Histrionik Kişilik Bozukluğunun 8 Belirtisi: İlgi Bağımlılığı İlk Sinyal Mi?

HPD NEDİR?

HPD (Histrionic personality disorder), yoğun duygusallık ve ilgi odağı olma isteğiyle karakterize edilen bir ruh sağlığı bozukluğudur. Terapist Stephanie Lewis’e göre, HPD’li bireyler dikkat merkezinde olmadıklarında rahatsız hissedebilirler. Ayrıca genellikle dışa dönük, cilveli ve benmerkezci yapıları vardır.

TARİHÇESİ VE KÖKENİ

Latinceden gelen histrionik terimi, antik Yunan ve Roma devirlerinde aşırı dramatik davranışlar sergileyen insanları tanımlamak için kullanılıyordu. 

Sigmund Freud’un da sıkça tartıştığı histeri kavramı, 1980 yılına kadar resmi bir teşhis olarak kabul edilmedi. Daha sonra Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı’na dahil edildi.

TANI SÜRECİ

Amerikan Psikiyatri Birliği, kişinin HPD tanısı alabilmesi için aşağıdaki belirtilerden en az beşinin mevcut olması gerektiğini savunuyor:

• İlgi odağı olmadığında rahatsızlık hissetmek
• Uygunsuz derecede cinsel veya baştan çıkarıcı davranışlar
• Duygusal reaksiyonlarda aşırılık ve hızlı değişimler
• Fiziksel görünümü dikkat çekmek için kullanmak
• Yüzeysel ve detaysız konuşmalar
• Dramatik, abartılı ifade tarzı
• Başkalarından kolayca etkilenmek
• İlişkileri, olduğundan daha samimi algılamak

HPD tanısı koymak, birden fazla zaman karmaşık bir süreçtir. Genellikle 18 yaşından sonra değerlendirme yapılır ve kişinin geçmişi, münasebetleri ve davranış örüntüleri ayrıntılı biçimde incelenir.

NEDENLER VE RİSK FAKTÖRLERİ

HPD’nin kesin nedeni bilinmemekle birlikte genetik, çocukluk tecrübeleri ve çevresel faktörlerin birleşimiyle ortaya çıktığı düşünülmektedir. Risk faktörleri şu şekilde sıralanabilir:

• Çocuklukta ihmal edilmek
• Cinsel istismara maruz kalmak
• Ailede kişilik bozukluğu öyküsü
• Nörolojik travmalar (beyin hasarı, epilepsi, MS vb.)

HPD sadece bireyi değil, etrafındakileri de etkiler. Bu bozukluğun ilgilerde sorunlara yol açabileceğini belirten psikolog Stephanie Lewis, kişinin daima ilgi aramasının, hem kişisel hem de profesyonel bağlarda istikrarsızlık yaratabileceğini ifade etti.

HPD’li kişilerin sıklıkla öz hürmet sorunlarıyla  mücadele ettiği de görülür. Dış onaya ziyadesiyle bağlı olmaları, öz imajlarını kırılgan hale getirir. Özellikle romantik bağlarda bu durum, güven ve bağlılık kurmayı zorlaştırabilir.

HPD TEDAVİSİ

Ne yazık ki HPD’li bireyler, çoğunlukla tedaviye yönelmezler. Bunun nedeni, genellikle bir sıkıntıları olduğunu fark etmemeleri veya eleştiriyi kaldıramamalarıdır.

Ancak eğer bir yakınınızda HPD olduğunu düşünüyorsanız, onunla ilgilerinizi korumak adına şu yöntemleri kullanabilirsiniz:

• Net hudutlar koyun.
• Duygusal destek sağlayın.
• Sağlıklı başa çıkma yolları ve ilişki marifetleri konusunda örnek olun.
• Davranışlarının altında onaylanma ihtiyacı olduğunu anlamaya çalışın.
• Terapiye gitmesi için nazikçe teşvik edin.

HPD belirtileri taşıyan kişilerin bu davranışları sergilerken, diğerlerine kasıtlı olarak zarar verme eğiliminde olmadıklarını unutmayın.