Gördükleri zorlu tıp ve asistanlık eğitimi süreçleri, ağır çalışma şartları, nöbetler, riskli ve yüksek sorumluluk gerektiren işler, ekonomik zorluklarla mücadele ve zorunlu hizmetler; tabiplerin ruh hallerini ve yaşam kalitesini de etkiliyor. Bunlara bağlı olarak son yıllarda tabip intiharları sıkça basına yansıyor. Hekim Birliği Sendikası, tabip intiharlarını daha ayrıntılı değerlendirebilmek ve çözüm teklifleri sunabilmek amacıyla Sendika Genel Başkan Yardımcısı Münasip Budak’ın öncülüğünde “Hekim İntiharlarını Araştırma Komisyonu”nu kurdu. Komite tarafından Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı’na ve Sağlık Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı gibi ilgili kurumlara doktor intiharlarına ilişkin dataların istenildiği yazılar gönderildi. Lakin kurul, idari kayıtlarda meslek-çalışma durumu değişkeni olmadığı için veri bulunmadığı bilgisine ulaştı. İlgili kurumlara bu bilgilerin kıymetinden bahsedilerek ölüm bildirim sistemine, “zorunlu meslek sorgusu” eklenmesi gerektiğine dikkat çeken kurul, Meclis’teki tüm milletvekillerine doktor intiharlarının değerine vurgu yapan e-postalar göndermesine rağmen cevap alınamadı. Bu nedenle tabip intiharlarına ilişkin araştırmayı medya taraması ve daha önce yapılan bilimsel araştırmalar üzerinden gerçekleştiren kurul, çalışmanın ön raporunu Cumhuriyet’le paylaştı. Raporda son 21 yılda sadece basına yansıyan 54 tabip intiharı olduğurnun altı çizildi. Söz konusu 54 tabipten; 19’unun cerrahi bilimler, 16’sının dahili bilimler branşında görev yaptığı, 9’unun pratisyen, 4’ünün diş doktoru, 3’ünün öğrenci, 1’inin yönetimci olduğu kaydedildi.
ÇOĞUNLUĞU CERRAHİ BRANŞLARDA
Türkiye’de doktorların hem genel popülasyona hem de diğer yüksek eğitimli kümelere göre daha fazla intihar riski olduğu belirtilen raporda tabip intiharlarının nedenleri “zor eğitim dönemi, yüksek risk altında daima çalışma ve yüksek gerilimli iş yükü, fizikî yorgunluk ve tükenmişlik sendromu” olarak saptandı. Covid-19 pandemisi devrinde bu risk faktörlerinin tesirlerinin daha da ağır şekilde gözlemlendiğinin altı çizildi. 2022’de yapılan araştırma datalarına göre intihar eden 39 tabipten yüzde 41’inin tabibin cerrahi tıp branşlarda, yüzde 28’inin dahili tıp branşında, bir diğer yüzde 28’inin pratisyen tabip olarak görev yaptığı kaydedildi.
EN YÜKSEK RİSKLİLER, ANESTEZİSTLER
Yabancı ülkelere yönelik yapılan araştırmaların verilerinin sonuçları ise şu şekilde sıralandı:
“ • Tabiplerin intihar etme riski genel nüfusa göre daha fazla.
• Kadın tabiplerin intihar etme riski erkek meslektaşlarına göre daha fazla.
• Bazı tıbbi yahut cerrahi uzmanlık kollarında intihar riski daha yüksek.
• Doktorlar, diğer sağlık çalışanlarına daha yüksek oranda intihar teşebbüsü ve intihar kanısı sergilemektedir.”
Bazı uzmanlıkların daha fazla risk altında olduğu kaydedilen raporda “En fazla risk altındaki uzmanlıkların anestezistler, psikiyatristler, pratisyen doktorlar ve genel cerrahlar olduğunu gördük” denildi.
‘DÜNYADA AZALIYOR, TÜRKİYE’DE ARTIYOR
İntiharları önleyici stratejiler de şöyle ifade edildi:
“ •Mesleki gerilimi azaltmaya yönelik önlemler alınmalı.
•Tıp fakültesi müfredatı; öğrencilerin özgüvenini artıracak, duygusal ihtiyaçlarını ifade edecek programları da içermeli.
•Yapılan yeni bilimsel çalışmalar göstermektedir ki dünyada doktor intihar oranları azalırken, ülkemizde ölüm ile sonuçlanan tabip intihar oranları artmaktadır. Bu çarpıcı sonucun nedenleri ve çözüm teklifleri hemen sağlık otoritelerince ele alınmalı ve gerekli uygunlaştırma ve değişiklikler yapılmalıdır.
•Hekimlerin intiharlarını önleyici önlemlere önemli bir ihtiyaç vardır. Doktorlar için tükenmişlik sendromuna yol açan tüm faktörlerin (mobbing, şiddet vb.) ortadan kaldırılması, daha iyi çalışma şartlarına kolay erişim sağlanması, sosyal ve ruh sağlığı desteği ile intihar riski azaltılabilir.”
22:31
