“Galaksi Katili” Kara Delik: Aç Bırakarak Öldürüyor!

AÇ BIRAKIYOR

James Webb Uzay Teleskobu, “Galaksi Katili” kara delik keşfetti.

Gökbilimciler süper kütleli bir kara deliğin, ev sahibi galaksisini “aç bırakarak” öldürdüğünü gözlemledi.

YENİ YILDIZLAR OLUŞTURAMAYACAK

Cambridge Üniversitesi öncülüğündeki uluslararası bir ekip, James Webb Uzay Teleskobu’nu kullanarak, Samanyolu Galaksisi ile aşağı yukarı aynı büyüklükteki bir galaksinin, kara deliğin gerekli yakıtı emmesi nedeniyle artık yeni yıldızlar oluşturamayacağını doğruladı.

Veriler, süper kütleli kara deliklerin galaksilerde yıldız oluşumu için gerekli olan gazı yok ederek, galaksileri adeta “öldürdüğünü” ortaya koydu.

“SÖNMÜŞ HALDEYDİ”

Büyük Patlama’dan iki milyar yıl sonrasında oluşan ve merkezinde süper kütleli bir kara deliğe sahip olan bu galaksi, “sönmüş” bir haldeydi, yani yeni yıldız oluşumu büyük ölçüde durmuştu.

“KARA DELİK İLE BAĞLANTILI OLDUĞUNU TAHMİN EDİYORDUK”

Kara deliğin, galaksiden yüksek süratte gaz fırlattığı ve bu durumun yeni yıldız oluşumunu durdurduğu keşfedildi.

Araştırma takımının ortak başkanı Dr. Francesco D’Eugenio, “Önceki müşahedelerimize dayanarak, bu galaksinin yıldız oluşumunu durdurduğunu biliyorduk ve bunun kara delik ile bağlantılı olduğunu tahmin ediyorduk. Ancak Webb’e kadar bu alakayı netleştiremedik” dedi.

GÜNEŞ’İN 200 MİLYAR KATI

Bu galaksi, resmi adı GS-10578 olan ancak gözlemci bilim insanı Pablo’dan esinlenerek “Pablo’nun Galaksisi” olarak isimlendirilen büyük bir galaksi.

Yaklaşık olarak Güneş’in 200 milyar katı kütleye sahip olan bu galaksideki yıldızların birçok, 12,5 ile 11,5 milyar yıl önce oluşmuş.

BÜYÜK “ÖLÜ” GALAKSİ

Çalışmanın diğer bir ortak yazarı Profesör Roberto Maiolino, “Evrenin bu kadar erken döneminde bu kadar büyük bir ‘ölü’ galaksi görmek ilginç. Yıldız oluşumunu durduran süreç hızlı gerçekleşmiş olmalı” dedi.

Webb Teleskobu ile yapılan müşahedeler, galaksinin saniyede bin kilometre hızla büyük miktarda gaz dışarı attığını gösterdi.

Bu hız, gazın galaksinin kütle çekiminden kurtulmasını sağlıyor.

GEREKLİ GIDAYI KESİYOR

Ekip, kara deliğin galaksinin dışına büyük miktarda gaz fırlattığını ve bunun da yeni yıldızların oluşumunu engellediğini tespit etti.

D’Eugenio, “Bu galaksiyi öldüren kara delik. Galaksiye gerekli olan “gıdayı “keserek yıldız oluşumunu engelliyor.” dedi.

KARA DELİKLERİN GALAKSİYE ETKiSİ

Bu yeni keşif, kara deliklerin galaksiler üzerindeki tesirini daha net bir şekilde ortaya koyarken, bilim dünyası kara deliklerin galaksilerde yıldız oluşumunu nasıl durdurduğunu anlamada bir adım daha ileriye gitmiş oldu.

Araştırmacılar, Atacama Büyük Milimetre/Milimetrealtı Dizisi (ALMA) ile yapacakları yeni müşahedelerin, galakside hala yıldız oluşumu için gerekli olan gazın gizlenip gizlenmediğini ve süper kütleli kara deliğin galaksi çevresinde nasıl bir tesire sahip olduğunu netleştirmesini bekliyor.