Erzincan’ın İliç ilçesinde bulunan Çöpler Altın Madeni‘nde 13 Şubat tarihinde yaşanan ve 9 kişinin 10 milyon metreküp toprağın altında kaldığı maden faciası sonrasında İliç Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından talep edilen eksper raporu soruşturma dosyasına girdi.
Raporda, faciaya götüren ihmaller sıralandı. Bilirkişi raporuna, olayın akabinde maden alanın son fotoğrafları da konuldu.
Olayın yaşandığı gün, saat 08.00’de topraktaki “hareketlenmelerin radar bilgilerindeki sorumlu bireylerce anlaşılmadığı” raporda saptandı. Buna nazaran; ”13 Şubat 2024 tarihinde saat 08.00 yahut saat 10.00’dan itibaren bu değerlendirmenin yapılarak alandaki çalışanın alandan uzaklaştırılması gerekirdi” tespiti yapıldı.
Raporda, tekrar radar bilgilerine nazaran, 11-12 Şubat 2024 tarihlerindeki ölçümlerde “hareketin suratının 2 kat hızlandığı ve hareket suratının artarak devam ettiği” gözlemlendiği kaydedildi.
İşverenin yükümlülükleri açısından hazırlanması gereken ”acil hareket planın” olmadığını belirtilen raporda, ”Bize teslim edilen evraklar içinde acil hareket planı olmamakla birlikte kaza sonrası alınan tabirlerden acil aksiyon planının devreye alındığı anlaşılmaktadır. Lakin ilgili durum kaza sonrası için geçerli olmuştur. Halbuki liç alanlarında heyelanlar geçmişte sıkça yaşanmış olup mümkün tehlikeli bir durum olduğu bilinmektedir ve bu duruma karşı gerçek bir planlama yapılmamıştır. Bilhassa alt patronlarla alaka, bağlantı sistemsiz ve yetersizdir” denildi.
“BAZI ÜNİTELER HABERDAR EDİLMEDİ”
Faciada beş personelin hayatını kaybettiği, acil toplanma yeri olan konteynır alanının yanlış pozisyonlandırılmış olmasına işarat edilen raporda, şu tespitlere yer verildi:
”Olay günü SMS ve mail bağlantısı de yetersiz kalmış olup birtakım üniteler haberdar edilememiştir.
Acil hareket planı kapsamında süratli ve tüm çalışanlarla irtibatı sağlayan bir haberleşme sistemi kurulmamıştır.
İSG departmanının birlikte ve acil aksiyon planının yanlışsız hazırlanmaması konusunda İSG departmanının kusurlu oldukları kanaatine varılmıştır.”
Dinamit patlatmalarının liç yığınına yakın yapıldığı, bu nedenle ”oluşturacağı ivme/titreşim tesiriyle stabiliteyi etkilemesi ve tabanda oturma ve çatlaklara yol açması, mevcut çatlakları genişletmesi muhtemeldir” denilen raporda, ”Faz 5 inşaatı sırasında yapılan patlatmalar incelendiğinde toplam 23 atımın 18 inin Ocak 2024 tarihinden kayma gerçekleşme tarihine kadar yapıldığı görülmektedir. Yapılan patlatmalar içerisinde en yüksek titreşim suratını veren patlatmalar 5 -24 Ocak 2024 tarihlerinde bunları takiben yığın liçinin deplasman kıymetleri artmaya başlamıştır.” görüşüne yer verildi.
Su örneklerinde yapılmış tahlil sonuç raporlarında da “ağır metaller” gözlemlendi.
Raporda, “Ağır metallerin kalite standart bedellerini aşmış oldukları, bilhassa civa parametresinin çabucak hemen tüm su numunelerinde 61 yerde geçtiği tespit edilmiş. Su numunelerinin yalnızca civa parametresi açısından kıymetlendirilmesi halinde dahi, su kaynaklarında bir kirlenme olduğunun söylenebileceği anlaşılmaktadır” tespitine yer verildi.
Raporda, cıva metalinin 2021 ÇED raporunda “Rafinasyon Ünitesi” başlıklı kısım içerisinde geçtiği hatırlatıldı.
“BALIKLARDA KİMYASAL ZEHİRLENME YOK”
Balık vefatlarına ait yapılan tahlil sonuçlarında ”pestisitler tespit edilebilir seviyede bulunamadı” tabiri yer alırken, ”Balıklarda kimyasal bir zehirlenmenin tesirinin görülmediği, biyolojik bir kirlenme olduğu tarafında tespitler yapıldığı anlaşılmıştır” tabirine yer verildi.
13:13
