Anasayfa / Kültür & Sanat / Fatih Sultan Mehmet’in Gizli Aşkı Venedikli Anna’nın Öyküsü Gerçek Mi?

Bursa Gündem Haber
Kültür & Sanat
Fatih Sultan Mehmet’in Gizli Aşkı Venedikli Anna’nın Öyküsü Gerçek Mi?

265 kez okunmuştur Yayınlanma Tarihi: 1 Aralık 2024 18:13 - Güncelleme Tarihi: 1 Aralık 2024 18:13 265 1 Aralık 2024

Fatih Sultan Mehmet’in Gizli Aşkı Venedikli Anna’nın Öyküsü Gerçek Mi?

BEĞENDİM

ABONE OL

News

Daha 21 yaşında başta İstanbul olmak üzere yaptığı fetihlerle ve Orta Çağ’ı kapatan ateşli silahlar ordusunun komutanı olarak Fatih Sultan Mehmet (II. Mehmet), devrin Avrupa devletlerinin de korkulu rüyası haline geldi. II. Mehmet’in Avrupa’ya, sadece askeri ve siyasal değil kültür ve sanat manasında da büyük etkisi oldu.

Osmanlı İmparatorluğu 7. Padişahı, Kayser-i Rûm (Roma İmparatorluğu Hükümdarı) ve Ebû’l-Feth (Fethin Babası) II. Mehmed adına bestelenen en önemli yapıtlardan biri ise İtalyan bestekar Gioachino Rossini’nin opera seria cinsindeki iki perdelik Maometto II (II. Mehmet) operasıdır. Dünyada ilk kez 3 Aralık 1820 tarihinde İtalya’nın Napoli kentinde bulunan dünyanın en tanınan opera binalarından San Carlo Tiyatrosu’nda (Teatro di San Carlo) sahnelendi.

İtalyan oyun ve libretto yazarı, Ventignano Dükü Cesare della Valle’nin 1820 yılında kaleme aldığı Anna Erizo tragedyasından hareketle librettosunu oluşturduğu Maometto II, Osmanlı İmparatorluğu ile Venedikliler arasında gerçekleşen Venedik Savaşı’nın (1463-1479) önemli evrelerinden Negroponte (Eğriboz) Kuşatması (1470) sırasında yedinci Osmanlı padişahı Fatih Sultan Mehmet ile gerçek kimliğini bilmeden ona âşık olan ve vatanı ile aşkı arasında seçim yapmak zorunda kalan Venedikli Anna’nın kıssasını konu alır.

Gioachino Rossini kimdir?

Gioachino Rossini

Gioachino Rossini, 1792-1868 yılları arasında yaşamış İtalyan bestekardır. Özellikle opera alanında tanınmıştır. En bilinen eserleri arasında Il Barbiere di Siviglia (Sevil Berberi), La Cenerentola (Külkedisi) ve Guillaume Tell (William Tell) gibi operaları bulunur. Rossini, bel canto biçiminin öncülerindendir ve eserleri melodik zenginliği ve komik ögeleriyle dikkat çeker. Mesleğinin zirvesinde, şimdi 37 yaşındayken, büyük ölçüde operadan emekli olmuş ve daha sonra dini müzik ile küçük enstrümantal kesimler bestelemeye yönelmiştir.

İlk sahnelendiği devirde seyirci tarafından beğenilmedi

Maometto II, birçok bakımdan Rossini’nin bestelediği en savlı opera yapıtı ve Napoli için yaptığı operaların en düzgünü olarak nitelendirilse de, sahnelendiği devirde Napoli seyircisi tarafından hiç benimsenmemiş, ancak bestekarın en gözü pek denemelerini sadeleştirerek yeniden düzenlediği versiyonlar Venedik’te daha olumlu karşılanırken, Paris’te büyük başarı kazanmıştır.

Eser, Venedik seyircisi ile ilk kez 22 Aralık 1822 tarihinde buluştuktan sonra, Fransızcaya çevrilmiş ve yapılan önemli müzikal değişikliklerle 9 Ekim 1826 tarihinde Le Siège de Corinthe ismiyle Paris’teki Salle Le Peletier’de sahnelenmiştir. Eser, Rossini’nin ilk Fransızca operası olmakla birlikte, librettosu della Valle’nin Napoli’de prömiyerini yapan Maometto II operasının metninden esinlenilerek Luigi Balocchi ve Alexandre Soumet tarafından oluşturulmuştur.

Konu genel sınırlarıyla birebirdir, karakterler ve dönem farklıdır. Eser, Osmanlılara karşı yapılan Yunan Bağımsızlık Savaşı kapsamında geçer. Rossini, o devrin Fransız opera geleneğine uygun olarak yapıta iki bale bölümü eklemiştir. Maometto II operasının tersine, Rossini bu versiyonla başarıyı yakalamış ve eser birçok ülkede uzun yıllar sahnelenmeye devam etmiştir.

Maometto II, nota kapağı, 1826

Türk operasının divası Leyla Gencer’in danışmanlığında Türkiye prömiyerini yaptı

Maometto II operasının Türkiye prömiyeri 1990-1991 sanat döneminde İstanbul Devlet Opera ve Balesi tarafından Gürçil Çeliktaş’ın rejisiyle 3 Kasım 1990 tarihinde İstanbul Atatürk Kültür Merkezi’nde gerçekleştirildi. Orkestrayı Selman Ada’nın yönettiği yapımda dekor ve kostüm dizaynları Osman Şengezer, ışık tasarımı Ertekin Kulan imzası taşırken, yapıtın koro şefliğini Yıldız Künutku üstlenmişti. II. Mehmet adı altında Müjde Turan’ın çevirisiyle Türkçe olarak sahnelenen yapıtın sanat danışmanlığını efsanevi soprano, Türk operasının divası, devlet sanatçısı Leyla Gencer yapmış ve prömiyerden önce Gencer’in katılımıyla bir Rossini Semineri düzenlenmiştir.

Eser, Napoli versiyonuna bağlı kalınarak sahnelenmiştir, ancak dramaturji değişikliğine gidilerek, özgününde Anna’nın intihar etmesiyle sona eren opera, bu sefer Anna’nın intiharının ardından Fatih Sultan Mehmet’in, ordularıyla birlikte yeni zaferler kazanmak üzere oradan ayrılmasıyla son bulur. Osman Şengezer’in tasarladığı dekor, klasik ve soyut ögeleri aynı anda içinde barındırmıştır. Dekor tektir, ancak çok fonksiyonlu olması, iç içe dönen çift sahne ile sağlanmıştır. Söz konusu sahne tipi Türkiye’de ilk kez kullanılmıştır.

Leyla Gencer, Rossini Semineri, 1990

Savaşta kazanan, aşkta kaybeder

Maometto II Türklerle ilgili operalar içindeki en kıymetlilerinden biridir. Rossini’nin en yenilikçi ve savlı operası olarak bedellendirilen eser, zengin bir orkestrasyona sahiptir.

Özenle planlanmış ama bir o kadar da karmaşık dramatik yapısında; siyasi entrika, komplo ve trajedi gibi melodram ögeleri taşımaktadır. Arka planda Venedik’in yer aldığı aşk kıssasında, iki düşman arasındaki kahramanca çatışma hikayesi, imkânsız bir aşkın dramına dönüşmektedir.

Fatih Sultan Mehmet’in Venedik Cumhuriyeti hâkimiyetindeki Eğriboz (Negroponte) adasının kuşatması (1470) sırasında âşık olduğu Anna’nın kıssasını konu alır. Gerçek kimliğini bilmeden Fatih Sultan Mehmet’e âşık olan Venedikli Anna, babasına ve ülkesine olan sadakati ile Mehmet’e olan aşkı arasında bir seçim yapmak zorundadır.

Gülbin Günay (Anna) ve Burak Bilgili (II. Mehmet)

Avrupa’da özellikle Osmanlı sultanlarının konu edildiği yapıtlarda padişah, ilk başta âşık olduğu kadını elde etmek için acımasız davranışlar sergilemektedir. Ancak, en sonunda sevdiği kadının mutlu olmasını, kendi mutsuzluğuna tercih ederek bağışlayıcı bir rol üstlenir.

Maometto II operasında, olayların geçtiği zaman ve yer, tarihî olaylara uygun olsa da konunun içeriğinde işlenen aşk öyküsü gerçek değildir. Bütün farklı reji anlayışlarına rağmen karakterler ve karakter özellikleri değiştirilmemiştir. Ayrıca Maometto II operası Fatih Sultan Mehmet’i tarihteki karakteri gibi güçlü ve bağışlayıcı olarak ele almıştır.

TIKLAYIN | Kuğu Gölü: Gelmiş geçmiş en bilinen bale yapıtı mı, Sovyetler Birliği darbe girişimi simgesi mi?

TIKLAYIN | 2065 kadınla birlikte olan zamparanın ölümü: Don Giovanni

TIKLAYIN | Kader Tanrıçası Fortuna’ya: “Meyhanede olduk mu, aldırmayız altımızdaki toprağa!”

TIKLAYIN | Delirmeyi ve ölümü şık bir biçimde anlatabilir misin ‘Giselle’?

TIKLAYIN | Bestekarını önce öldüren sonra yücelten bir opera: Carmen

Maometto II, AKM’de sahneleniyor

Rossini’nin Maometto II operası, Atatürk Kültür Merkezi’nde (AKM) sahneleniyor.

İstanbul Devlet Opera ve Balesi’nin (İDOB), geçtiğimiz dönem prömiyerini yaptığı Maometto II operası, 21- 25 Aralık tarihlerinde AKM’de sanatseverler ile buluşuyor.

İki perdelik operanın rejisi genç ve yetenekli ünlü İtalyan rejisör Renato Bonajuto‘ya ait. İstanbul Devlet Opera ve Balesi Orkestrasını ise Zdravko Lazarov yönetiyor. Yapıtın dekor tasarımı Zeki Sarayoğlu, kostüm tasarımı Gizem Betil, ışık tasarımı Ahmet Defne‘ye ait. İstanbul Devlet Opera ve Balesi Korosu’nu Paolo Villa yönetiyor. Yapıttaki koreografi ise Nil Berkan imzalı.

Eserde; ‘II.Mehmet’ rolünde Burak Bilgili, Doğukan Özkan, ‘Anna’ rolünde Dilruba Bilgi, Gülbin Günay, ‘Calbo’ rolünde Esen Demirci, Asude Karayavuz, ‘Paolo Erisso’ rolünde Mert Süngü, Ufuk Toker;, ‘Condulmier’ rolünde Berk Dalkılıç, Yoel Keşap, ‘Selim’ rolünde Hazal Ata, Anıl Önder dönüşümlü olarak sahnede olacak.