Yukarıçalıca mevkisinde yaklaşık 15 dönüm arazide kurulu fabrikada 3 Temmuz 2020’de saat 11.15’te meydana gelen patlama, olay yerine 50 kilometre aradaki kentin birçok noktasından duyuldu.
Patlama nedeniyle fabrikanın iki yakasında bulunan Yukarıçalıca ve Akarca mahallelerindeki meskenlerin camları kırıldı, kapılar eşiklerinden ayrıldı, çatı ve tavanlarda açılmalar meydana geldi. Mahallelerdeki ekinler de savrulan küller nedeniyle zarar gördü.
Patlamanın ardından bölgede sağlık, UMKE, AFAD, itfaiye, jandarma ve polis ekiplerinden oluşan 713 işçi, 182 araç, 2 arama köpeği, 2 ambulans helikopter, 2 söndürme helikopteri ve 1 söndürme uçağı görevlendirildi.
Patlamada 7 kişi yaşamını yitirdi, 127 kişi yaralandı. Hayatını kaybedenlerden Havva Çelik, Sabahattin Tepeçınar, Halis Yılmaz, Muhammet Seyfi Çanakçı, Erhan Ateş ve Muhammet Aygün’ün cenazesi Sakarya’da, Ramazan Kor’un cenazesi ise Çorum’da toprağa verildi.
Jandarma Genel Komutanlığı Patlayıcı Madde İmha Timi (PAMİT) işçisince bölgedeki patlayıcı maddeleri tahliye ve imha işlemi yürütüldü. Zaman zaman denetimli patlatmaların gerçekleştirildiği bölgede, fabrika çevresindeki köylerde cami hoparlörlerinden duyuru yapılarak vatandaşlar önceden bilgilendirildi.
İSTİNAF KARARLARININ İNCELENMESİ BEKLENİYOR
Sakarya Cumhuriyet Başsavcılığının koordinesinde soruşturmayı yürüten Hendek Cumhuriyet Başsavcılığının talimatıyla gözaltına alınan sorumlu müdür Asiye A, ustabaşı Erşan Ö. ve Hasan Ali V. ile iş güvenliği uzmanı Aslı B. 7 Temmuz 2020’de tutuklandı.
Soruşturmayı genişleten Başsavcılığın talimatıyla fabrika sahipleri Yaşar C. ve Ali Rıza Ergenç C. de jandarma ekiplerince gözaltına alındı. Hendek Adliyesinde 8 Temmuz 2020’de hakim karşısına çıkarılan şüphelilerden Yaşar C. tutuklandı, Ali Rıza Ergenç C. ise adli kontrol kuralıyla serbest bırakıldı.
Cumhuriyet Başsavcılığınca, Yaşar C. ve Ali Rıza Ergenç C. ile Asiye A, Erşan Ö, Hasan Ali V. ve Aslı B. hakkında “bilinçli taksirle birden fazla kişinin vefatına ve yaralanmasına neden olma” suçlamasıyla 2 yıl 8’er aydan 22 yıl 6’şar aya kadar mahpusla cezalandırılması talebiyle hazırlanan 27 sayfalık iddianame, 1. Ağır Ceza Mahkemesince 23 Ekim 2020’de kabul edildi.
8 duruşmanın yapıldığı davada, ikinci celsede iş güvenliği uzmanı Aslı B. ve üçüncü duruşmada sorumlu müdür Asiye A. ile Erşan Ö, yurt dışı çıkış yasağı formundaki adli denetimle tahliye edildi.
Davanın 28 Şubat 2022’de görülen karar duruşmasında mahkeme heyeti, “bilinçli taksirle birden fazla kişinin vefatına ve yaralanmasına neden olma” suçundan sanıklar fabrika sahipleri Yaşar C. ve Ali Rıza Ergenç C’yi 16 yıl üçer ay, Hasan Ali V’yi 12 yıl 6 ay ve tutuksuz sanıklar Erşan Ö, Asiye A, Aslı B. ve Ahmet Ç’yi 6 yıl sekizer ay hapis cezasına çarptırdı. Heyet, tutuklulukta geçirdiği süre göz önüne alınarak Hasan Ali V’nin tahliyesine karar verdi.
Müşteki ve sanık avukatları ile Türkiye Barolar Birliği ve Kocaeli Barosu, karara ilişkin Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 3. Ceza Dairesine istinaf başvurusu yaptı.
Başvuruların kısmen reddine karar veren 3. Ceza Dairesi, 2 Şubat 2023 tarihinde sanıklara verilen hapis cezalarını hukuka uygun buldu. Daire, yargılama esnasında katılma talepleri kabul edilmeyen bazı müştekiler ile ölenlerin yakınlarının belgeye katılmaları yönünde hüküm kurdu.
Türkiye Barolar Birliği ve Kocaeli Barosunun olay nedeniyle suçtan doğrudan zarar görmemeleri dolayısıyla katılma hakları bulunmadığından istinaf müracaatının reddine hükmeden 3. Ceza Dairesi, tutuklu sanık Yaşar C’nin mevcut halinin devamına karar verdi.
Taraf avukatları, istinaf kararının ardından Yargıtay’a temyiz müracaatında bulundu. Evrakın Yüksek Mahkeme’deki incelenmesi devam ediyor.
30 TON TNT’YE EŞ KIYMET 12,6 TON PİROTEKNİK MATERYAL 6 KEZ İNFİLAK ETTİ
İlgili bakanlıkça fabrikaya ait 180 dönümlük alanın sanayi imarı resen iptal edildi. Sakarya Valiliği de fabrikanın ruhsatının iptalini kararlaştırdı.
Patlama büyüklükleri, sayısı ve vakitlerinin belirlenmesi amacıyla 11 bireyden oluşan heyet tarafından hazırlanan 200 sayfalık uzman raporunda da yaklaşık 30 ton TNT’ye eş paha 12,6 ton piroteknik gerecin 6 kez infilak ettiği belirtildi.
En büyük patlayıcı ölçüsünün 5 bin 700 kilogram gök bombası (13 ton 396 kilogram TNT’ye eş değer) olduğu ve 19 metre çapında çukur oluşturduğu belirtilen uzman raporunda, patlamanın etkisiyle 17 metre, 11 metre, 10 metre ve 4 metre çapında çukurlar oluştuğu bilgisi verildi.
Fabrikadan alınan numuneler Ankara’ya götürülerek Jandarma Genel Komutanlığı Kriminal Laboratuvarı’nda incelendi.
Numuneler üzerindeki kimyasal tahlillerde patlayıcı hususa rastlanmadı. Yine numunelerde yangını başlatıcı veya hızlandırıcı petrol türevi de belirlenemedi. İlk incelemeye göre, olay kaza sonucu meydana geldi, saldırı ve sabotaja yönelik bulgu tespit edilmedi.
BİLİRKİŞİ RAPORU GEREKÇELİ KARARDA
Sakarya 1. Ağır Ceza Mahkemesince açıklanan 312 sayfalık gerekçeli kararda, temel hakkındaki mütalaa, savunmalar, müşteki beyanları, şahit tabirleri, eksper raporları ve türel değerlendirme yer aldı.
Fabrikada patlamaya neden olabilecek ögelerin ateş, kıvılcım, statik elektrik, sürtünme, darbe, sıcak yüzeyler ve benzerleri olduğu bildirilen münasebette, şu ifadeler kullanıldı:
“Patlamanın bu derece büyük etki yaratmasının sebebi olarak, esas ‘Çin Mahallesi’nde metoda karşıt olarak yapılan barut üretimi ve depolanması olduğu tartışmasızdır. Barut üretimi, üretim öncesinde fabrika ismine yapılan başvuruları, müracaattaki eksiklere rağmen barut üretiminin yapılması, ruhsatsız olarak yapılan 3 ayrı binada piroteknik materyal olan misketlerin depolanması gibi konular detaylı olarak izah edilmiştir. Patlamadan önce yaklaşık 1,5 yıl kadar Çinli Yang ustanın gösterdiği tarifle barut üretiminin denendiği, 3-4 ton kadar barutun üretildiği ve depolandığı, üretilen barutun büyük kısmının fabrikadaki diğer eserlerin üretiminde harcandığı, yaklaşık son olarak ‘Çin Mahallesi’ndeki binalarda 700-800 kilogramlık barutun kaldığı, yine patlamadan evvelki aylarda yurt dışına gönderilecek siparişlerin depolarda koruma edildiği anlaşılmıştır.”
Gerekçeli kararda, uzman raporu ile fabrikadaki mevzuata karşıtlıklar nedeniyle fabrika sahipleri Yaşar C. ve Ali Rıza Ergenç C’nin asli, diğer sanıkların ise tali kusurlu olduklarının kabul edildiği vurgulandı.
3 ASKER ŞEHİT
Havai fişek fabrikasına ait patlayıcıların Adapazarı ilçesi Taşkısığı mevkisinde denetimli imha amacıyla kamyondan indirildiği sırada 9 Temmuz 2020 saat 11.35’te yaşanan patlamada ise 3 asker şehit oldu, 4 jandarma işçisi ile kamyon şoförü yaralandı.
Sakarya Cumhuriyet Başsavcılığınca hazırlanan ve 1. Ağır Ceza Mahkemesince kabul edilen 18 sayfalık iddianamede, devrin İl Jandarma Komutanı Albay C.Y. ile Jandarma Yüzbaşı M.U.Y, Jandarma Astsubay Kıdemli Başçavuş B.G. ve Jandarma Astsubay Kıdemli Üstçavuş A.G. hakkında “bilinçli taksirle birden fazla kişinin vefatına ve yaralanmasına neden olma” suçundan 2 yıl 8’er aydan 22 yıl 6’şar aya kadar hapis istemiyle dava açıldı.
Sanıkların yargılanmasına 31 Mayıs 2022’de başlandı. Mahkeme heyeti, 9 Ocak 2024’te davanın karar duruşmasında sanık B.G’yi “bilinçli taksirle birden fazla kişinin vefatına ve yaralanmasına neden olma” suçundan 8 yıl 10 ay 20 gün mahpusla cezalandırdı, sanıklar C.Y, M.U.Y. ve A.G’nin ise beraatine hükmetti.
17:11
