusya’nın Çelyabinsk bölgesine yaklaşık 20 metre çapındaki asteroit 2013’te düştü. Asteroidin çarpma tesirinin yaklaşık 500 kilotonluk TNT (trinitrotoluen) patlayıcı tesirine eş paha olduğu kaydedildi. Havada patladığı belirtilen asteroit, Dünya yerine temas ettikten sonra şok dalgası yaratarak 7 bin 200 binaya hasar verdi ve yaklaşık 1500 kişinin yaralanmasına neden oldu.
BOTSVANA’NIN ÜZERİNDE ALEV TOPU
Üç metreden küçük olduğu tahmin edilen asteroit, 2018’de Botsvana’nın üzerinde parlak alev topu olarak görüldü. Asteroit, düşmeden 8 saat önce NASA’nın finanse ettiği Catalina Gözlem Merkezi tarafından saptandı.
Dünya tabanıyla temas etmeyen ve atmosferde çözülen asteroidin yaklaşık bir kilotonluk TNT’ye eş kıymet etki yaptığı hesaplandı. “2024 BJ” olarak isimlendirilen asteroit ise 27 Ocak’ta Dünya’nın 354 bin kilometre yakınından geçerken herhangi bir tehlike oluşturmadı.
17:11
