Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Siyasetleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Levent Kurnaz, El Nino tesirinin sona ermesi ve La Nina tesirinin yavaş yavaş başlamasıyla birlikte 2024’ün son 6 ayında, ilk 6 ayına kıyasla rekor sıcaklık görülme ihtimalinin düşük olduğunu kaydetti.
Avrupa Birliğine (AB) bağlı Copernicus İklim Değişikliği Servisi bilgilerine göre, geçen haziran ayında küresel ortalama sıcaklıklar 1991-2020 ortalamasının 0,67 derece, bir evvelki en sıcak haziran olan 2023 haziran ayının ise 0,14 derece üzerine çıkarak 16,66 derece olarak ölçüldü. Böylelikle geçen ay, insanlık tarihinin en sıcak haziran ayı olarak kayıtlara geçti.
Haziranla birlikte, üst üste 13 ay sıcaklık rekoru kırılırken son 12 ayın (Temmuz 2023-Haziran 2024) küresel ortalama sıcaklığı, 1991-2020 ortalamasının 0,76 derece, 1850-1900 sanayi öncesi ortalamasının ise 1,64 derece üzerinde ölçülerek kayıtlardaki en yüksek düzeye ulaştı.
Yılın başından bu yana sıcaklık rekoru kırılan günler ve gelecek aylara dair sıcaklık iddialarına ilişkin soruları yanıtlayan Kurnaz, 2024 yılının başından itibaren 182 günden 127’sinin en sıcak gün olarak kayıtlara geçtiğini söyledi.
Yılın ilk yarısının şimdiye kadar dünyada yaşanan en sıcak 6 ay olduğunu belirten Kurnaz, 1970-2000 yılları ortalamasına göre 2024 yılının ilk 6 ayı 0,9 derece daha sıcaktı ve yaşadığımız son 13 ayın her biri en sıcak ay rekoru kırdı. İlk 6 ayları kıyasladığımızda bundan evvelki rekor 2016 yılındaydı ve 2024, 2016 yılını da 0,19 derece aştı. dedi.
İklim değişikliği nedeniyle dünya ortalama sıcaklığının lineer şekilde değil, atmosferde meydana gelen pek çok olgudan ötürü beklenenden daha fazla ya da daha az arttığını kaydeden Kurnaz, hem bu durumu hem de Pasifik Okyanusu’nun El Nino etkisiyle olağandan daha fazla ısınmasını, son 13 ayda kırılan sıcaklık rekorlarının iki nedeni olarak sıraladı.
2024 YAZI EN SICAK İKİNCİ VEYA ÜÇÜNCÜ YAZ OLARAK KAYITLARA GEÇEBİLİR”
Etkisi temmuz başı itibarıyla sona eren El Nino’nun son 13 aydaki sıcaklık rekorlarıyla doğrudan temaslı olduğunu anlatan Kurnaz, şu değerlendirmelerde bulundu:
İklim değişikliği hiç olmazsa El Nino periyotları sıcak dönemler, La Nina devirleri serin dönemler olarak algılanır. Ancak bu lafı söyleyemiyoruz zira sıcaklık artıyor sadece bazı dönemlerde çok daha fazla, bazı dönemlerde daha az. Temmuz başı itibarıyla El Nino etkisi bitti ve yavaş yavaş La Nina’ya geçiyoruz dolayısıyla bundan sonraki aylar, geçtiğimiz 13 ayın kırdığı rekorları devam ettirmeyecek. Bundan sonra yine sıcak zamanlar görecek olsak da ‘rekor sıcaklık’ lafını çok fazla kullanamayacağız.
Bu yılın çok büyük ihtimalle en sıcak yaz olmayacağını ancak serin bir yaz şeklinde de anılmayacağını vurgulayan Kurnaz, 2024 yazının en sıcak ikinci veya üçüncü yaz olarak kayıtlara geçebileceği iddiasında bulundu.
Yılın geri kalan kısmında nadiren de olsa sıcaklık rekorlarıyla karşılaşılabileceğini sözlerine ekleyen Kurnaz, Dünya ortalama sıcaklığının rekor kırma mümkünlüğü artık çok azalıyor. Zira geçtiğimiz sene 3 Temmuz’da sıcaklık rekorları çıldırmaya başlamıştı. Bu sene 3 Temmuz’da o denli bir çıldırma yok. Dolayısıyla geçen yılın sıcaklıkları 3 Temmuz’dan itibaren bu yılın sıcaklıklarının üstünde gitmeye başladı. Bundan sonra bu sene boyunca böyle olacak. Hani tahminen arada sırada bir iki gün çok yüksek bir sıcaklık olabilir ama onun dışında genel yaklaşım olarak bir rekor beklemiyoruz. diye konuştu.
ANİ VE ŞİDDETLİ YAĞIŞLAR ARTACAK
2024 yılının tamamına dair varsayımda bulunulması için ise şu an çok erken olduğunu ifade eden Kurnaz, şunları söyledi:
Bu soruyu şu anda bilim insanları tartışıyor. Yani bugün için ortaya çıkıp ‘evet olur’ ya da ‘hayır olmaz’ şeklinde cevap vermek mümkün değil. Yılın bundan sonrası nasıl gidecek ona bağlı. Zira geçtiğimiz yılın temmuzdan sonrası çok sıcaktı. Bu yılın de temmuza kadarki kısmı çok sıcaktı. Neredeyse tam 6 aylık sıcaklıklar karşılıklı savaşıyor. Bundan sonra şayet havalar gerçekten önemli serinlerse o zaman 2024 ikinciliğe düşer ancak çok fazla serinlemeyecek olursa birinci olur. Hani yüzde 50 ihtimalle ikinci, yüzde 50 ihtimalle birinci diyebilirim.
Kurnaz, Türkiye’nin de içinde bulunduğu Akdeniz Havzası’nda yer alan ülkelerin iklim değişikliğinden kötü etkileneceği, sıcaklıkların çöldekine yakın bir düzeye geleceği, yağışların büyük ölçüde azalarak kurak günlerin artacağı ve bu durumun da ani ve şiddetli yağışları artıracağı ikazında bulundu.
17:11
