“Etki Ajanlığı” Maddesi Çıkarılarak Meclis’ten Geçti: Yargıya İlişkin Düzenlemeler İçeren Noterlik Kanun Teklifi Maddeleşti; İşte Yeni Düzenlemeler

Yargıya ilişkin düzenlemeler içeren Noterlik Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek maddeleşti.

Kanunla, Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı doğrultusunda Avukatlık Kanunu’nda değişikliğe gidiliyor. Buna göre, avukatlık stajına fiilen engel olmamak koşuluyla herhangi bir işte sigortalı olarak çalışılması, avukatlık stajının yapılmasına engel olmayacak.

Adli ve idari yargı hakim ve savcı adayları veya yardımcıları ile hakim ve savcılar hariç olmak üzere, kamu kurum ve kuruluşlarının takım veya durumlarında görev yapanlar da görev yeri gizli kalmak kaydıyla mahkemelerde yapılan staj sürecinde aylıksız veya ücretsiz izinli olarak avukatlık stajı yapabilecek. Bu periyotta ilgilinin talebi üzerine yıllık müsaadeler de kullandırılabilecek.

Avukat yanında yapılacak staj sürecinde ise kamu kurum ve kuruluşu tarafından ilgilinin ifa ettiği kamu misyonunu aksatmayacak şekilde çalışma saatleri ile izin periyotları ve müddetleri düzenlenebilecek. Ancak ifa edilen kamu misyonunun niteliğinden dolayı aynı anda staj yapma durumunda kamu vazifesinde aksama ortaya çıkacağı hallerde avukat yanında yapılan staj sürecinde de ilgiliye aylıksız veya ücretsiz izin verilebilecek.

İlgili mevzuatta memur takımlarına geçiş hakkı tanınan sözleşmeli işçi ancak memur takımlarına geçiş hakkını kazandıktan sonra bu kararlardan yararlanabilecek. Aylıksız veya ücretsiz müsaadeler diğer mevzuatta yer alan sınırlamalara tabi olmayacak.

Kamu kurum ve kuruluşlarının takım veya durumlarında görev yapanların staj sürecindeki izin periyotları ve müddetleri ile çalışma saatlerinin düzenlenmesine ilişkin yordam ve temeller Cumhurbaşkanlığınca çıkarılan yönetmelikle belirlenecek.

Bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce avukatlık stajına başlamış olanlar hakkında önceki kararlar uygulanacak.

Noterlere ilişkin düzenlemeler

Noterlik Kanunu’nda yapılan değişiklikle noterlerin tatil gün ve saatlerinde çalışmasına ilişkin yöntem ve temeller düzenleniyor. Buna göre, noterlerin tatil gün ve saatlerinde çalışması, Türkiye Noterler Birliğinin mütalaası alınarak Adalet Bakanlığınca yürürlüğe konulacak yönetmelikte düzenlenecek.

Noterlik Ücret Tarifesi, her yıl mart ayı yerine ocak ayı başında düzenlenecek.

Noterliklerde yapılan süreçler ve düzenlenen kağıtlar sebebiyle ödenmesi gereken vergi, fotoğraf, harç, değerli kağıt bedelleri, noterlik fiyatları ile diğer işlem masrafları nakit olarak veya banka kartı, kredi kartı ve benzeri kartlar kullanılarak tahsil edilecek.

Noterlerin vergi, fotoğraf ve harçlar ile değerli kağıt bedellerine ilişkin beyanname verme adabı sadeleştirilecek. Buna göre, bir önceki aya ait beyannameler, her ayın ilk beş iş günü içinde hazırlanacak ve aynı süre içinde ilgili dairelere verilecek.

Araç sicil ve tescil sistemi veri tabanında yer alan bilgilerin Karayolları Trafik Kanunu’nun ek 18’inci maddesi çerçevesinde kişi ve kurumlarla paylaşılması karşılığında sorgu veya dönen kayıt başına Türkiye Noterler Birliğince 2 lira işlem katılım payı alınacak. Bu ölçü, her yıl bir önceki yıla ilişkin Vergi Usul Kanunu kararları uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında takvim yılı başından geçerli olmak üzere artırılarak uygulanacak. Genel yönetim kapsamındaki kamu yönetimlerinden katılım payı alınmayacak. Katılım hissesinden muaf olan diğer kişi ve kurumlar ile uygulamaya ilişkin konular yönetmelikle belirlenecek.

El yazısıyla imzalanarak hazırlanan noterlik işlemleri, güvenli elektronik imzayla Türkiye Noterler Birliğinin bilişim sistemine kaydedilecek.

Kanunla, Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı doğrultusunda Danıştay, Yargıtay ve Sayıştay başkanlıkları ile hakim ve savcı takımlarına ilişkin düzenlemeye gidiliyor.

Türk Uygar Kanunu’ndaki değişiklikler

Türk Uygar Kanunu’nda yapılan değişiklikle ismin değiştirildiği nüfus siciline kayıt ve Basın İlan Kurumunun ilan portalında ilan edilecek. Bu ilanda; kararı veren mahkeme, kararın verildiği tarih, evrakın esas ve karar numarası ile isminin değiştirilmesine karar verilen kişinin nüfusa kayıtlı olduğu yer, doğum tarihi, anne ve baba adı, önceki adı ve soyadı, mahkeme kararıyla verilen yeni adı ve soyadı yer alacak.

Boşanma davası reddinin katileşmesinden sonra ortak hayatı kuramayan çiftlerin yeniden dava açabilmesi için gereken süre 3 yıldan 1 yıla indirilecek. Boşanma sebeplerinden herhangi biriyle açılmış bulunan davanın reddine karar verilmesi ve bu kararın mutlaklaştığı tarihten başlayarak 1 yıl geçmesi halinde, her ne sebeple olursa olsun ortak hayat yeniden kurulamamışsa, evlilik birliği temelden sarsılmış sayılacak ve eşlerden birinin istemi üzerine boşanmaya karar verilecek.

Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’da değişiklik yapılacak. Buna göre en kıdemli Cumhuriyet savcısının, Cumhuriyet başsavcıvekili olarak görev yapmasına ilişkin düzenleme kaldırılacak. Bölge adliye mahkemelerinde Cumhuriyet başsavcıvekili Hakimler ve Savcılar Kurulu tarafından belirlenecek. Ayrıca iş durumunun gerekli kıldığı yerlerde birden fazla Cumhuriyet başsavcıvekili görevlendirilebilecek.

Ceza Muhakemesi Kanunu’nda (CMK) yapılan değişikliğe göre, cürmün niteliğinin değişmesi durumunda müdafinin yanı sıra ek savunma hakkına ilişkin bildirimler sanığa da yapılabilecek. Müdafi sanığa tanınan haklardan onun gibi yararlanacak. Sanığın evraktaki son adresine bildirim yapılamaması veya bildirime rağmen duruşmaya gelmemesi halinde müdafiye yapılan bildirimler yeterli kabul edilecek.

Devlet üniversiteleri ÇİM kurabilecek

CMK’deki diğer bir düzenlemeyle de devlet üniversiteleri Çocuk İzlem Merkezi (ÇİM) kurabilecek.

Ceza ve Güvenlik Önlemlerinin İnfazı Hakkında Kanun’daki değişiklikle mahkumların örgün ve yaygın öğretim haklarının kapsamı genişletilecek. Buna göre, açık ceza infaz kurumları ile çocuk eğitimevlerinde bulunan mahkumların tüm öğretim çeşitlerinden; diğer ceza infaz kurumlarında bulunan mahkumların ise kurum içinde verilebilen yaygın, dışarıdan ve açık öğretim programlarından yararlanmaları sağlanacak.

Kapalı ceza infaz kurumunda bulunan mahkumlar, kurum içinde açılan örgün öğretim programlarına, kurum disiplin, düzen ve güvenliğini tehlikeye düşürmeyecek şekilde, kurumsal kapasite ve imkanların uygunluğu ölçüsünde devam edebilecek. Yaş, eğitim seviyesi, engellilik durumu, sosyal ve ekonomik durum ile benzeri ölçütlere göre ihtiyacı olan mahkumlara öncelik verilecek.

Kayıtlı olduğu eğitim kurumlarının ilgili mevzuatına göre gerekli şartları taşıyan ve kapalı ceza infaz kurumunda bulunan mahkumların sınavları, kişi ve kurum güvenliği ile kurum disiplin ve sisteminin bozulmasını önleyici önlemler alınarak belirtilen yönteme göre ceza infaz kurumu içinde yapılacak. Buna göre, ortaöğretim, ön lisans, lisans ve benzeri öğretim programları kapsamındaki imtihanlar ile mesleksel yeterlilik gibi yazılı veya sözlü imtihanlar, ilgili kurum ile uyum sağlanarak öncelikle çevrim içi, bunun mümkün olmaması halinde ise ilgili eğitim kurumu görevlisinin nezaretinde yüz yüze yapılacak.

Hükümlüler, merkezi imtihanlar ile açık öğretim kurumları imtihanlarına, sınav merkezi olarak belirlenen ceza infaz kurumlarında katılacak.

Kurum ve kuruluşlar ile üniversiteler, imtihanlara ilişkin gerekli düzenlemeleri yapmak ve önlemleri almakla yükümlü olacak.

Açık ceza infaz kurumları ile çocuk eğitimevlerinde bulunan mahkumların öğretimden yararlanması veya imtihanlara katılması, mahkumun; başarısız olması, devamsızlık göstermesi, eğitim ve sınav alanlarında Kanun’da yazılı disiplin cezasını gerektiren hareketlerden birini gerçekleştirmesi veya öğretim programının ceza infaz kurumunun işleyişine yer ve zaman itibarıyla uygun olmaması halleri dışında engellenemeyecek.

Öğretime ve imtihanlara ilişkin yol ve esaslar, Milli Eğitim Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurulunun (YÖK) görüşü alınarak Adalet Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikle belirlenecek.

Düzenlemeden iki madde çıkarıldı

AKP’nin kabul edilen önergeleriyle düzenlemeden; casuslukta yeni suç ihdasına ilişkin madde ile esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşlarında genel şura üyelerinin dörtte birinin başvurusu üzerine genel heyetin olağanüstü toplantıya çağrılabileceğine ilişkin hüküm çıkartıldı.

Meclis Başkanvekili Gülizar Biçer Karaca, teklifin kabul edilerek yasalaşmasının ardından alınan karar gereği birleşimi 19 Kasım Salı günü Saat 15:00’te toplanmak üzere kapattı.