Kısa bir süre önce geleceğin hapishanesinin neye benzeyeceğini gösteren bir kısa film paylaşıldı. Cognify olarak isimlendirilen hapishane tesisi, suçluları sanal olarak hapsetmeyi öneriyor. Bu konsept hapishane sisteminde suçlular, Matrix üslubu kapsüllere gönderiliyor ve yapılandırılmış hafıza enjeksiyonu ile rehabilite ediliyor.
Cognify, en basit haliyle mahkumların beynine yapay anıların yerleştirilmesini ve bu sayede rehabilite edilmelerini öneriyor. Örneğin bir kişi şiddet hatalısı ise, işlediği kabahati kurbanın bakış açısından izlemeye veya uyuşturucuyla ilgili kabahatler, bağımlılık ve iyileşme gayretlerini simüle eden sahte anılarla cezalandırılıyor. Mahkumların empati, pişmanlık ve vicdan azabı gibi duygusal durumlarla “eğitilmesi” için gerçek zamanlı olarak hormon müdahalesi yapılacak.
Sahte anı ve duygu zihne eklenecek
Paylaşılan video, hatalıların klasik hapis cezasına alternatif olarak Cognify’ı seçebileceklerini söylüyor. Cognify, bazı etik sorunlar barındırsa da tedavinin sadece birkaç dakikada gerçekleşebileceği belirtiliyor. Tüm bunlar bir yerlerden tanıdık geliyor olabilir. Bilimkurgu ile ilgiliyseniz benzer hapishane konseptleri görmüş veya okumuş olabilirsiniz. Otomatik Portakal (A Clockwork Orange) kitabında ve sinemasında Cognify’a benzer bir çözüm ortaya konuyordu.
Cognify hapishane konseptinin gerisindeki kişi ise Yemenli moleküler biyolog ve bilim irtibatçısı Hashem Al-Ghaili’den diğeri değil. Kendisinin Cognify gibi benzer tezli (bkz: kafa nakli) teşebbüsleri bulunuyor. Hashem’in diğer teşebbüsleri gibi bu da spekülatiftir lakin temelinde Cognify, gerçek bir bilime dayanıyor.
Bilim insanları halihazırda farelere başarılı bir şekilde sahte anılar yerleştirmiş ve korku dolu anılarını mutlu anılarla değiştirmeyi başarmış durumda. 2018 yılında ise bilim insanları bağırsak bakterisi E. coli’nin DNA’sına bir film klibinin nasıl kodlanacağını bulduktan sonra bir deniz salyangozundan başkasına hafıza aktarmayı başarmıştı. Bunlar gibi bilimsel ilerlemeler Cognify’nin bir kısmını oluştururken OpenAI’ın metinden görüntüye modeli Sora gibi yapay zekaları da bir kısmını oluşturuyor. Yapay zekaile oluşturulan yapılandırılmış anılar, mahkumun beyin haritasının çıkartılmasından sonra en kusursuz yere enjekte edilecek.
Etik ve yüksek risk endişeleri
Bunlar kulağa korkutucu gibi geliyorsa tam olarak o denli oldukları içindir. Çünkü bu sahte anılar mahkumun gelecekteki davranışlarını etkilemek için kullanılacak. Bu da güzel gibi görünen bir yaklaşımın gerisinden teknokrasinin çıkışına işaret ediyor. Yapay anıların insan beynine yerleştirilmesi temelinde benliğin gerçekliği konusunda da soru işaretleri yaratıyor. Bununla birlikte Cognify, “birkaç dakikada tedavi” vadediyor. Bu birkaç dakikada mahkumun zihnine yıllar süren anılar yerleştirilecek. Mahkumun yakınlarıyla artık nasıl ilişki kuracağı, etkileşimi veya yakınların bu sanal anılardan bir haber oluşu önemli sorunlar da yaratabilir.
Bu gibi sorunlar ve kaygılar hakkında Hashem şunları söylüyor: “Yaratmak istediğimiz her teknoloji hakkında aşırı endişe duyarsak, hiçbir şey yaratamayız. Her teknoloji risk taşır, fakat katı etik standartlar, yasal çerçeveler ve nezaret ile bu risklerin üstesinden gelebiliriz.“
Hashem, söylemlerinde haklı olsa da bunun gibi teknolojiler, şimdiki gibi gelecekte “iyi şirketlerin” elinde olmayabilir… Dolayısıyla berbata kullanım riski epey yüksek. Etik sorunlar ise farklı bir tartışma konusu. Hashem Al-Ghaili, Cognify’ın şimdilik bir konsept olduğunu ve kesin bir zaman çizelgesinin olmadığını söylüyor.
22:32
