Hiçbir partiye iktidarı vermese de faşistlere dur dedi Fransız seçmeni. İlk cinsteki sonuçlara bakarak faşist lider Marine Le Pen liderliğindeki Ulusal Ralli’nin ikinci cinsin da galibi olacağı tahmin ediliyordu. Fransız halkının faşizm tecrübesinin izlerini unutmamış olabileceğini, dolayısıyla faşistlere geçit vermeyeceğini umsam da doğrusu ben de faşistlerin kazanacağını düşünenlerdendim.
Tahminim tutmadı ne mutlu ki ama umduğum doğru çıktı. Fransız seçmeni faşistlere ilk çeşitte verdiği desteği ziyadesiyle geri çekti. Sol ittifak ile liberallerin, işbirliği yapma, taktiksel oy kullanma konusunda anlaşmış olmaları da sonuçta etkili oldu natürel.
Ancak seçim sonuçları Fransa siyasetini önemli bir kaosa sürükleyecek gibi görünüyor. 577 sandalyeli Ulusal Meclis’te hiçbir grup çoğunluğa ulaşamadı, hatta yakın bile değiller. Hepsi de 200 milletvekilinin altında bir sayıya sahip. Bu işleri zora sokacak bir durum. Sol ittifak ile Liberallerin de seçimler için birleşmelerine rağmen bir koalisyon kurmaları beklenmiyor. Zira ittifak içinde yer alan Boyun Eğmeyen Fransa’nın sosyalist lideri Jean-Luc Mélenchon Macron’un liberalleriyle birlikte hükümet kurmayı reddetti. Macron’un Başbakanı Gabriel Attal da asla Mélenchon ile iktidarı paylaşmayacağını açıkladı.
Bir hükümet kurulacak elbette ama pek istikrarlı olması beklenmiyor. İlk düzensizlik sonbaharda yapılacak bütçe görüşmelerinde patlak verecek gibi görünüyor. Maliye konusunda merkez sol, sosyalistler ile aşırı sağın anlaşmaları mümkün değil.
Gelecek kaosa açık da olsa iktidar hayalleri kuran Le Pen’in duşunun kısa sürmesi önemli. Dayanılmaz bir gerileme yaşadı faşist lider. Ama bu bir hezimet yaşadığı anlamına gelmiyor. Parlamentodaki milletvekili sayısını önemli ölçüde arttırdı Le Pen. Daha fazla iktidar dışında kalacak bir parti değil artık. Macron 2027’de görevi bıraktığında Fransa cumhurbaşkanlığı için yürüteceği mümkün kampanya öncesinde faşistlerin güçlü bir konuma geldiği ortada.
Macron’un erken seçim kararını “kendisine fazla güvenmenin sonucu alınmış sabırsız bir karar” olarak değerlendirmiştim. Zira parlamentoda, zaman zaman zorluk çekse de en büyük kümeye sahipti. Aldığı erken seçim kararıyla çok ağır bedel ödeyeceği görüşü oldukça yaygındı. Fakat, sanırım faşistlere duyulan dehşetin da etkisiyle partisine sadık seçmeni ikinci parti pozisyonuna getirdi Macron’un liberallerini. Şimdi muhalif bir başbakanla çalışmak zorunda kalacak. Seçimlerden ikinci olarak çıkması 2027 başkanlık seçimlerinde partisinin çıkaracağı adayın işinin kolay olacağı anlamına gelmiyor bu arada. Kaybetseler de hala çok güçlü olan bir faşist hareket var ülkede.
Erken seçim çağrısı yapmakta haklı olduğunu söyleyenler de var. Böyle düşünenlere göre Fransa’da bilinmeyen kalmış çok sayıda gerilim, ele alınmamış çok sorun vardı. Erken seçim kararı bunların ortaya dökülmesini sağladı.
Muhalif, muhtemelen solcu bir başbakanla çalışacak olan Macron aslında rahat olabilir. Zira sosyalist lider Mélenchon başbakan olmayı düşünmediğini belirtti bile. Yine de belli olmaz olağan.
Sağın önemli bir yükselişte olduğu Avrupa’da, önce İngiltere’de sonra Fransa’da solun iktidara gelmesi önemli bir gelişme. Avrupa solunun sermaye ile dostluğu, düzen yanlısı tavrı, işçilerden uzak hali gerçek bir solculuk sayılmaz elbette ama faşistlerin, muhafazakarların karşısında güç kazanmaları değersiz değil.
Fransa’da, faşistlerin iktidara gelmesi mümkünlüğü üzerine sandığa giden, oylarıyla Le Pen’i durduran seçmen fransa’nın faşizmle mücadele tarihine yakışır bir tavır aldı.
Seçimde faşistlerin durdurulması epey önemli.,
Hitler’in faşizmi seçilerek getirdiğini anımsamak gerek.
13:13
