“Çekmeceler”, “Aşk, Büyü Vs.” sinemalarının ödüllü oyuncusu Ece Dizdar’ın yazıp yönettiği “Mükemmel” isimli kısa sineması, bu yıl 61’incisi düzenlenen 61. Uluslararası Antalya Altın Portakal Film Festivali’nin Ulusal Kısa Film Yarışması’nda Heyet Özel Ödülü’nü aldı.
Ece Dizdar’ın direktörlüğünü yaptığı ilk film de olan “Mükemmel”, Azra isimli yeni doğum yapmış bir kadını odağına alıyor. Azra bir yandan, etrafının baskılarına karşı gelip yenidoğan oğlunun sünnet ettirilmesini engellemeye çalışırken, bir yandan da lohusalığın güçlendirdiği bebeğini koruma içgüdüsüyle, yaratılmış vücudun harikalığını sorgular.
Ece Dizdar’la “Mükemmel”i konuştuk.
Ece Dizdar
Filmin fikri nasıl ortaya çıktı? Yeni annelik ve bebeğin ‘mükemmelliği’ teması etrafında gelişen öyküyü nasıl şekillendirdiniz?
Bebeklerin çaresiz edilgenliği ve küçüğün bedenine müdahale, vücut bütünlüğü, çocuğa hürmet, çocuğun üstün yararı… Tüm bu konular, her zaman ilgimi cezbetmiş, üzerine düşündürtmüştür. İki sene önce beş arkadaşım birden doğum yaptı, onları gözlemlerken, o bebeklerin eşyaları setime dekor oldu. Son günlerde önümüze düşen kan dondurucu yenidoğan haberleri ise, bu temayı tekrar tekrar açıyor zihnimde. Edilgen bebeğin hakları.
‘ORTAYA BİR SORU BIRAKMAK İSTEDİM’
Filmde sünnet meselesi de işleniyor. Sünnet, hem ferdî hem de kültürel açıdan güçlü bir sembol. Sinemada bu ritüelin vücuda dair toplumsal normlarla münasebetini nasıl kurdunuz? Bu mevzuyu ele almanızdaki motivasyon neydi?
Aslında ilk soruda verdiğim yanıtı tekrarlayabilirim. Buna ek olarak da, normal kabul edilen, toplumun hiçbir bölümünün sorgulamadığı bir eylem varsa o da daima dikkatimi cezbeder. Toplumun en zengininden en gelir düzeyi düşük bölümüne, herkes aynı davranış içinde, konuşmadan, tartışmadan erkek doğan her bebeği sünnet ettiriyor ve bu normal kabul ediliyor. Kimi sağlık, kimi din, kimi gelenek görenek sebepli. Halbuki vücuttan bir parça ayrılıyor her seferinde.
Biraz da, bir soru bırakmak istedim ortaya. Bunu da entelektüel bir yerden, didaktik şekilde tartışmak yerine, lohusa bir annenin bebeğine dokundurmak istememesi üzerinden, yani içgüdülerin uyandırmış olduğu bir refleks yerinden tartışmak istedim. “Bir modülünü fazla mı doğurmuşum ben bu çocuğun?” Lohusa anne için o an çok geçerli bir soru bu işte.
Filmde hem annelik hem de sünnet gibi bedensel konular üzerinden çağdaş toplumda kadının ve çocuğun bedenine yapılan müdahaleler üzerine nasıl bir mesaj vermek istiyorsunuz?
Aslında mesaj vermek son istediğim şey. Ben asıl, soru sormak istiyorum. Gelin bu olağanlaşmış mevzuyu daima birlikte düşünelim diyorum.
Filmde yeni annelik temasına odaklanırken, bebek bakımının yanı sıra iş konusunda da anne ve baba arasındaki sorumluluk eşitsizliklerine de değiniyorsunuz. Toplumun genellikle annelerden beklentilerini ve babaların bu süreçteki rollerini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Filmde babamız ilgisiz, şefkatsiz bir baba değil. Anlayışsız hiç değil. Ancak hem iş yeri hem aile hem de toplum baskısının anneye yüklediği baskı karşısında onun da zayıf kaldığını görüyoruz. Oysa söylediği her şey doğru. Gerçekten de bu toplumda bu kararı almak çok zor. Okul, askerlik, evlilik… Oysa ebeveynler bebeğe eşit şartlarda bakım vermeli, iş ve süt müsaadeleri dahil her tür yasal düzenleme buna göre olmalı. Doğal ki bunu savunuyorum ancak “Mükemmel”in ana temalarından biri değil bu.
Yönetmenlikten fazla müelliflik çok çıplak hissettirdi bana. Oyuncu Ece olarak defalarca sahnede ya da beyaz perdede bedenen ya da duygusal olarak çıplak kalmışımdır. Hiçbir şey bana bunu yazdığımda ve yönettiğimdeki kadar çıplak hissettirmedi bugüne dek. Tüm kabukları soyup, “Buyurun ben böyle düşünen biriyim; o, şu, bu değil sorumlusu, benim hesap soracağınız kişi” demek gibi bir şey. Ürkütücü yoğun bir duygu durumuydu.
Kısa film formatını tercih etmenizin özel bir nedeni var mıydı? Bu hikaye uzun metrajda nasıl bir anlatıya dönüşürdü?
Bu hikaye aslında bir uzun metraj gereci bana göre. Çok rahatlıkla bir uzun film çıkabilir bu kıssadan. İlk kurgumuz 25 dakikaydı hatta. Hem deneyim olarak uzun metraja yürek etmem mümkün değildi hem de ben önemli bir kısa film sevdalısıyım. Ömür boyu sadece kısa sinemada çalışabilirim. Buna oynamak, yazmak, izlemek, yapımcılık yapmak, jürilik yapmak, yönetmek de dahil.
‘İŞİNİ BİLEN BİR TAKIMLA, ÇOK HIZLI ÇALIŞTIK’
Özlem Öçalmaz, Serdar Orçin, Ayşenil Şamlıoğlu ve Bilge Yıldız gibi oyuncularla çalışmanın yaratıcı sürece nasıl katkısı oldu? Özlem Öçalmaz ve bebeğiyle çalışma programı nasıl oluşturuldu?
Setimizde gerçek bir yenidoğan ve gerçek bir lohusa anne vardı. Herkes için değer biçilmez bir tecrübeydi. Ahenge emme saat aralıklarını yardımcı direktörümle birlikte titizlikle planladık. Toplamda 20 saatimiz vardı. Görüntü direktörümüz Eyüp Boz çok pratikleştirdi her şeyi bizim için. İşini bilen bir grupla, çok hızlı çalıştık. Anne ile öncesinde, emzirme aralarında provalar yaptık. Sette bir bebek odamız vardı ve bebek, baba ve anneannesiyle birlikteydi her daim. Bazen yediğimiz yemekler, bazen odanın ısısı, Bilge’nin kıyafetlerinin yıkandığı sabuna kadar dikkatlice düşünülmeliydi. Elimizden geleni yaptık diyebilirim. Bebeğin anne ve babasıyla karşılıklı inançla ilerledik daima. Sevgili Pelin Esmer’in bize yolladığı sinema dummy bebeği, Bilge’yi oynatmak istemediğim sahnelerde çok işimize yaradı. Bilge sırf 4 sahnede oynuyor. Bilge bir kız bebek bu arada ve doğar doğmaz cinsiyetleri aşarak oyunculuk yaptı. Ayşenil ise, benim yazıp yöneteceğimi duyduğu an senaryoyu bile okumadan çalışmayı kabul etti. Serdar ise daha kağıda ilk harf düşmeden projeden haberdardı, en başından beri, ve ilk okuyan da o oldu. Hepsine minnettarım.
Özlem Öçalmaz
Filmin, seyircilerde nasıl bir duygu yaratmasını istiyorsunuz?
Film, Antalya’daki iki gösterimde istediğim atmosferi çoğunlukla yakalamış göründü bana. Çıkışta iddiamdan de çok kişi soruları, yorumları, bu mevzudaki özel öyküleriyle geldi bana. Çoğunlukla da erkekler. O kadar çok hikaye dinledim ki, bunu ne kadar çok konuşmaya ihtiyacımız olduğunu anladım. Aklıma düşen bu fikir aslında toplumda yavaş yavaş uyanan bir soru dalgasının bana izdüşümüymüş. Bazı doktorlar araştırma alanları olduğu için özellikle görmeye gelmişlerdi. Bu beni havalara uçurdu elbette. Aklımda kalan en güzel soru ise şu oldu “Bizim bunu konuşmaya müsaademiz var mıydı?”
Altın Portakal’dan mükafatla döndünüz, sinemanın şenlik yolculuğu devam edecek mi?
30 Ekimde Portekiz yolcusuyuz. 31 Ekim’de Olharres do Mediterraneo Kadın Sinemaları Festivali’nde yarışta sinemamız. Daha sonra da kasım ortası İzmir Kısa Film Festivali’nde. “Mükemmel”, Türkiye’deki her şehri gezsin çok isterim .
12:53
12:53
News
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
Kültür & Sanat
