Elektrikli ve Hibrit Araçta ÖTV Tartışmasına Uzman Yorumu

Danıştay geçtiğimiz günlerde yayınladığı kararda hibrit araçlardan özel tüketim vergisi (ÖTV) alınamayacağına hükmetti.

Kararda elektrikli aracın akaryakıt motorunun bulunup bulunmadığının sonuca etkili olmadığının da belitti.

Böylelikle elektrikli araca ÖTV ödeyenlerin de ilgili meblağı geri alma yolu açılmış oldu.

Bu konuda Tüketici Konfederasyonu (TÜKONFED) Finans Kurulu Başkanı ve Ekonomist Dr. Selçuk Gülten, Ensonhaber’e özel Türkiye’deki süreç konusunda detaylı bilgi vererek, kararın içeriği ve kapsamına ışık tuttu.

ELEKTRİKLİ ARAÇLAR TEŞVİK EDİLİYOR

Elektrikli araçların etrafa daha az zarar vermesi nedeniyle teşvik edilmesi hemen hemen her dünya ülkesinde olan bir uyguma olarak biliniyor.

Bu teşvikler içerisinde sübvansiyonlar kadar vergi teşvikleri de ön plana çıkmaktadır.

Nitekim Türkiye, kasım ayında yapılan düzenleme sonrası elektrikli araçlarda ÖTV oranını yüzde 10 olarak belirledi.

ELEKTRİKLİ ARAÇLARDA ÖTV ORANI YÜZDE 10 ŞARTI

Bu karara bağlı olarak motor gücü, 160’ı geçmeyen ve vergisiz fiyatı 1 milyon 450 bin TL fiyatını aşmayan araçlar için yüzde 10’luk ÖTV uygulanıyor.

ELEKTRİKLİ ARAÇLARDA ÖTV ORANI YÜZDE 40 ŞARTI

Aracın bedeli her yıl belirlenen sayının üzerindeyse ve motor gücü 160 KW’ı geçiyorsa ÖTV oranı yüzde 40 oranı üzerinden hesaplanıyor.

“ELEKTRİKLİ ARAÇLARIN ÖTV İNDİRİM TALEBİ ARTTI”

TÜKONFED Finans Komitesi Başkanı ve Ekonomist Dr. Selçuk Gülten, bu konuda şu açıklamalara yer verdi:

Hibrit araçlarda araç bazen elektrik motorunun gücüyle bazen akaryakıt motorunun gücüyle hareket etmektedir. Aracın normal akaryakıtlı araçlara göre etrafa daha az zarar vermesi nedeniyle elektrikli araçtakilere benzer ÖTV indirimi talepleri artmıştır. Nihayetinde 26 Temmuz 2024 tarihli Resmi Gazete’de yer alan 7521 Bazı Kanun ve Kanun Kararında Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Şarj edilebilen ve 70 km’nin üzerinde menzile sahip hibrit araçlara ÖTV teşviği getirildi.

E-POWER

Bazı elektrikli araç modellerinde hem elektrik motoru hem de akaryakıt motoru bulunmaktadır. E-power adı verilen teknolojiyi kullanana bazı araçlarda ise ÖTV tartışmaları gündeme gelmiştir. Bu araç sahipleri doğal olarak aracın salt elektrikli araçlar gibi sadece elektrik motoruyla hareket ettiği bu sebeple ÖTV oranının yüzde10 olması gerektiğini savundular.

MALİYE BAKANLIĞI’NIN TALEBİ: YÜZDE 80 ÖTV

Maliye Bakanlığı ise bu araçların hibrit araç sayılması gerektiğini ve ödenmesi gereken ÖTV oranının yüzde 80 olması gerektiğini ifade etti. Konu mahkemelere taşındığında çeşitli kararlar ortaya çıkmıştır.

İSTANBUL BÖLGE YÖNETİM MAHKEMESİ:

İstanbul Bölge Yönetim Mahkemesi 29.03.2019 tarihinde 2019/741 Esas ve 2019/745 sayılı kararında ‘davacı adına kayıtlı aracın hem elektrikle hem de akaryakıtla de çalışan hibrit araç olduğu yönünde fiziken yapılmış somut bir tespite dayanılmadan sadece uygunluk dokümanında belirtilen bilgilerden hareketle takdir edilen matrah üzerinden yapılan dava konusu vergi ziyai cezalı özel tüketim vergisi tarhiyatında hukuka uyarlık bulunmadığı’ karara yansımıştır.

DANIŞTAY 7. DAİRESİ:

Danıştay 7’nci dairesi 11.02.2022 tarihinde E 2019/3070 ve 2022/506 Sayılı Kararında ‘4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (II) sayılı listenin 87.03 konumu altında yer alan ‘sadece elektrik motorlu olanlar’ başlığındaki ‘sadece elektrik motorlu’ ibaresinin, araçta elektrik motoru bulunmasını değil, aracın sadece elektrikli motorla hareket etmesini belirttiği, mekanik olarak tekerlekleri ile bağı olmayan, dolayısıyla aracı hareket ettirmeyen akaryakıt motoru bulunmasından dolayı özel tüketim vergisi tahakkuk ettirilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı” karara bağlanmıştır.

İZMİR BÖLGE YÖNETİM MAHKEMESİ:

İzmir Bölge Yönetim Mahkemesi 2. Vergi Dairesi 10.10.2024 tarihinde 2024/845 Esas ve 2024/1066 sayılı kararında ‘Tüm bu konuların birlikte değerlendirilmesinden, bir aracın akaryakıt motorlu (diğer), elektrik motorlu veya hibrid özellikli araç olarak nitelendirilmesinde araçta bulunan motorların değil, aracı hareket ettiren motorun önem arz ettiği, dava konusu aracı hareket ettiren motorun ise elektrik motoru olduğu ve araçtaki akaryakıt motorunun aracı hareket ettiremeyeceği, akaryakıt motorunun kullanıldığında da aracı hareket ettiren gücün akaryakıttan değil akaryakıtla üretilen elektrikten kaynaklandığı görülmekle birlikte, elektrik motorlu araçların daha düşük ÖTV oranına tabi tutulmasının, çevre kirliliği ile mücadele ve enerji sarfiyatına karşı getirilmiş bir teşvik uygulaması olması karşısında, dava konusu aracın ‘sadece elektrik motorlu’ araç olarak kabul edilmesi gerekmektedir’ demektedir.

E-POWER TEKNOLOJİSİNE SAHİP ELEKTRİKLİ ARAÇLAR İÇİN EMSAL KARAR

Bu durumda yüzde 80 ÖTV ödeyerek e-power teknolojisine sahip elektrikli araçlarda konunun 5 yıllık zaman aşımı süresi içerisinde yargıya taşınarak yüzde 70 ÖTV iadesi alınması mümkün hale gelmiştir.

“KARARLAR, TÜM YARGI ORGANLARINI BAĞLAMIYOR”

Selçuk Gülten, verdiği bilgilerin dışında belirtilen kararların Anayasaya Mahkemesi Kararları veya İçtihadı Birleştirme kararları gibi tüm yargı organlarını bağlayan kararlar olmadığın da belirterek açıklamalarını şöyle sürdürdü:

Sadece emsal niteliği taşımaktadır. Aracın ilk sahibi veya ÖTV ödeyicisi olarak dava açıp açmama konusunu tanıdığınız güvendiğiniz bir avukat veya hukukçu ile değerlendirmeniz faydanıza olabilir. Aracın faturasının isminize düzenlendiği tarihten itibaren 30 gün içinde dava açabilirsiniz.

Aracınızın teknik özelliklerinin bu kapsamda olup olmadığını ise bir makine mühendisi veya otomotiv mühendisi ile değerlendirmeniz gerekebilir. Üstte yapılan açıklamaların kısa özeti araçta akaryakıt motoru bulunması aracı hibrit araç haline getirmeyip, aracın elektrik motorunun gücüyle hareket etmesi, akaryakıt motorunun jeneratöre güç sağladığı aracın aksına bağlı olmadığı ve tekerlekleri hareket ettirmemesi gerekmektedir. Bu teknik özelliklerin yanı sıra ayrıca yüzde 10 yerine yüzde 80 ÖTV ödenmesi temeldir.

“HER ARAÇ ÖTV İDADESİ ALAMAZ”

Ülkemizdeki uygulamalarda her araç ÖTV iadesi alır gibi bir yaklaşım kusurludur. İkinci el araçlar da ÖTV ödemesini ikinci el araç sahibi gerçekleştirmediği için iade alması mümkün değildir. Sadece aracın ilk sahibi ödediği ÖTV’yi geri isteyebilir. Aracın alındıktan sonra satılmış olması iade almak için başvuru yapmanızı engellemez. Bu hukukî süreçlerin uzun sürdüğü, yargı mercilerinin farklı kararlar verebileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.