Görgü şahitleri, Yunan kıyı güvenliğinin üç yıl içinde Akdeniz’de çok sayıda mültecinin vefatından sorumlu olduğunu, mültecilerden dokuzunun kasıtlı olarak denize atıldığını söyledi. BBC’nin tahlili, bu dokuz kişinin, Yunan karasularından çıkarılmaları ya da Yunan adalarına ulaştıktan sonra tekrar denize açılmaları sonucu öldükleri iddia edilen 40’tan fazla kişi arasında olduğunu ortaya çıkardı. BBC’ye açıklama yapan Yunan kıyı güvenliği, yasa dışı faaliyetlere ilişkin tüm suçlamaları şiddetle reddetti.
12 kişinin bir Yunan kıyı güvenlik botuna bindirildikten sonra bir sandala aktarılarak terk edildikleri görüntüleri eski bir Yunan kıyı güvenlik görevlisine gösterildi. Eski kıyı güvenlik görevlisi, yanındaki bireye Yunanca konuşarak bunun “açıkça yasa dışı” ve “uluslararası bir suç” olduğunu söyledi.
Yunan hükümeti uzun müddettir insanları zorla, geldikleri ülke olan Türkiye’ye geri yollamakla suçlanıyor. BBC ilk kez, Yunan kıyı güvenliğinin aksiyonları sonucu ölümlere yol açtığı iddia edilen olayların sayısını hesapladı. 23 Mayıs 2020 tarihli, 43 kişinin vefatıyla sonuçlanan 15 olay analiz edildi. İlk kaynaklar öncelikle yerel medya, sivil toplum kuruluşları ve Türk kıyı güvenliğiydi.
Vakaların beşinde mülteciler, Yunan makamları tarafından direkt denize atıldıklarını söylediler. Diğer birçok olayda mülteciler, motorsuz şişirilebilir lastik botlara bindirildiklerini ve daha sonra bunların havasının indiğini yahut delinmiş olabileceklerini söylediler.
Kamerunlu bir mülteci, Eylül 2021’de Sisam adasına ayak bastıktan sonra Yunan yetkililer tarafından ‘avlandığını’ söyledi: “Biz limana zar güç yanaştık, polis gerimizden geldi. Siyah kıyafetli iki polis, sivil kıyafetli üç polis daha vardı. Maskeliydiler, sadece gözleri görülebiliyordu.”
Kendisi ve diğer iki kişi (biri Kamerun’dan, başkası Fildişi Sahili’nden) bir Yunan kıyı güvenlik botuna nakledildiler ve orada olaylar korkunç bir hal aldı: “Kamerunluyla başladılar. Onu denize attılar. Fildişi Kıyısı’ndan gelen adam ‘Kurtarın beni, ölmek istemiyorum’ dedi. Sonunda sadece eli suyun üstünde kaldı. Bedeni suyun altındaydı. Eli yavaş yavaş kaydı, su onu yuttu.”
Görüştüğümüz kişi kendisini kaçıranların onu dövdüğünü söylüyor: “Başıma yumruklar yağıyordu. Güya bir hayvanı yumruklar gibi.”
Daha sonra onu da can yeleği olmadan suya ittiklerini söylüyor. Kıyıya kadar yüzebilmiş fakat diğer iki kişinin (Sidy Keita ve Didier Martial Kouamou Nana) cansız vücutları Türkiye’de kıyı şeridinde bulundu. Hayatta kalanların avukatları Yunan makamlarından çifte cinayet davası açmasını talep ediyor.
‘BENİ DENİZİN ORTASINDA FERMUARLA BAĞLADILAR’
Somali’den öteki bir adam da BBC’ye, Mart 2021’de Sakız adasına vardığında Yunan ordusu tarafından nasıl yakalandığını ve daha sonra Yunan kıyı güvenliğine nasıl teslim edildiğini anlattı. Kıyı güvenliğin onu suya bırakmadan önce ellerini arkadan bağladığını söyledi: “Beni denizin ortasına fermuarla bağladılar. Ölmemi istediler.”
Ellerinden biri bağdan kurtulmadan önce sırt üstü durmaya çalışarak hayatta kalmayı başardığını söyledi. Lakin deniz dalgalıydı ve kümedeki üç kişi öldü. Röportaj yaptılan kişi karaya çıkmayı başardı ve sonunda Türk kıyı güvenliği tarafından fark edildi.
Eylül 2022’de meydana gelen ve en yüksek can kaybının yaşandığı olayda, 85 mülteciyi taşıyan tekne, Yunanistan’ın Rodos adası yakınlarında motorun arızalanması sonucu sorun yaşadı. Suriyeli Muhammed, yardım için Yunan kıyı güvenliğini aradıklarını, bir tekneye yüklendiklerini, Türk sularına geri götürülerek cankurtaran botlarına bindirildiklerini anlattı.
‘ÇIĞLIKLARIMIZI DUYDULAR AMA TEKRAR DE BİZİ BIRAKIP GİTTİLER’
Muhammed, kendisine ve ailesine verilen salın vanasının düzgün şekilde kapatılmadığını söyledi. BBC’ye konuşan Muhammed, “Hemen batmaya başladık. Bizi gördüler, çığlıklarımızı duydular ama tekrar de bizi bırakıp gittiler” dedi ve ekledi:
“İlk ölen çocuk kuzenimin oğluydu…Sonra birer birer öldüler. Diğer bir çocuk, diğer bir çocuk daha…Sonra da kuzenim kayboldu. Sabah olduğunda, yedi ya da sekiz çocuk ölmüştü. Çocuklarım sabaha kadar ölmedi… sonra Türk kıyı güvenliği geldi…”
Yunan maddeleri, sığınma talebinde bulunan tüm mültecilerin, bazı adalarda özel kayıt merkezlerine kaydolmalarına izin veriyor. Lakin mülteci destek kuruluşu Consolidated Rescue Group’un yardımıyla irtibata geçilen kişiler, bu merkezlere ulaşamadan yakalandıklarını söyledi. Onları yakalayanlar, görünüşe göre kapalı misyonda olan, üniformasız ve çoğunlukla maskeli olarak görev yapan bireylerdi.
İnsan hakları kümeleri, Avrupa’da sığınma başvurusu yapmak isteyen binlerce kişinin yasa dışı şekilde Yunanistan’dan Türkiye’ye geri gönderildiğini, onların uluslararası hukukta ve Avrupa Birliği hukukunda teminat altına alınan sığınma talebinde bulunma haklarının ihlal edildiğini iddia ediyor. Avusturyalı aktivist Fayad Mulla, geçen yıl Şubat ayında Yunanistan’ın Midilli adasında bu cins operasyonların ne kadar zımnî olduğunu kendi gözleriyle gördüğünü söyledi.
Bir ihbar üzerine zorla geri gönderileceği yere giderken, daha sonra polis için çalıştığı ortaya çıkan kapüşonlu bir adam tarafından durdurulmuştu. Polisin daha sonra durdurulduğu anlara ait kayıtları araç kamerasından silmeye ve onu bir polis memuruna direnmekle suçlamaya çalıştığını söyledi. Sonuçta öteki bir işlem yapılmadı.
SÜRÜKLENMEYE BIRAKILDILAR
İki ay sonra, emsal bir yerde Mulla, New York Times tarafından yayınlanan bir zorla geri göndermeyi görüntüye çekmeyi başardı. Ortalarında kadın ve bebeklerin de bulunduğu bir grup, plakasız bir minibüsün gerisinden indirilerek bir iskeleden küçük bir tekneye bindirildi. Daha sonra kıyı şeridinden daha uzaktaki bir Yunan kıyı güvenlik gemisine aktarıldılar, denize açıldılar ve ardından sürüklenmeye bırakıldıkları bir sala bindirildiler.
‘BU ULUSLARARARASI BİR SUÇ’
BBC’nin de doğruladığı bu görüntüler Yunan kıyı güvenliğinin eski özel operasyonlar şefi Dimitris Baltakos’a gösterildi. Konuşmasının başlarında Yunan kıyı güvenliğinin yasadışı bir şey yapabileceğini reddeden Baltakos, lakin çekime ara verildiğinde, birine Yunanca bir şeyler söylerken kaydedildi: “Onlara fazla bir şey söylemedim, değil mi?… Çok açık, değil mi? Bu nükleer fizik değil. Bunu güpegündüz neden yaptıklarını bilmiyorum… Bu… açıkça yasadışı. Bu uluslararası bir suç.”
Görüntüler şu anda Yunanistan’ın bağımsız Ulusal Şeffaflık Kurumu tarafından soruşturuluyor. Samos adasında görüşülen bir araştırmacı gazeteci, Yunan özel kuvvetlerinden biriyle arkadaşlık uygulaması Tinder üzerinden sohbet etmeye başladığını söylüyor. Kendisini “savaş gemisi” olarak tanımladığı bir yerden aradığında Romy van Baarsen ona işi hakkında daha fazla bilgi ve kuvvetleri bir mülteci teknesi tespit ettiğinde ne olduğunu sormuş. “Onları geri götürdükleri” karşılığını veren Romy van Baarsen, bu cins buyrukların “bakandan” geldiğini ve bir tekneyi durdurmayı başaramamaları halinde cezalandırılacaklarını söyledi.
YUNANİSTAN, İDDİALARI REDDEDİYOR
Yunanistan “geri itmeler” olarak isimlendirilen aksiyonları gerçekleştirdiklerini sürekli reddetti. Yunanistan pek çok göçmen için Avrupa’ya giriş kapısı pozisyonunda. Geçen yıl Avrupa’ya deniz yoluyla 263 bin 48 kişi gelmiş ve Yunanistan bunların 41 bin 561’ini (yüzde 16) kabul etmişti.
Türkiye 2016 yılında mültecilerin Yunanistan’a geçişini durdurmak için AB ile bir göçmen anlaşma imzaladı, fakat 2020’de artık bunu uygulayamayacağını söyledi. BBC, araştırmada elde edilen bulguları Yunan kıyı güvenliğine iletti. Yunan kıyı güvenliği, çalışanının “en üst seviyede profesyonellik, güçlü bir sorumluluk duygusu ve insan hayatına ve temel haklara hürmet ile yorulmadan” çalıştığını ve “ülkenin uluslararası yükümlülüklerine tam olarak uyduklarını” söyledi.
Açıklamada şu tabirlere yer verildi: “2015’ten 2024’e kadar Yunan Kıyı Güvenliğinin denizde meydana gelen 6.161 olayda 250.834 mülteci/göçmeni kurtardığı vurgulanmalıdır. Bu asil vazifenin kusursuz bir şekilde yerine getirilmesi uluslararası toplum tarafından olumlu karşılanmıştır.”
Yunan kıyı güvenliği daha önce Akdeniz’de son on yılın en büyük mülteci gemi kazasındaki rolü nedeniyle eleştirilmişti. Adriana’nın geçtiğimiz Haziran ayında Yunanistan’ın sonlandırılmış kurtarma bölgesinde batmasıyla ölenlerin sayısının 600’den fazla olduğu sanılıyor. Yunan yetkililer teknede sorun olmadığını ve güvenli bir şekilde İtalya’ya doğru yol aldığını ve bu nedenle kıyı güvenliğin bir kurtarma teşebbüsünde bulunmadığı konusunda ısrar ettiler.
(DIŞ HABERLER SERVİSİ)
17:11
