Türkiye’de son yıllarda, aldıkları fiyatlarla ve sayılarıyla Afgan çobanlar sıkça gündeme gelirken, hükümet çoban istihdamına ilişkin çalışmalar yapıyor.
Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği (TÜDKİYEB) Genel Başkanı Nihat Çelik, Türkiye’nin ivedilikle 150 bin çobana ihtiyaç duyduğunu belirterek, hükümetin Afganistan ve Türk Cumhuriyetleri ile yabancı çoban istihdamı için görüşmeler yaptığını bildirdi.
Güvenlik sıkıntısına dikkati çeken Çelik, Çalıştırılan yabancı çobanların gerçek kimlikleri bilinmiyor. Bunların bir suç kaydı var mı, aranıyor mu, bilmiyoruz. Adam kırmızı bültenle aransa bile biz bilmiyoruz dedi.
Türkiye’deki Afgan çobanların bir süre çalıştıktan sonra alternatif işlere yöneldiğini anlatan Çelik, Her sabah ‘işletmemizdeki çobanımız sanki kaçtı mı?’ endişesiyle uyanıyoruz. Dolayısıyla bu sektöre yatırım yapamıyoruz ifadelerini kullandı.
40 BİNE YAKIN YABANCI ÇOBAN VAR
Türkiye’de 40 bine yakın yabancı çoban olduğu belirtiliyor. Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın birkaç gün önce yaptığı Bugün 25 bin Afgan çoban gitse tarım, hayvancılık kalmaz açıklaması, son yıllarda sıkça gündeme gelen Afgan çobanlar üzerinden yeni bir tartışma başlattı.
Bakan Bolat’ın açıklamalarına farklı çevrelerden tepki gösterilirken, TÜDKİYEB Genel Başkanı Çelik de ülkede çoban açığı bulunduğunu belirterek, yerli çobanların desteklenmesini istedi.
Yerli çobanların desteklenmesi gerektiğini vurgulayan Çelik, Türkiye’de hayvan sayısı istediğimiz düzeyde değil. Biz çoban bulmakta sıkıntı yaşıyoruz. Çobanlığın ismi değiştirilerek ‘sürü yöneticiliği’ yapıldı. ‘Sürü yöneticiliği’ mesleğinin sevdirilmesi ve özendirilmesine yönelik bir adım atılmıyor. Çobanların sosyal garantisi sağlanmalı. Şu an 5-6 aylık çoban desteği sağlanıyor ama bu yeterli değil. Bu takviyeler 12 aya yayılmalı şeklinde konuştu.
Çelik, yabancıların, kayıtları ve garantileri olmadan çalıştırılmasına izin verilmemesi gerektiğinin altını çizdi.
‘ÖNCELİĞİMİZ KENDİ VATANDAŞIMIZ’
Yerli çoban bulmakta zorlandıkları için yabancı asıllı çoban çalıştırmak zorunda kaldıklarını anlatan Çelik, şunları kaydetti:
Yabancı asıllı çoban çalıştırıyoruz. Bazı işletmelerimizde de Afgan çobanlar mevcut. Bunlardan bazıları bir süre çalıştıktan sonra daha yüksek çıkarlar sağlayan alternatif işlere yöneliyor. Her sabah uyandığımızda ‘işletmemizdeki çobanımız sanki kaçtı mı?’ kaygısıyla yaşıyoruz. Dolayısıyla bu sektöre yatırım yapamıyoruz. Hayvan sayısını arttıramıyoruz. Bakanlıklarımızın belirleyeceği tarzlarla bunların çalışma standartları ve şartları mevzuata bağlanmalı. Yabancı çobanların sadece çobanlık yapabilmelerine izin verilmelidir. Bu şekilde kendi vatandaşlarımızın işleri ellerinden alınmamış olur.
Yabancı ülkelerden istihdam edilen çobanların hudutlu olması lazım. 60 milyona dayanan küçükbaş hayvan sayımız varken, Afgan çobanların gönderilmesiyle bu sayı 52 milyon civarına geriledi. Bu kaybı telafi etmek bayağı zaman alacak. Biz bakanlarımıza bu mevzuyu sık sık dile getiriyoruz. Bizim önceliğimiz Afgan çobanlar değil, kendi vatandaşlarımızın bu işi yapmasıdır. Birinci planımız yerli çobanlarımızı bu işe yönlendirmemiz, ikinci planımız sınırlandırılmayla Afgan çobanlar istihdam edilebilir.
‘ACİLEN 150 ÇOBANA GEREKSİNİMİMİZ VAR’
Bizim şu anda ivedilikle 150 bin çobana gereksinimimiz var. Çoban sorunu olmasa hayvancılığa dayanaklar artar diyen Çelik, Türklerin çobanlık mesleğine yönelmemesi nedeniyle Afganistan’dan gelerek çobanlık yapanların bu durumu kendi lehlerine kullandığını, daima ücret arttırma talebinde bulunduklarını ifade etti.
Türkiye’de 40 bin dolayında yabancı çoban bulunduğunu aktaran Çelik, Son vakitlerde çekilemeler oldu. Ülkesine gidenler geri gelemedi. İşletme sahipleri çobansız kaldı bu süreçte. Bir anda insanları çobanlığa yönlendirmek de pek mümkün değil dedi.
Nihat Çelik, sosyal medyada 100 bin TL’ye çoban bulamıyorum gibi paylaşımların gerçeklikle bağdaşmadığını, piyasayı şekillendiremeye yönelik olduğunu vurguladı.
‘YABANCI ÇOBANLARIN GERÇEK KİMLİĞİNİ BİLMİYORUZ’
Çelik, Türkiye’deki çoban sıkıntısını çözmek için hükümetin bir çalışma yürüttüğünü bildirdi. Ülkedeki çoban gereksiniminin karşılanması için hükümetin Afganistan başta olmak üzere Türk Cumhuriyetleri ile görüştüğünü söyleyen Çelik, şunları kaydetti:
Şu anda böyle bir çalışma var. Yabancı çobanların istihdamıyla ilgili taslak bir çalışma var. Bu çalışma devam ediyor. Yabancı çoban istihdamı yasal mevzuata dayanarak ve karşı taraftaki ülkelerle iş birliği protokolü yaparak istihdam sağlanabilir. Bu durum bizim için çok iyi olur. Bir konu daha var. Çalıştırılan yabancı çobanların gerçek kimlikleri bilinmiyor. Bunların bir suç kaydı var mı, aranıyor mu, bilmiyoruz. Adam kırmızı bültenle aransa bile biz bilmiyoruz. Şu anda hükümetin bu çalışmayı yapması bize de teminat verir. Biz de kendimizi güvende hissederiz.
20:42
