Her Üç Kişiden Biri Yaşıyor, Sebebini Uzmanlar da Açıklayamıyor… Neden Seyahatlerde Tuvalete Çıkmakta Zorlanıyoruz?

Bilim insanları zaman zaman “gezgin kabızlığı” olarak da isimlendirilen seyahatte tuvalete çıkma zahmeti yaşama sıkıntısının sebebinin ne olduğunu tam manasıyla açıklayabilmiş değil. Ancak ABD’nin Georgia eyaletinde bulunan Augusta Üniversitesi’nden Dr. Satish Rao, bu durumun epey yaygın olduğunu, kendi müşahedelerine göre her üç kişiden birinde görüldüğünü belirtti.

Rao, haftada 2-3 ile günde 3 arasındaki tuvalete çıkma sıklığının normal olduğunu hatırlatarak, “Ancak bundan daha nadir tuvalete çıkıyorsanız, dışkınız parça kesimse ve tuvalete çıkma esnasında ağrı yaşıyorsanız, kabız olduğunuz söylenebilir” diye konuştu.

UCSF Tıp Merkezi’nde kolorektal cerrahi bölüm başkanı olarak görev yapan Dr. Madhulika Varma, “Eğer seyahatiniz kapsamında uzun bir uçak yolculuğu yaptıysanız, susuzluktan ve hareketsizlikten dolayı kabız olmuş olabilirsiniz” dedi.

“Uçaktaki kuru hava bazı şahıslarda susuzluğa yol açabilir, dahası bazı yolcular sık sık tuvalete gitmekten kaçındıkları için gereğince sıvı tüketmezler” diyen Varma, bedenin susuz kaldığında kalın bağırsaktan daha fazla sıvı çektiğini, geri kalan katı parçalı dışkıyı boşaltmanın zor ve acı verici olabileceğini ifade etti.

Varma, “Uçuş sırasında uzun süre oturmak da yediklerimizin sindirim sistemindeki hareketini sağlayan kas kasılmalarını yavaşlatabilir” diye konuştu.

Uyku ritminin bozulması da seyahat kabızlığının başka bir sebebi olabilir. Rao, farklı bir zaman dilimine geçmenin, bedende uyku ve sindirimi düzenleyen iç saati yani sirkadiyen ritmi bozabileceğini belirterek, “Uyuduğumuz zaman kalın bağırsağımız da uyur, uyandığımızda o da uyanır. Eğer her zaman uyandığınız saatte uyanmıyorsanız kalın bağırsağınızın kafası karışır” dedi.

Pennsylvania Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden gastroenterolog Dr. Erin Toto, “Bu durum zaman dilimi değiştirmeseniz bile olabilir” dedi ve ekledi: “Bazen tipik yemek ve uyku ritminizdeki ufak bir değişiklik bile işleri rayından çıkarabilir.”

Toto, seyahat sırasında kabızlığı önlemenin en iyi yolunun beslenme, uyku ve su tüketimi açısından proaktif davranmak olduğunu söyledi.

Cleveland Clinic’ten gastroenteroloji uzmanı Dr. Samita Garg, “Özellikle yüksek rakımlı ya da sıcak iklimli yerlere gidiyorsanız, seyahatinizden birkaç gün önce bol bol su içmeye başlayın” dedi.

Rao ise bedenin susuz kalmasını önleyecek çok sayıda yiyecek ve içecek alternatifi olduğunu ama gazlı içeceklerden uzak durmak gerektiğini söyledi. Çünkü bu içecekler kabızlık halinde gaz ve şişkinlik hissini artırabiliyor.

Alkol tüketimini de sonlandırmak gerekiyor. Varma, “İnsanlar tatillerde alkol tüketimini artırabiliyor. Ancak bu da bedenin susuz kalmasına yol açan bir diğer faktör” dedi.

Garg, mümkünse uyku sistemini de gidilecek zaman dilimine göre önceden ayarlama tavsiyesinde bulundu. Öte yandan, seyahat sırasında 15 dakikalık bir yürüyüş bile olsa egzersiz yapmak, kalın bağırsağı uyandırıp tuvalete çıkmayı kolaylaştırabiliyor.

Yemek tercihleri de önemli elbette… Garg, yağlı etlerden, kızarmış yiyeceklerden ve süt ürünleri açısından zengin besinlerden kaçınmak gerektiğini belirterek, “Bunların bağırsakta parçalanması daha fazla zaman alıyor. Bu da kabızlığa yol açabiliyor. Onun yerine çokça sıvı tüketin, lifli besinler ile zerzevat ve meyve yiyin” dedi.

Lifli besinlere öncelik vermek özellikle önemli. Varma, “Günlük lif ihtiyacı kişiden kişiye değişiyor ancak birçok kişinin günde en az 25 gram lif alması gerekiyor. Bu az bir ölçü değil. Eğer bu lifi beslenme yoluyla alamıyorsanız, destekler işinize yarayabilir” diye konuştu. Karnıyarık otu gibi suda çözünebilen lif desteklerinin kabızlığa karşı epeyce etkili olduğunu söyleyen Varma, “Ancak kesinlikle suyla için. Çünkü su dışkınızı yumuşatır ve tuvalete çıkmanızı kolaylaştırır. Alışılmış herhangi bir destek almadan önce hekiminize müşavereyi da ihmal etmeyin” ifadelerini kullandı.

Rao, sauerkraut, kimchi, yoğurt ve turşu gibi fermente besinlerin da bağırsak mikrobiyomunun sağlığına katkıda bulunduğunu ve sindirim için faydalı olduğunu belirtti. Son olarak kahve içmek de tuvalete çıkma ihtiyacını tetikleyebiliyor.

Reçetesiz satılan müshil ilaçları da yarar sağlayabiliyor ancak hepsi seyahatte kullanmaya uygun değil. Toto, krampa ve ishale yol açan bisakodil çeşidi müshillerdense polietilen glikol içeren ürünleri kullanmayı tavsiye etti.

Toto, birkaç gün tuvalete çıkamamanın paniğe yol açmaması gerektiğini de vurgulayarak, “Her gün tuvalete çıkmaya gereksiniminiz yok, bu bir şehir efsanesi” dedi.

Rao, tuvalete çıkma aralığının rutinin üç katına çıktığı noktada bir doktora danışmak gerektiğini söyledi. Bir başka deyişle iki günde bir tuvalete çıkan bir insansanız, 1 haftayı tuvalete çıkmadan yönetim edebilirsiniz.

Bununla birlikte uzmanlar dışkıda kan görüldüğünde veya aşırı ağrı durumunda, doktora danışmak gerektiğini vurguladı. Son olarak Varma, “Tuvalet gereksiniminiz yoksa çok fazla ıkınmamak en düzgünü. Aksi takdirde hemoroit dahil birçok başka sorun ortaya çıkabilir” ifadelerini kullandı.

The New York Times’ın “Why Do I Get Constipated When I Travel?” başlıklı haberinden derlenmiştir.