Gazze’deki İsrail Yıkımının Altından Tarih Elle Çıkarılıyor

Gazze’deki Vakıflar Bakanlığı tarafından 18 Şubat’ta paylaşılan verilere göre, İsrail’in saldırıları sonucu Gazze’de bulunan 1244 camiden 834’ü tamamen yerle bir olurken, 275’i kısmen tahrip edildi.

Bu yıkımdan en büyük zararı gören yapılardan biri de Gazze Şeridi’nin en büyük ve en eski mescidi olarak bilinen Büyük Ömeri Camii ve ona ait kütüphane oldu. Ekim 2023’te saldırıların başlamasıyla ziyaretçilere kapatılan kütüphane, 8 Aralık 2023’te Gazze’nin kuzeyinde bulunan ve yaklaşık 1400 yıllık geçmişi olan Büyük Ömeri Camii’ne düzenlenen hücumla tamamen yıkıldı.

Şimdilerde Vakıflar Bakanlığına bağlı teknik bir ekip, Filistin’in en büyük üçüncü kütüphanesi sayılan Büyük Ömeri Camii Kütüphanesi’nden beş ila yedi asırlık el yazmaları, tarihi dokümanlar ve binlerce nadir kitabı kurtarmak için zamana karşı yarış veriyor.

TARİH İÇİN ELLERLE YÜRÜTÜLEN ZORLU ÇALIŞMA

Büyük Ömeri Camii El Yazmaları Koleksiyonu Onarım Ekibi Yöneticisi Hanin el-Amassi, enkazın altından kültürel mirası kurtarmak için verdikleri çabanın önemine dikkat çekti.

Şu ana kadar yıkıntılar ortasından 228 el yazması yapıttan 123’ünü ve 78 tarihi evraktan 36’sını çıkardıklarını belirten Amassi, bulunan eserlerin büyük bir kısmının rutubet nedeniyle önemli şekilde hasar aldığını ifade etti. Yaklaşık 500 gün boyunca enkaz altında kalan bu nadide yazmaların çürümeye başladığını vurguladı.

SOYKIRIMIN GÖLGESİNDE YOK EDİLEN KÜLTÜREL MİRAS

Kütüphanede Memlükler devrinden Osmanlı’nın son yıllarına kadar uzanan 500 ila 700 yıllık el yazmalarının bulunduğunu belirten Amassi, bu eserlerin gördüğü zararı şu sözlerle dile getirdi:

“Sadece insanlar değil, şehirler, yapılar ve hatta el yazmaları bile soykırıma maruz bırakıldı.”

Vakıflar Bakanlığı bünyesindeki Yazma Eserler Dairesi, enkaz altından çıkarılan eserleri restore ederek savaş öncesindeki haline döndürmek için titiz bir çalışma yürütüyor. Amassi, bu eforun sadece Gazze’nin değil, tüm insanlığın ortak tarihini korumak adına kritik bir öneme sahip olduğunu sözlerine ekledi.