Araştırmaya göre, İSO 500 içinde halka açık şirketlerin sayısı 2017-2021 periyodunda 65-69 bandında seyrederken, 2022 ve 2023 yıllarında ortaya çıkan finansal koşullar şirketleri halka açılmaya yöneltti.
Türkiye’nin en büyük 500 şirketleri arasında sayıları artan halka açık kuruluşlar, 2022’de 73’e, 2023’te ise 85’e çıkarak en yüksek seviyeyi gördü.
İSO 500 içerisinde yer alan halka açık şirketlerin performanslarına bakıldığında, üretimden satışlar 2 trilyon 67,3 milyar lira ile toplamdan yüzde 32,4’lük pay alırken, dönem kar ve zarar toplamındaki payı yüzde 33,6’dan 35,5’e yükseldi.
Türkiye’nin en büyük 500 sanayi şirketinin faiz, amortisman ve vergi öncesi karı 2022’ye kıyasla yüzde 45,5 artışla 1 trilyon 175 milyar liraya çıkarken, halka açık 85 şirketin faiz, amortisman ve vergi öncesi karı 379 milyar 968 milyon lirayla toplam içindeki payı yüzde 32,3 oldu.
Buna karşılık halka açık şirketlerin ihracat payı 2022’de yüzde 34,1 düzeyinden 2023’te yüzde 32,7’ye gerilerken, aktif toplamları 2 trilyon 916 milyar lira ile toplam içindeki payı yüzde 33’e ulaştı.
Halka açık 85 sanayi şirketinin toplam borcu 1,3 trilyon lira
Bilanço göstergelerinde yer alan toplam borçlara bakıldığında, Türkiye’nin en büyük 500 sanayi şirketinin borcu 2023 yılında yüzde 60 artarak 2,5 trilyon liradan 4 trilyon 13 milyar liraya çıktı.
Halka açık şirketlerin toplam borcu ise 1 trilyon 373,5 milyar lira ile toplam içindeki payı yüzde 34,2 olurken, kısa vadeli borçlar 1 trilyon 49,3 milyar ile yüzde 36,8 ve uzun vadeli borçlar 324 milyar 203 milyon ile yüzde 27,9’lük pay aldı.
Halka açık şirketlerin öz kaynaklarının toplam içindeki oranı 2022’de yüzde 28,7 düzeyindeyken, 2023’te 1 trilyon 543,2 milyar lira ile yüzde 32’ye yükseldi.
“Sanayicinin yatırım ve üretim devamlılığı için finansmana erişim değer arz ediyor”
Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Ekonomi Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Levent Aydın, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, Türkiye iktisadının Orta Vadeli Program’da bu yıl yüzde 4 ve gelecek yıl yüzde 4,5 büyüme gayeleri dikkate alındığında, endüstricinin yatırım ve üretim devamlılığını sürdürebilmesi için finansman erişimin büyük kıymet arz ettiğini bildirdi.
Halka arzların şirketlere sunduğu katkıya değinen Aydın, şunları kaydetti: “Halka açılma, sanayi şirketlerine kısa vadede yatırımlarını finanse etmek için sermaye toplamasına, şirketlerin borçlanma muhtaçlığının azaltılmasına ve finansal yapılarını güçlendirmesine katkı sunarken, uzun vadede finansal istikrar ve büyüme potansiyeli sunarak bu süreçte kritik bir rol oynar. Bu nedenle İstanbul Sanayi Odası’nın açıkladığı 500 büyük sanayi şirketi içerisinde halka açık kuruluşların sayısının artması, endüstrinin güçlenmesine ve sürdürülebilir bir büyüme yakalamasına önemli katkılar sağlayacaktır. Ayrıca şirketlerinin halka açılma ile elde ettikleri kurumsallaşma, şeffaflık ve itibar, finansmana erişimin kolaylaşmasına yol açabilir.”
Güçlü finansal yapıya sahip, büyüme potansiyeli yüksek ve yatırımcı inancını kazanmış şirketlerin halka açılmaya devam edebileceğini ifade eden Aydın, halka arz ivmesinin piyasa ve ekonomik şartların yanı sıra şirketlerin özel durumlarıyla stratejik kararlarına bağlı olduğunu vurguladı.
Aydın, sanayi şirketlerinin sermaye piyasası araçlarını kullanmasına ilişkin şunları söyledi: “Bu durum hem şirketlerin finansal yapısını güçlendirir hem de ekonomik büyüme ve kalkınmaya katkıda bulunur. Ayrıca şirketlerin sürdürülebilir büyüme amaçlarına ulaşmalarına, rekabet güçlerini artırmalarına ve piyasa şartlarına daha hızlı adapte olmalarına yardımcı olur. Sanayi şirketlerinin sermaye piyasalarından daha fazla yararlanması, uzun vadeli stratejik bir avantaj olarak kıymetlendirilebilir. Ayrıca, Sermaye Piyasası Kurulu, Borsa İstanbul yönetimi ve hükümetin halka arzları teşvik eden siyasetleri da bu süreci olumlu yönde etkileyebilir. Bu büyük şirketlerin borsaya dahil olmasıyla sermayenin daha fazla tabana yayılması ve derinleşmesi gelecekte iktisadın sağlıklı büyümesi için hayati öneme sahip. Çünkü ülke iktisatların gelişmişlik seviyelerinin genelde sermaye piyasalarının, özelde ise borsalarının derinlikleriyle doğru orantılı olduğunu görmekteyiz.”
13:12
