Ev Sahiplerinin Talepleri Şaşırttı! Kredi Notu Raporu, Memur Kefil Şartı, Maaş Bordrosu… | ‘Sözleşme Serbestisi Uyarınca Bazı İstekler Olabilir Ancak…’

Kira fiyatlarındaki artış, son iki-üç yıldır milyonlarca vatandaşın ortak sorunu haline geldi. Yeni bir ev arayanlar bütçelerine uygun seçenekler bulmakta zorlanırken, ev sahiplerinin talepleri de şaşırtan boyutlara ulaşmış durumda. Çoğu ev sahibi, kiraya verecekleri evi bekârlara ya da öğrencilere vermek istemediklerini açıkça ifade ediyor. Bu durum, emlakçılar tarafından da dile getiriliyor. Son vakitlerde bazı mülk sahipleri ise kiracı adaylarından sabıka kaydı ve maaş bordrosu talep ediyor. Ayrıca, kiracının memur olmasını isteyen ev sahiplerinin sayısı da bir oldukça fazla…EV SAHİPLERİNİN KEFİL ŞARTI GİDEREK YAYGINLAŞIYORBunların dışında daha ilginç talepler de bulunuyor. Örneğin, yakın zamanda Denizli’de yaşanan bir olayda, bir ev sahibi üç oda bir salon olan 15 bin liralık kiralık dairesi için kiracı adayından kredi notu raporu talep etti. Geçmiş yıllarda kefil şartı olarak karşılaşılan talepler de artık daha yaygın bir uygulama haline geldi. İlginç olan ise kefil olarak özel kesimden birini kabul etmeyen ev sahipleri genellikle memur kefil talep ediyor. Tüm bunların dışında emlakçılar aracılığıyla kiralık ev bakanlar sık sık, “Ev sahibi tahliye taahhütnamesi istiyor, buna imza atmanız gerekiyor” cümlesini de işitiyor. Peki ev sahipleri böyle taleplerde bulunabilir mi? Kiracılar nasıl bir yol izlemeli?‘SÖZLEŞME SERBESTİSİ UYARINCA BAZI KAİDELER GETİRİLEBİLİR ANCAK AYRIMCILIK YASAĞI DELİNEMEZ’Konuyu Gayrimenkul Hukukçusu Ümit Yasin Kısa’ya danıştığımda “Bu olaylara benzer olarak tahminen hatırlanır, Türkiye İnsan Hakları Kurumu tarafından bir ev sahibine evli olmayan şahıslara kiralama yapılmayacağına dair ilanından sonra ceza verilmişti. Burada bakılması gereken nokta sözleşme serbestisi unsuru ve hakkı ile toplumsal barışın bozulması ve ayrımcılığın yapılması arasındaki istikrarın korunmasıdır” dedi. Kısa, şöyle devam etti:– Bir kişi elbette sözleşme serbestisi uyarınca sözleşme yapacağı bireylere koşullar getirebilir ancak bu kurallar ayrımcılık yasağını delemez. Anayasamızın 10’uncu hususuna göre “Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, din, mezhep ve gibisi sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir.”— Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 14’üncü hususuna göre de “Bu mukavelede tanınan hak ve özgürlüklerden yararlanma, cinsiyet, ırk, renk, dil, din, siyasal veya diğer kanaatler, ulusal veya toplumsal köken, ulusal bir azınlığa aidiyet, servet, doğum başta olmak üzere herhangi başka bir duruma dayalı hiçbir ayrımcılık gözetilmeksizin sağlanmalıdır.”“Anayasamızda doğrudan yazmasa da AİHS’de belirtildiği üzere servet nedeniyle ayrımcılık yasaktır” diyen Kısa, “Türkiye, bu sözleşmeye taraf olduğu için bu kural bizler için de geçerlidir. Bu halde geniş yorumlamayla ev sahibinin bu ayrımcılığa neden olabileceği söylenebilir. Bu da daha evvelki örnekte görüldüğü gibi ceza sonucu ortaya çıkarabilir” ifadelerini kullandı. EV SAHİPLERİ KEFİL ŞARTI GETİREBİLİR Mİ?

Son dönemlerde artan kira uyuşmazlıkları ev sahiplerini teminat arayışına itti. Özellikle kiracılardan istenen kefil koşulunda artış var. Pekala ev sahiplerinin böyle bir hakkı var mı?
Bu soruma “Kefalet Türk Borçlar Kanunu uyarınca öngörülmüş bir sözleşme ve yükümlülük tipidir” yanıtını veren Ümit Yasin Kısa, “Her kontratta bir veya birden fazla kişi borçlunun yanında kefil olarak sözleşmeye dahil olabilir. Bu durumda kira kontratlarında de kiracının yanında kefil bulunmasında bunun istenmesinde bir sakınca yoktur” şeklinde konuştu. TAHLİYE TAAHHÜTNAMESİNE DİKKAT!Emlak sitelerine giriş yapan ya da mülk sahipleriyle görüşen birden fazla kiracı adayı tahliye taahhütnamesi kaidesiyle da karşılaşıyor.

Bu durum hukuka uygun mu?“Tahliye Taahhütnamesi yine Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenmektedir. Buna göre kiracı kiraya verene karşı, kiralananı makul bir tarihte tahliye edeceğini yazılı olarak taahhüt edebilir. Bu taahhüdün geçerli olabilmesi, kira kontratının imzalanmasından sonraki bir tarihte yapılmış olmasına bağlıdır. Ne var ki uygulamada kira mukavelesi ile birlikte tahliye taahhüdünü aynı günde almak istemekteler” diyen Ümit Yasin Kısa, şu önemli bilgilerin altını çizdi:

“Böyle durumlarda genellikle kiracıdan boş imzalı tahliye taahhüdü alındığı oluyor. Bu uygulama kanuna açıkça alışılmamıştır ancak boş imzalı verilen tahliye taahhüdünün sonrasında gerçeğe alışılmamış olarak doldurulduğunu ispat yükü ise kiracıda olacaktır. Bu nedenle, kira mukavelesiyle birlikte dayatılmak istenen ilgili kısımları boş bırakılmış tahliye taahhüdünün imzalanmaması gerekmektedir, aksi gerçeği ispatlaması çok zor olacaktır.” ‘EĞER İMZA ATILDIYSA KİRACI İCRA MÜDÜRLÜĞÜ TARAFINDAN TAŞINMAZDAN ZORLA TAHLİYE EDİLEBİLİR’
Kısa, “Eğer kiracı tarafından yöntemine uygun olarak tahliye taahhüdü imzalanmışsa, taahhütte belirtilen tarihte kiralananın tahliye edilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde kiraya veren tarafından icra takibi ile kiralananın tahliyesi istenebilir. Kiracı, icra buyruğuna uymaz, itiraz eder ve itiraz kaldırılır, kiraya veren de tahliyesini isterse; icra müdürlüğü tarafından taşınmazdan zorla tahliye edilir” ifadelerini kullandı.

KİRA KONTRATINDA BULUNMASI GEREKEN KOŞULLAR NELER?Kira mukavelesinin yazılı şekil koşuluna tabi olmadığını kelamlı bir kira mukavelesinin de mümkün olduğunu söyleyen Ümit Yasin Kısa, “Kira kontratında yazılmayan kararlar için kanunda öngörülen unsurlar vardır. Bu nedenle yazılı birçok madde temelinde gerekli olmayan, bizatihi kanunda geçen ifadelerdir” dedi ve ekledi:

“Bunların yanında; kiralananda bulunan demirbaşlar, kiralananın durumu, boya vb. işlerden kimin sorumlu olduğu, aidat ve abonelik vb., fesih için özel bir bildirimin belirlenip belirlenmediği gibi konuların kira mukavelesinde düzenlenmesi uyuşmazlığı azaltacaktır.”
EV KİRALANIRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?Bu nokta öncelik kiraya veren sıfatıyla hareket eden kişinin taşınmazın maliki olup olmadığına dikkat edilmesi gerektiği ihtarında bulunan Ümit Yasin Kısa, “Kişinin, kira kontratını imzalamadan önce bir profesyonelden destek alması, kira kontratını imzaladığı kişi ile ödeme yaptığı kişinin aynı olması en önemli konular. Bunların dışında evin durumu, binanın yılı, tapu kaydının olup olmadığı, kentsel dönüşüme girme ihtimalinin olup olmadığı gibi bahislerde da gerekli araştırmayı yapmak faydalı olacaktır” şeklinde konuştu. Fotoğraf: iStock