Hakkari’den Uludağ’a Birçok Bölgede Türkiye’nin Biyoçeşitliliği Araştırılıyor

08:23 İLGİLİ VİDEO

Hakkari’den Uludağ’a birçok bölgede Türkiye’nin biyoçeşitliliği araştırılıyor

Atatürk Üniversitesi Biyoçeşitlilik Uygulama ve Araştırma Merkezi Biyoçeşitlilik Bilim Müzesi Kurucu Yöneticisi Taksonomist Prof. Dr. Levent Gültekin, ABD’nin Smithsonian Enstitisü Ulusal Tabiat Tarihi Müzesinden Dr. Sci. Alexander Konstantinov, Rusya Bilimler Akademisi Zooloji Enstitüsünden Dr. Sci. Mark Volkovich ve Botanik Enstitüsünden Prof. Dr. Vladimir Dorofeev ile proje ekibinden Iğdır Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Müdafaa Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Neslihan Gültekin, “TÜBİTAK-BİDEB 2221 Konuk Bilim İnsanı Destekleme Programı” kapsamında 25 gün önce Hakkari’den Bursa Uludağ’a kadar 41 lokasyonda çalışma başlattı. Bu kapsamda Hakkari, Erzincan, Amasya, Bolu, Bilecik, Bursa, Afyonkarahisar, Çankırı‘da araştırma yapan ve şu sıralar Erzurum’un Köprüköy kırsalındaki lokasyonundaki toprakta çalışmalarını sürdüren ekip, hem bölgedeki böcek ve bitki çeşitleriyle endemik cinslerin popülasyonunu hem de yeni cinslerin keşfi için aldıkları numuneleri Biyoçeşitlilik Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde mikroskoplarla inceliyor. Erzurum’dan sonra Karadeniz Bölgesi’nde çalışmalarına devam edecek ekip, haziran ayının sonlarına doğru alandaki çalışmalarını tamamlayacak. “Doğadaki tiplerin popülasyonuna zarar vermeden 5 ile 10 arasında birey topluyoruz”
Prof. Dr. Levent Gültekin, AA muhabirine, yurt dışından gelen akademisyenlerle cinslerin yayılışı, Türkiye’deki endemik çeşitler ve bilim için tanılanmamış yeni tipler konusunda çalıştıklarını söyledi. Coleoptera (böcek) grubuna bağlı bazı familyalarla ilgili konuk bilim insanlarının çalışma kapsamında araştırma yaptığını ifade eden Gültekin, “Bitki üzerinde böceği tespit ettiğimizde botanikçi hoca bitkinin ne cins olduğunu bize söylüyor. Tabiattaki cinslerin popülasyonuna zarar vermeden 5 ile 10 arasında birey topluyoruz ki bunları mikroskop altında inceleyip cinsinin ne olduğunu tespit etmemiz gerekiyor, o açıdan tabiattan numune alıyoruz.” dedi. Gültekin, Atatürk Üniversitesinde kurdukları Biyoçeşitlikik Bilim Müzesi’nin Türkiye’nin tabiat tarihi manasında ilk müzesi olduğunu ve şimdi ülkede ulusal koleksiyonun bulunmadığını belirterek, bu manada üniversitenin öncül iş yaptığını anlattı.

“ÇED raporlarının bu bahisleri bilen uzmanlarca hazırlanması çok önemli”
Atatürk Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ömer Çomaklı’nın dayanaklarıyla projenin gerçekleştiğini söyleyen Gültekin, şöyle konuştu: “Biyoçeştilliğin geliştirilmesi, bilime mal olması ve uluslararası manada hem kendi coğrafyamızla hem de diğer komşu ülkelerde bulunan tiplerle ilgili ortak doğal varlıkları belirlemeye çalışıyoruz. ‘Bölgede popülasyon durumu, cinslerin varlığı ve rastgele bir tehdit ögesi var mı?’ Bunların incelemesini ve genel fauna ve flora araştırmasını gerçekleştiriyoruz. Mesela 20 yıl önce keşfettiğimiz bu bitki (Stroganowia leventii Dorofeyev), dünyada sadece bu lokasyonda mevcut. Bu bölgeler yarın baraj gölü altında kalırsa o zaman bu cinslerin kuşağı yok olmuş olacak ki buna emsal durumlar söz konusu. İnsanların bu bahiste bilinçlendirilmesi, bilgi sahibi olması ve müdafaa için öncelikli alanların ve çeşitlerin tespit edilmesi ve ÇED raporlarının bu mevzuları bilen uzmanlar, taksonomistler tarafından hazırlanması ve raporlanması çok önemli.” Gültekin, “Bu sene Hakkari’den başladık, Bursa Uludağ’a kadar 40 lokasyonda inceleme yürüttük, şu an 41. lokasyondayız.

Bu çalışmalarda dikkati çeken konulardan birisi ise antropojenik etki diyoruz, yani beşere bağlı etki sonucunda tabiatta ve tiplerin üzerine önemli baskılar söz konusu. Bu manada toplumun bilinçlendirilmesi gerekiyor.” değerlendirmesini yaptı. “Türkiye’nin biyoçeşitliliğinin tespitine katkıda bulunmak için geldik” Dr. Konstantinov da biyoçeşitliliğin ilgi alımlı bir konu olduğunu belirterek, bu alandaki mevcut genel bilgilerin kâfi olmadığını, bu istikametteki araştırmaların genişletilmesi gerektiğini söyledi.

Türkiye’nin biyoçeşitliliğinin tespitine katkıda bulunmak için geldiklerini ifade eden Konstantinov, “Bu özel habitatta çok sayıda yaprak böceği bulduk ve bunların konukçu bitkilerini tespit ettik. Örnekleri topladıktan sonra bunları Biyoçeşitlilik Araştırma Merkezi laboratuvarında mikroskopla inceleyip ve teşhis ederek Biyoçeşitlilik Müzesi’nin koleksiyonlarına yerleştireceğiz.” ifadelerini kullandı. Özellikle ziraî eserlere zarar veren böcek çeşitlerinin tespitine yöneldiklerini kaydeden Konstantinov, kelamlarını şöyle tamamladı: “Türkiye’nin biyoçeşitlilik ögelerinin tespit çalışmalarında temel fikir ve amaçlar, öncelikle ekonomik açıdan önemli tipler olmak üzere tüm bitki ve böceklerin neler olduğunu, nerelerde yayılış gösterdiğinin ortaya çıkartılması, bunların öğrenilmesi ve öğretilmesi. Türkiye’de yayılış gösteren tüm böcek tiplerinin listesinin hazırlanması ehemmiyet arz etmektedir. Teorik açıdan ise araştırmalar için örneklerin toplanması, koleksiyonların hazırlanması ve teşhis edilmesi birçok araştırmacının dahil olmasını gerektirir ve bu araştırmalar uzun yıllar sürecektir.” Diğer Şimdiki Haberler için tıklayın