Hava Kirliliği Kaynaklı Ölümlerin Yaşandığı Şehirler

Günümüzde en sık görülen kanser cinslerinin başında akciğer kanseri geliyor.

Sanayileşme, kentleşme ve insan faaliyetleri nedeniyle meydana gelen dış yer hava kirliliğinin ise akciğer kanseri riskini yüzde 10 artırdığı kaydedildi.

Tütün ve tütün ürünleri kullanımının yanı sıra hava kirliliği de hastalığın nedenleri arasında gösteriliyor.

Türkiye’de de 2022 yılında 68 bin 440 kişi hava kirliliğine bağlı hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetti.

Türkiye’den riskli iller sırasıyla İstanbul, İzmir, Bursa, Ankara, Manisa, Balıkesir, Aydın, Konya, Mersin ve Adana oldu.

KARA RAPORDA TÜRKİYE VAR

Hava kalitesi ile ilgili olarak Temiz Hava Hakkı Platformu (THHP) tarafından her yıl yayınlanan Kara Rapor’a göre; Türkiye’de 2022 yılında 68 bin 440 kişi hava kirliliğine bağlı hastalıklar nedeniyle hayatını kaybederken hava kirliliğiyle alakalı ilk 5 ölüm nedeni kalp-damar hastalıkları, kronik solunum hastalıkları, kanserler, diyabet ve kronik böbrek hastalıkları ile solunum enfeksiyonları olarak sıralandı.

HAVA KİRLİLİĞİNDEN EN ÇOK ÖLÜM YAŞANAN ŞEHİRLER

Hava kirliliği kaynaklı en çok ölüm İstanbul, İzmir, Bursa ve Ankara’da kayıtlara geçerken bu illeri Manisa, Balıkesir, Aydın, Konya, Mersin ve Adana takip etti.

ÖLÜM NEDENİ HAVA KİRLİLİĞİ OLAN ŞEHİRLER

Ölüm nedenleri arasında hava kirliliğinin en üst sırada yer aldığı il yüzde 41,11 ile Hakkari olurken, bu oran Batman’da yüzde 34,2, Şırnak’ta yüzde 30,24, Muş’ta yüzde 30,23, Malatya’da yüzde 29,41, Iğdır’da yüzde 24,43, Şanlıurfa’da yüzde 24,32, Ağrı’da yüzde 23,86, Osmaniye’de yüzde 23,44, Gaziantep’te ise yüzde 23,06 oldu.

EN ÖNEMLİ NEDENLERİNDEN BİRİ FOSİL YAKIT KULLANIMI

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından desteklenen Küresel Hastalık Yükü çalışmasına göre hava kirliliğinin dünya genelinde ölüme neden olan riskler arasında 2’inci sırada bulunduğunu belirten Gümüşel, “Aynı çalışmaya göre 2021’de Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) sonucu ölümlerin yüzde 47,91’i, iskemik kalp hastalığı sonucu ölümlerin yüzde 27,73’ü, inme sonucu ölümlerin yüzde 27,44’ü, akciğer kanseri sonucu ölümlerin yüzde 18,56’sı, diyabet sonucu ölümlerin ise yüzde 17,01’i hava kirliliğine bağlı gerçekleşti.” dedi.

ÖNLEM ALINABİLİR

Hava kirliliğini halk sağlığı açısından yüksek risk doğuran ancak önemli ölçüde önlenebilir bir sorun olarak nitelendiren Gümüşel, bunun için atılabilecek öncelikli adımların güçte kömür başta olmak üzere fosil yakıt kullanımını bırakmak, enerji ve sanayi tesislerini sıkı denetlemek, ulaşımda toplu taşıma sistemlerini tercih etmek ve kent planlamasını buna uygun şekilde yapmak olduğunu ifade etti.

“KADINLAR DIŞ ORTAM KİRLİLİĞİNDEN DAHA FAZLA ETKİLENİYOR”

Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği (TÜSAD) Akciğer Kanseri Çalışma Grubu Başkanı Doç. Dr. Pınar Akın Kabalak, ulaşım araçları, fabrikalar, orman yangınları, volkanik hareketlilik, rafineriler, temizlik materyalleri ve inşaat gereçleri kaynaklı, kanserojen tesire sahip birçok gazın havaya karışarak kirliliğe neden olduğunu aktardı.

AKCİĞER KANSERİ, KANSERE BAĞLI ÖLÜMLERDE İLK SIRADA

Akciğer kanserinin tüm dünyada kansere bağlı ölümlerin esas nedeni olduğunu aktaran Kabalak, sözlerini şöyle sürdürdü:

Yapılan araştırmalara göre dış yer hava kirliliği tek başına akciğer kanseri riskini yüzde 10 artırıyor. Hava yollarımızı döşeyen dokuların her nefeste toksik hususlara maruz kalmaları, normal büyüme özelliklerini kaybedip denetimsiz bir çoğalma sürecine girmelerini tetikliyor. Özellikle endüstrisi gelişmiş toplumlarda bu risk daha fazla. İç yer hava kirliliğinde ise tehlike daha fazla olabilir. Şöyle ki bina inşaatı müddetinde kullanılan materyallerde asbest varlığı veya kötü yapı gereçleri nedeniyle ortaya çıkan radon gazı, sigaradan sonra en yüksek riske sahip. Yine düşük gelirli toplumlarda kapalı alanda ısınmak ya da pişirmek için kullanılan fosil yakıtlar solunum yolu dokularını hasarlandırarak kansere yol açabilir.

Orta gelirli ülkelerde iç ortam, yüksek gelirli ülkelerde ise endüstrileşmenin de etkisiyle dış ortam hava kirliliğinin akciğer kanseri gelişiminde riskli bulunduğunu bildiren Kabalak, araştırmalara göre kadınların dış ortam kirliliğinden daha fazla etkilendiğini işaret etti.

Solunum yollarına bağlı kanserlerin tüm dünyada ölüm nedenleri arasında ilk sırada yer aldığı bilgisini veren Kabalak, çevresel kirlilik ve kanser arasındaki ilişki üzerinde en fazla araştırmanın akciğer kanseri üzerine olduğuna ve özellikle çapı 2,5 mikrometre ve altındaki partikül madde ve nitrojen dioksite uzun süreli temasın akciğer kanseri riskini yüzde 8 artırdığına dikkati çekti.

RİSKİ AZALTMAK İÇİN YAPILACAKLAR

Kabalak, hava kirliliğine bağlı hastalıklarda riski azaltmak için şu tavsiyelerde bulundu:

Bireysel olarak sigara ve diğer tütün ürünlerinden uzak durulmalı, özellikle küçük yerleşim ünitelerinde binaları sıvamada asbest içeren ürünler kullanılmamalı, orman yangınlarına yol açabilecek piknik faaliyetlerinden uzak durulmalı ya da bu faaliyetler önceden izin verilen alanlarda yapılmalı. Riskli meslek kümeleri için iş sağlığı ve güvenliği kurallarına uyulması, gözetici ekipmanların temini ve kullanımının sağlanması ve yeteri sıklıkta kontrollerin yapılması önemli. Toprak, su ve hava kirliliğine yol açan işletmeler için idari işlemlerin yapılması, gerekli tedbirleri almalarının sağlanması ve küresel iklim krizi ile mücadelede uluslararası toplumla işbirliği içinde bulunulması gerekiyor.

AKCİĞER KANSERİNDEN KORUNMANIN YOLLARI

Akciğer kanseri, genellikle sigara içme, pasif içicilik, hava kirliliği ve genetik faktörlerle bağlantılıdır.

Ancak, bazı sağlıklı yaşam usulü değişiklikleri ve tedbirlerle akciğer kanserinden korunmak mümkün olabilir. İşte akciğer kanserinden korunmak için bazı önemli yollar:

Sigara İçmemek

Sigara içmek akciğer kanserinin en büyük risk faktörüdür. Sigara dumanında 70’ten fazla kanserojen madde bulunmaktadır. Sigara içenlerin akciğer kanseri olma mümkünlüğü, içmeyenlere göre çok daha yüksektir.

Pasif içicilikten kaçının: Sigara içen şahıslarla aynı ortamda bulunmak da sağlığı olumsuz etkileyebilir.

Hava Kirliliğine Dikkat Edin

Dış ortam hava kirliliği: