O sağlıklı olduğunu yeni yeni anladığımız ucuz ve doğal yiyeceklerin geçmişte kaldığını hepimiz biliyoruz. Bugünlerde fiyatların giderek ateş kıymetine dönüştüğü pazarlardan aldığımız zerzevat ve meyveleri zehirli tarım ilaçları (pestisit) dehşetiyle önce karbonatlı suda sonra da sirkeli suda yıkıyoruz. Tahminen bu süreçten sonra içimiz rahat ediyor ama besinlerimizin ne kadar pestisitten arındığını bilmiyoruz. Avrupa çok sayıda zehirli pestisiti yasaklasa da orada da tartışmalar benzer. Örneğin Heinrich Böll Stiftung Derneği tarafından hazırlanan “Tarımda Kullanılan Zehirler Hakkında Gerçekler ve Sayılar: Pestisit Atlası”, her yıl dünyada yaklaşık 385 milyon pestisit zehirlenmesi hadisesi yaşandığı ve her yıl 11 bin kişinin doğrudan bu zehirlenme nedeniyle hayatını kaybettiğini ortaya koyuyor.
KİMYASAL BİR ZEHİR
Son periyotta evde ya da dışarıda yediklerimiz gündemimizden düşmüyor. Hatta öyle bir hal aldı ki artık yediklerimizi sorgulamanın ötesine geçip Tarım ve Orman Bakanlığı’nın kimleri neye göre ifşa ettiğini konuşuyoruz. Tahminen bu durumu tartışırken büyük resmi de unutuyoruz. Besinlerimizde dönem dönem sorguladığımız ama artık hayatımızın gerçeğine dönüşen bir konu daha var. O da pestisitler. Pestisit, uzmanlar tarafından özetle tarımda ekinlere ve bitkilere zarar verme potansiyeli bulunan haşereleri, istenmeyen yabani otları, böcekleri yok etmek ve kontrol altında tutmak için kullanılan kimyasal bir zehir olarak tanımlanıyor.
HASTALIKLAR ARTIYOR
Halbuki araştırmalar pestisite yoğun maruz kalanlarda kalp, akciğer ya da böbrek yetmezliğinin yaşandığını ve pestisitlerin de etkisiyle parkinson, lösemi, akciğer ve göğüs kanseri, tip2 diyabet, astım, alerji, obezite ve hormon bozukluklarında da dünyada önemli artışlar olduğunu ortaya koyuyor.
Türkiye’deki gıda eserlerine ilişkin tartışmalar devam ederken dünya, Avrupa ve Türkiye’de pestisist kullanımına ilişkin bazı çalışmaları inceledim. Örneğin Heinrich Böll Stiftung Derneği tarafından hazırlanan “Tarımda Kullanılan Zehirler Hakkında Gerçekler ve Sayılar: Pestisit Atlası”nda yer alan 2022 verilerine göre Avrupa Birliği Gıda Güvenliği Otoritesi’nin (EFSA) yasaklamasına rağmen pestisit kullanımı dünyada rekor düzeylere çıkmış. Olağan bu zararlı kimyasallar sadece bizim sıhhatimizi değil, doğada çok hayati bir öneme sahip olan arıları da olumsuz etkiliyor.
YILDA 4 MİLYON TON PESTİSİT KULLANILIYOR
Çarpıcı dataların yer aldığı atlasa göre, dünya çapında yılda 4 milyon ton pestisit kullanılıyor. Küresel pestisit pazarının geçen yıl itibariyle, 130,7 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaştığı tahmin ediliyor. Atlasa göre pestisit dünyanın kimi bölgelerinde daha az kimi bölgelerinde daha çok kullanılıyor. Toprakta biriken pestisitlerin yenilenemeyen kaynağı da önemli ölçüde kirlettiğine dikkat çekilen Pestisit Atlası’nda dünyadaki tarım topraklarının yaklaşık üçte ikisinin en az bir pestisit ile kirlenmiş olduğu ifade ediliyor. Avrupa’da 317 tarım yerinden alınan toprak testlerinin yüzde 80’inden fazlasında pestisit kalıntısına rastlanmış. Atlas’ta pestisitlerin kullanımlarından yıllar sonra bile toprakta kirliliğe neden olmaya devam ettiği belirtiliyor.
Pestisit Atlası’na göre, Türkiye’de 2019 yılında yapılan bir çalışmada analiz edilen gıda örneklerinin yüzde 49’unda sucul canlılar, arılar, su yosunları ve faydalı böcekler açısından çok zararlı olan, yüzde 42’sinde ise doğal hayatta biyolojik birikime neden olan ve toksik etkisi uzun süre kalıcı olan pestisitlerin kalıntısı tespit edildi. Türkiye’de 2013 ve 2014 yıllarında yapılan bir araştırmada analiz edilen gıda örneklerinin yüzde 85’inde birden fazla sayıda pestisit kalıntısı bulundu.
Atlas’ta Türkiye’deki akarsu ve göllerde bulunan pestisit kalıntılarını belirlemeye yönelik bilimsel çalışmalarda ziraî faaliyetin yoğun olduğu bölgelerde sularda ve taban tortularında çeşitli pestisitlerin kalıntılarına rastlandığı belirtiliyor. Türkiye’deki akarsu ve gölleri pestisit kirliliğine karşı koruyacak bir kıyı-kenar şeridi uygulamasının olmadığı da Atlas’ta vurgulanıyor.
GERİ DÖNÜYOR
Türkiye’de tablo tahmin ettiğimizden kötü. Örneğin; 2023 boyunca Avrupa Birliği’ne (AB) ihracatından 215 kalem ürün sağlık için riskli olduğundan iade edilmişti. AB’nin ithal ettiği ürünler, Avrupa Komisyonu’na bağlı Rapid Alert System For Food and Feed (RASFF/Gıda ve Yem İçin Hızlı Uyarı Sistemi) isimli gıda güvenliği aracınca izleniyor ve bildiriliyor.
Öte yandan Greenpeace Türkiye, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın taklit-tağşiş yapılan gıda duyurularının pestisit analiz sonuçlarını da içermesi talebiyle imza kampanyası başlattı. Bakanlık bu ayın başında taklit-tağşiş yapılan besinlerin duyurularını anlık olarak yayınlanmaya başladı. Bakanlığın datalarında ilk haftada toplam 616 uygunsuzluk tespiti yer aldı. Greenpeace Türkiye de listelerde pestisitlere dair hiçbir analiz sonucu bulunmamasını eleştirerek, bu listelerde pestisit tahlillerinin de yer alması talebinde bulundu.
Greenpeace Türkiye Gıda Kampanyası Sorumlusu Duygu Kural, bu konuyla ilgili “Listede limitleri aşacak şekilde tarım zehri (pestisit) kullanan firmaların ifşa edilmemesi ve bu şirketlere yönelik caydırıcı politika ve uygulamalara hala başvurulmaması gıda güvenliği, halk ve çevre sağlığı açısından büyük bir hata” diye konuştu.
Maalesef, artık doğayla iç içe ve toprakla büyüdüğümüz günlerde yaşamıyoruz. Çoğumuz dalından zerzevat meyve koparmadan büyüdü, büyüyor. Gıdamızın git gide daha da sanayileştiği dünyada yediklerimizi sorgulamanın tahminen de tam vakti.
Diğer Güncel Haberler İçin Tıklayın / Bursa Haber – Bursa Gündem – Bursa Gündem Haber – Bursa Haberleri – Bursa Son Dakika
Bizi İnstagram’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi X’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHbr
Bizi Facebook’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Youtube’da Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
Bizi Linkedin’de Takip Edebilirsiniz / @BursaGündemHaber
05:49
05:49
News
Dünya
Dünya
Dünya
Dünya
Dünya
Dünya
